Тиімді ұсыныстар талабы

Ал күрделі жөндеу жұ­мыс­тары барысында бар­лы­ғы 933 бірлік техно­ло­гия­лық құбырдың, 19 бірлік тех­ни­калық бу құбырдың және 300 бірлік құрал-жаб­дықтың техникалық куәлан­ды­рылуы мен сараптамалары жүр­гізіл­ген.

– Кәсіпорын мамандарымен мерді­гер­лік ұйымдардың жұ­мысшы­ла­ры жоғарыда атал­ған барлық шараларды орындап, зауытты мерзімінен бұрын іске қосуға мүмкіндік берді. Жөндеу кезінде атқарылған барлық жұмыс өндіріс қауіп­сіз­дігін сақтауға, мұнай өнім­де­рінің сапасы мен барлық эко­логиялық көрсеткіштердің орындалуы­на әсер етеді, – де­лін­ген хабарламада.

Зауыттың бас дирек­то­ры­ның орынбасары Саятай Әліпбаевтың мәліме­тінше, қон­дырғылар тексеріліп, сы­нақ­­тар өткізілген. Мұнай­ды қай­та өңдеудің негізгі құ­рыл­ғылары жөндеу жұмыс­та­рын жаңбырсыз ауа райында жүр­гі­зуі керек. Кәсіпорын қо­рын­да 50 мың тоннадан астам бензин, 5 мың тоннадан астам әуе отыны мен 34 мың тоннадан астам дизель отыны бар. Зауыт күніне 4 мың тонна дизель отынын шығарады.

Мұнай өнімдерінің әртүрлі маркалы автокөлік бензині, дизельдік отын, реактивті отын, техникалық күкірт, би­тум­­ның бірнеше түрі, мұнай коксы, техникалық көміртек өндіруге арналған шикізат қоры бар. Қазан айында зауыт 121 мың тонна мұнай, 31 мың тонна дизель жанармайын өндіреді. Зауытта тәулігіне 15 200 тонна мұнай өңделген. Бірақ зауыттың күрделі жөндеу жұмыстары кезінде ротор құрылғысынан ақау шығып, пай­да­лануға жарамай қалған. Сондықтан гидротазалау компрессоры роторын бас­қа бөлшекке ауыстыратын 5 ай уақыт ішінде дизель отынын тиісті көлемінен 20-40 мың тоннаға аз өндіреді.

Биыл дизель отынының тап­шылығы жергілікті «Пав­ло­дар мұнай-химия зауыты» ЖШС жұмысының уақытша мерзімдік тоқтауымен қатар келді. Сондықтан ауыл шаруа­шылығы та­уарларын өндіру­ші­лерге арзандатылған жанар-жағармай жеткізетін операторлар қызметінің бірыңғай жүйе­сін құру қа­жет.

Жалпы, мұнай өнімдерінің өнді­рі­сінен бастап оны саты­лым­ға шығаруға дейінгі кезең­нің жұмысын реттеу үшін заң­­на­маға өзгерістер енгізілсе, жанармай тапшылығының алдын алуға мүм­кін­дік бермек.

Дәл осы мәселелер төңі­ре­гін­де «Пав­лодар мұнай-хи­мия зауыты» ЖШС-де Энер­гетика министрі Мағ­зұм Мырзағалиев, облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов, «ҚазМұнайГаз» АҚ басшылы­ғы мен отандық мұнай өңдеу зауыт­тары өкілдерінің қа­ты­суы­мен өткен жиында айтылды.

– Елімізде шаруаларды арзан жанармаймен қамтитын опера­торларды анық­тау, отын­ды егістіктерге дейін жет­­кізу қызметін бақылау бойын­ша бірыңғай ережелер қажет. Сондықтан өңір­лік деңгей­де жеткізушілерді іріктеу жүйе­сін құрдық. Енді бұл ережелер еліміз бо­йынша бірыңғай сипатқа ие болып, оны Энер­­ге­тика министрлігі бекітуі тиіс деп есеп­тейміз. Осы мәселе бойынша ұсы­ныс­тарды беруге де әзірміз, – деді облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов.

Ал сұйытылған газбен қамтамасыз ету жүйесі бир­жалық тауарлардың қатары­на енген. Соның салдарынан астықты кептіру қондыр­ғы­ла­рында газды пайдаланатын өңір шаруалары отын­сыз қалды. Сұйытылған газдың басым бөлігін өзге өңірлер сатып алған. Энер­гетика ми­нис­тр­лігінен көмек сұра­ған соң Батыс Қазақстан облысындағы кен­дерден Павлодар облысы­на газдың қа­жетті көлемі жет­кі­зілді.

Биыл облыста шөп шабу және астық жинау жұмыс­тарына 21 мың тонна арзан­­да­тылған жанар-жағармай бө­лі­ніп, нәтижесінде қажет­ті­лік­тің 80 па­йы­зы өтелген.

Облыс әкімдігі Энер­ге­тика ми­нистрлігі мен «Қаз­Мұ­най­Газ» АҚ мұ­найды өңдеу көлемі, Павлодар мұнай-химия зауытының технологиялық жабдықтарын жөндеу жұмыс­та­рының мерзімдері туралы нақты деректерді уақтылы ұсы­нуды сұрайды. Сол кезде ғана әкімдік бюджетті тиімді жұм­сау тетіктерін жоспарлай алады.

Облыс орталығы бюджеті кіріс бөлі­гі­нің 46 пайызы жанармай акциз­де­рінен тұ­ра­ты­нын назарға алсақ, тиісті органдардан дер кезінде берілетін ақпарат бюд­­жеттің әлеуметтік міндет­теме­ле­рін орын­дау бойынша жоспарларды рет­теу­де аса маңызды.

Энергетика министрі Мағзұм Мыр­заға­лиевтің мәлі­метінше, жанармай нары­ғындағы тұрақсыз жағдай­дың орын алуына отандық кәсіпорындардың ішкі на­рық­ты дизель және авиа отын­мен қамтамасыз ету міндеттерін орындай алмауы себеп. Өйт­ке­ні жөндеу жұмыстары тиім­сіз жоспарланады.

Бұған дейін, «Қаз­Мұ­най­Газ» ұлт­­тық компа­ниясы» АҚ елдегі дизель отыны тапшылығына байланыс­ты «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС-нің жөндеу жұмысына өзге­ріс­тер енгізді. Ішкі нарықтағы отын тап­шы­лығының алдын алу мақсатында жөндеу жұмыс­та­рын күз айына шегеру туралы шешім қабылданған-ды. Биыл зауыт­тың жөндеу мерзімі бір емес, үш рет кейінге қал­ды­рыл­ғаны белгілі.

– Зауыттар өндірістік қуат­ты­лық­тарды жаңғырт­қа­ны­на қарамастан, күт­пе­ген уа­қыт­та жөндеуге тұрып қа­ла­ды. Жыл сайын жанармай­ды тұ­тыну көлемі артып келеді. Яғни кәсіпорындардың қазір­гі қолданыстағы жөндеу жұ­мыс­­­та­рының мерзімі ес­кір­­генін байқаймыз. Бір жыл ішінде еліміздегі бір мұ­най зауыты ғана күрделі жөн­деуге байланысты жұ­мысын уақытша тоқтата алады. Енді «ҚазМұнайГаз» АҚ басшы­лы­ғы дизель отыны тап­шы­лы­ғына орай туындайтын жағ­дайларды ескеріп, алдағы 5 жылға ар­нал­­ған жаңа жоспар құруы тиіс, – деп тапсырма берді министр.

Облысқа сапары барысында онсыз да дизель отынының тапшы­лы­ғ­ы ушығып тұрған кезде мұнай өңдеу зауы­­тынан ақау шыққанын есті­ген Энер­­гетика министрі Мағзұм Мырза­ға­­лиев зауыт директорына сөгіс беру­ді ұсынды.

Жөндеу жұмыстары кезін­де ақау шығып, дизель сұйық отын көлемі төмендей берсе, әрине, көктемгі дала жұ­мыс­тарын жүргізуге тиіс жанар­май­дың қорын қазір жасау қажет.

Біз бұған дейін жазған «Отынға зәру­лік: баға қолже­тім­ді, көлем жеткі­лік­ті ме?» деген мақаламызда еліміз­де жа­нармай құнының өсуі, дизель отынының тапшылығы орын алғанын жазған едік. Яғни күзгі жиын-теріннің аяқтал­уы­на, қысқа дайындық кезінде көмір мен шөп­тің қымбат­та­уына да дизель отын­ның жетіс­пеу­шілігі себеп дедік.

Жалпы, мұнай өнімінің маусымдық тапшылығы жыл сайын қайталанады. Көктем­гі егін егу, астық жинау науқан­да­ры кезінде мұнай өңдеу зауыттары жөндеу жүргізуге тоқтайтыны тағы бар. Атырау, Шымкент, Павлодар мұнай өңдеу зауыттарының өндірістік қуаты жеткіліксіз, сондықтан төртінші зауыт салу керек деген жоба да алыстап кет­кендей. Керісінше, қолданыстағы зауыт­тарға жаңғырту жұмыс­та­рын жүр­гізу ғана жоспарлануда.

Ал мұнай-химия зауыт­та­ры­ның жаң­ғырту модерниза­циясы ішкі нарық­ты өніммен қамту үшін қажет екені тү­сі­нік­ті. Зауыттардың тұрақ­сыз жұ­мы­сы, күрделі жөн­деу жұ­мыс­тарының сапасыздығы – бүкіл ішкі нарыққа кері әсерін тигі­зері анық.

Павлодар облысы