Алтын медальдың аздығын-ай!

Бұрындары КСРО-ның құра­мында болған мемлекеттер ара­сында әлем чемпионаттарында ең үздік нәтижеге Украинаның балуандары қол жеткізген екен. 1993-2021 жылдар аралығында олар 8 алтын, 6 күміс және 19 қола медальды олжалады. Барлығы – 33 жүлде. Екінші орындағы Ресейдің 60 жүлдесі бар. Алайда алтын медальдарының аз болуы салдарынан олар жарыс кестесінде басты қарсыластарынан қалып қойды. Ресейлік бұрымдылар 5 алтын, 22 күміс және 33 қоланы иеленді. Дәл осы көрсеткіштерінің арқасында аталған елдің спорт­шылары әлемдік өлшем бойынша да озық командалардың қатарына еркін енуде. Нақтылап айтсақ, украиналықтар тек Жапония, АҚШ, Қытай және Канада секілді алпауыттарды ғана алға жіберіп, бесінші орынға табан тіресе, Ресей құрамасы жетінші орынға тұрақтады.

Әлем чемпионаттарының қорытындысы бойынша Қазақ­стан бұрынғы «бауырлас» респуб­ликалар арасында алтыншы орынды иемденуде. Жерлестеріміз әзірге 5 күміс пен 7 қоланы қанағат тұтуда. Барлығы – 12 жүлде. Біздің бұрымдыларымыздың нә­тижелері мынадай: Күміс – Елена Шалыгина (2007, 2010 жылдары), Жұлдыз Ешімова (2008), Гюзель Манюрова (2012) және Жәмила Бақбергенова (2021). Қола – Ольга Смирнова (2007), Ольга Жәнібекова (2007), Елена Шалыгина (2009), Жұлдыз Ешімова (2011), Екатерина Ларио­нова (2013), Айым Әбділдина (2016) және Валентина Исламова (2019).

Жерлестерімізге қарағанда Әзербайжан мен Беларусьтің көрсеткіштері әлдеқайда жақсы. Іргеміздегі Қырғызстанның қор­жынында небәрі бес-ақ жүлде болғанымен, сапа жағынан олар да біздің алдымызда тұр. Өйткені соңғы уақытта Алатаудың арғы бетінде күрестің бұл түрі кере­мет қарқынмен дамып келеді. Осы­дан үш жыл бұрын Нұр-Сұл­танда Айсұлу Тыныбекова алтын тұғырдан қол бұлғаса, был­тыр Айсұлумен қатар Мейірім Жұманазарова да дәл сол межеден көрінді. Яғни төрткүл дүниенің мықтылары жиналған жарыста аталған елдің әнұраны үш мәрте шырқалды. Одан бөлек, олардың қоржынында тағы қос қола медаль бар. Бір кереметі, сол жүлделердің барлығы да тек өз өрендерінің еншісінде. Міне, қазіргі кезде қазақ жанкүйерлерінің қырғыз қыздарының толағай табысына қызыға қарауының да себебі сол.

Салыстырмалы түрде алсақ, Қазақстанның қоржынындағы 12 жүлденің жетеуін легионерлер жеңіп алғанын айта кетуге тиіс­піз. Нақтылап айтсақ, Елена Ша­лыгина – Ресейдің Кемеро­восынан, Ольга Смирнова – Чувашиядан, Гюзель Манюрова – Мордовиядан, Валентина Исламова – Новосібірден және Жұлдыз Ешімова – Қырғыз­станнан.

2004-2021 жылдар аралығында Олимпия ойындарында әйелдер күресінен барлығы 24 жүлде жиынтығы сарапқа салынды. Сол 24 алтынның 15-ін жапондар олжалады. АҚШ, Қытай және Канаданың әнұрандары екі мәрте шырқалды. Германия, Ресей және Украина балуандарының бір-бір реттен бақ жұлдыздары жанды. Небәрі осы жеті мемлекеттің өкілдеріне ғана төртжылдықтың басты додасында бас жүлдені олжалау бақыты бұйырған екен.

Әлем чемпионатында украи­налықтарға кеткен есесін ресей­ліктер Олимпиадада қайтарды. Бұл команданың сапында Наталья Воробьева топ жарса, Гюзель Манюрова, Алена Карташова, Валерия Коблова финалда ұтыл­ды. Любовь Волосова мен Ека­терина Букина үшінші сатыға жайғасты. Украинаға жалғыз алтынды Ирина Мерлини сыйға тартты. Дәл сол Мерлини және Ирина Коляденко мен Алла Чер­касова қолаға қол созды. Барлығы – 4 жүлде.

Үздік үштікті Әзербайжан қоры­тындылады. Олардың бақан­дай алты медалі бар. Сол жүл­делердің төртеуін әйгілі Ма­рия Стадник олжалады. Украи­наның батыс беткейінде орна­ласқан Львов қаласында дүниеге келген даңқты балуан өзі қа­тысқан төрт Олимпиаданың бар­­лығынан олжалы оралды. Атап айтсақ, 2008 жылы Бейжің мен 2020 жылы Токиода қола алса, 2012 жылы Лондон мен 2016 жылы Рио-де-Жанейрода күміспен күптелді. Лондонда Юлия Раткевич және Рио-де-Жанейрода Наталья Синишина үшінші орындарды иеленді. Бұл спортшылар да легионерлер. Раткевич – Беларусьте, ал Си­ни­шина Украинада дүниеге келді. Осы мәліметтердің өзі-ақ әзербайжандықтар күні бүгінге дейін өз балуандарына кө­ңіл бөлмей, тек келімсектерге ғана арқа сүйеп келе жатқанын аңғар­тады.

Қазақстан құрамасы Олим­пиадада бес жүлдеге қол жеткізді. 2008 жылы Елена Шалыгина мен 2012 жылы Гюзель Манюрова үшінші сатыға тұрақтады. Отан­дастарымыз үшін 2016 жылы Бразилияның Рио-де-Жаней­ро қаласында алауы тұтанған Олимпия ойындары өте табысты болғанын спорт сүйер қауым ұмыта қойған жоқ. Сол жарыста Манюрова күміс алса, Екатерина Ларионова мен Елмира Сыздықова қола медальды мойындарында жарқыратты.

Өздеріңіз байыптап қараса­ңыз­дар, әйелдер күресінен жеңіс тұғырына көтерілу оңай шаруа емес екен. Мәселен, бұрындары Одақтың боданында болған 15 республиканың сегізі ғана әлем чемпионатында жүлде алды. Олимпия ойындарында ондай құрметке тек алтауы бөленді. Бір қуантарлығы, табысты өнер көр­сетіп жүргендер қата­рын­да Қазақстан өкілдері де бар. Жерлестеріміздің қоржы­нында күміс те, қола да бар. Десек те бізді тек алтын медаль­дың аз­ды­ғы алаңдатады. Егер бұрым­ды­ларымыз аса ірі байрақты бәсе­келерде бас жүлдеге қол жеткізе алғанда, тұғырымыз бүгінгіден әлдеқайда жоғары болатыны сөзсіз еді...

Әлем чемпионаттарының нәтижесі

(1993-2021 жылдар аралығы)

Орын

Командалар

Алтын

Күміс

Қола

Барлығы

1.

Украина

8

6

19

33

2.

Ресей

5

22

33

60

3.

Әзербайжан

3

6

8

17

4.

Қырғызстан

3

0

2

5

5.

Беларусь

2

5

8

15

6.

Қазақстан

0

5

7

12

7.

Эстония

0

1

2

3

8.

Латвия

0

0

3

3

9-15.

Армения, Грузия, Литва, Өзбекстан, Молдова, Тәжікстан, Түрікменстан

 

0

 

0

 

0

 

0

 

Олимпия ойындарының нәтижесі

(1996-2021 жылдар аралығы)

Орын

Командалар

Алтын

Күміс

Қола

Барлығы

1.

Ресей

1

4

2

7

2.

Украина

1

0

3

4

3.

Әзербайжан

0

2

4

6

4.

Беларусь

0

2

1

3

5.

Қазақстан

0

1

4

5

6.

Қырғызстан

0

1

1

2

7-15.

Армения, Грузия, Литва, Латвия, Өзбекстан, Молдова, Тәжікстан, Түрікменстан, Эстония

 

0

 

0

 

0

 

0