Түркі халықтарының ортақ тойы

Алқалы жиын ҚазҰУ-дың Басқарма төрағасы – ректор Жансейіт Түймебаевтың құт­тықтау сөзімен ашылды. Білім ордасының басшысы алдымен Қазақстанның Тұңғыш Пре­зиденті – Елбасы Нұрсұлтан Назар­баевтың ұлы Жамбылға «адамдық пен адамгершілік­тің, әділеттілік пен ізгіліктің алып жыршысы» деген тарихи баға бергенін атап өтті. Сонымен қатар биыл жыл ба­сында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жар­­лығымен ұлы ақынның 175 жыл­дық мерейтойын жоғары дә­режеде ұйымдастыру жөнінде арнайы комиссия құрылғанына тоқталып, «Жамбыл тойы – түркітілдес халықтарға ортақ мереке» екенін жеткізді.

– Ағымдағы жылы Түркістан қаласында өткен Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтас­тық кеңесінің бейресми саммитін­де қабылданған Түркістан дек­ларациясында Жамбыл Жабаевтың 175 жылдығын түркі әлемінің ұлы тұлғаларының мерейтойымен қатар атап өту жөнінде шешім қабылданған болатын. Осыған сәйкес Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Жамбыл мұрасын жас ұрпаққа насихаттауға, ұлы ақын шығармашылығын зерттеуге елеулі үлес қосып келеді.

Биыл ақынның 175 жылды­ғына орай, ҚазҰУ-дың «Жам­­был» ғылыми-зерттеу орта­лы­ғының атсалысуымен 10 том­дық жарық көрді. Жи­нақты құрастырушы – белгілі қаламгер, жамбылтанушы Нағашыбек Қапалбекұлы.

Жамбыл мұрасын насихаттау бойынша тағы бір 10 томдық дайындалу үстінде. Бұл сүбелі еңбектің төрт томын көрнекті ғалым Жанғара Дәдебаев құрастырды.

Жақында ХVI халықара­лық Анкара кітап көрмесінде Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жыл­дығы және Жамбыл Жа­баевтың 175 жылдық мерей­тойына орай, түрік тіліне ауда­рылған «Көроғлы» дастанының тұсаукесері өтті. Түркі халық­тарына ортақ туындының Жам­был жырлаған нұсқасы енген жинақ Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мен Еуразия жазушылар одағына қарасты «Бенгу» баспасының қолдауымен жарық көрді.

Оқу орнымыздағы «Жамбыл апталығы» аясында кітап және сурет көрмесі, Жамбыл ұрпақ­тарымен кездесу, жыр кештері ұйымдастырылды. Сүйінбай – Жамбыл кесенесі мен музейіне арнайы экспедиция жоспарланып отыр.

Жыр дүлдүлі Жамбыл Жа­баев шығармаларын қайта сарап­тап, түркі әлеміне ортақ та­ным­мен жаңаша зерделеудің уақыты келді, – деді Жансейіт Қансейітұлы.

Мәдениет және спорт вице-министрі Нұрғиса Дәуешов Жамбылдың 175 жылдығына орай елімізде атқарылған мә­дени іс-шараларға шолу жасады. Атап өтсек, биыл ақынның өмірі мен шығармашылығына арналған көптомдықтар жарық көріп, телесериалдар түсірілді. Мерейтойға орай, «Жамбыл – 175» коллекциялық монеталары шығарылды. Көршілес елдер басылымдарында ақын туралы мақалалар жария­ла­­нып, шығармалары түрік тілі­не аударылып басылды. Со­нымен қатар вице-министр абыз ақын мұрасын кейінгі ұ­рпаққа дәріптеу мақсатында көп­теген білім ошағында ғылыми конференциялар, фес­тивальдер мен жыр кештері ұйымдастырылғанын жеткізді.

Сонымен қатар Қазақстан­ның Түркиядағы елшісі Абзал Сапарбекұлы конференцияға онлайн қосылып, бауырлас екі елдің қарым-қатынасы деңге­йін көтеретін мәдени-рухани байла­ныстардың өзектілігіне мән берді. «Бүгінгі конферен­ция Ұлы даланың Гомері атан­ған ақын-айтыскер Жамбыл Жабаевтың рухына тағзым етіп, оның қазақ мәдениетіне және жалпы түркі мәдениетіне қосқан үлесін, үлкен рухани мирасын қайта еске алуымыз, оны дәріптеуіміз тұрғысынан өте маңызды деп есептеймін», дей келе, елші жыр алыбының түркі әлеміндегі орны мен ақын шығармаларын таныту мен насихаттау тұрғысында Түркияда жүзеге асқан жобаларды таныс­тырды.

Анкара төрінде, Кечиөрен ауданында кезінде Жамбыл Жа­баев көшесі, ақынның ұс­тазы Сүйінбай саябағы мен ес­керткіші ашылғанын тілге тиек етіп, бұл игілікті істе Түр­кияда елшілік қызмет атқарған ҚазҰУ ректоры Жансейіт Түй­мебаевтың еңбегі зор екенін атап өтті. Жуырда сол көшеге ескерткіш тақтайша орнатылды. Анкарада ХVI халықара­лық кітап көрмесі өтіп, оның шең­берінде 10-нан астам кітаптың тұсаукесері жасалды. Олардың қатарында Жамбыл жырлаған «Көроғлы» дастаны да бар.

Сөз соңында елші Жамбыл мұрасын дәріптеуге атсалысқан барша жандарға және бауырлас түркі жұртына ризашы­лық білдіріп, конференция жұмы­сына сәттілік тіледі.

Жиында Болгария Ғылым академиясының Этнология және фольклористика институтының профессоры Николай Вуков сөз алып, әлемдік фольклордағы жыраулық дәстүр және Жам­был шығармаларының поэтикасы туралы баяндама жасады. «Осындай өзекті тақырып төңірегінде бірге талқылау жа­сап отырғанымызға өте қуа­ныштымын. Халық шығар­ма­шылығының жарқын өкілдері, оның ішінде бірегей қазақ ақы­ны жайлы зерттеуші ретінде өзара пікір алмасып, тәжірибе бөлісудің маңызы зор», деді ғалым.

Ғылыми басқосудың түркі ха­лықтарының татулығын ны­ғайтудағы ынтымақтастық қыз­­­­­ме­тін өз сөзінде филология ғы­­лымдарының докторы, про­фессор Те­мір­хан Те­бе­ге­нов те атап өтті. Ол баян­д­а­ма­­сында Жамбыл және түркі әлемі ақындарының шығар­машылық үндестігі мәсе­лесіне егжей-тегжейлі тоқталып, ұқсастықтарын жіктеп берді.

Сондай-ақ Түркияның Муғла Сыткы Кочман университеті­нің доценті Экрем Аян, Па­муккале университетінің про­фессоры Нергиз Бирай, Қыр­ғыз Республикасы Жоғарғы Кеңе­сінің сарапшысы, профессор Жұлдыз Оразбекова, М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер инс­титутының бас ғылыми қыз­меткері, жазушы Нұрдәулет Ақыш, филология ғылымының кандидаты, профессор Анарбай Бұлдыбай және «Жамбыл» ғы­лыми-зерттеу орталығының ди­ректоры Алмасбек Мәуленов сөз сөйлеп, жыр алыбының пір тұтқан ұстаздары мен ізінен ерген шәкірттері, ақындық қасиеті, түркі мәдениетіндегі өзіндік орны жайлы пікір білдірді.

Жиынға қатысушылар ұр­пақ­тар сабақтастығын ұлы өне­рімен жалғаған жыраудың соңында қалдырған мол мұрасы қай кезде де ұлтымыздың рухани қазынасы екенін тұжырымдады.

АЛМАТЫ