Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қарағанды облысына келген сапарында Әлиханның 150 жылдығында, Қарқаралы петициясының 115 жылдығында да қозғалмаған Арқа жеріндегі Алаштың тарихы туралы дәйекті ой айтты.
Арқаның тек материалдық байлықты өндіретін өлке ғана емес, рухани һәм азаттық қозғалысының бесігі болғандығын елдің есіне салып өтті. Алаштың атақты үш арысы – Әлихан, Жақып, Әлімханды айтуы арқылы дипломатиялық тұрғыда өзекті мәселелерді қозғап, жергілікті билікке Жол картасын сызып берді. Оны одан әрі іске асыру – жергілікті биліктің міндеті.
Алаш зиялыларының ізі қалған қасиетті Қарқаралының жолына қатысты тапсырмасы көңілге зор қуаныш ұялатты. Баршаға мәлім, алда Қарқаралының 200 жылдығы келе жатыр. Алаш зиялылары Қарқаралының қадірін-қасиетін саяси биліктің ең биік тұғыры ретінде түсінген. Президент Әлихан Бөкейхан азаттық қозғалысының көсемі болса, оның қасында жүрген, Конституцияның не екенін ХХ ғасыр басында түсіндірген Жақып Ақбаевтың рөлі, Алаштың соңғы тұяғы Әлімхан Ермековтің ұлт тарихындағы орны туралы концептуалды түрде айтты. Орыстар Санкт-Петербургті революцияның бесігі деп бағалайды. Ал біз осы күнге дейін Қарқаралы азаттықтың бесігі деп баға бермедік. Бұл Қарқаралының алдағы тарихи межелерінде айтылады деп үміттенемін.
Қарқаралы – азаттығымыздың бас құжатында жазылған мекен. Оның үстіне Әлихан оқыған, Ахметтің мектебі бар рухани-мәдени орталық. Осынау орталықта сапалы күре жолдың жоқтығына Президент назар аударды. Енді Қарқаралыға жеткізер жолды жөндеу арқылы бұл қастерлі мекеннің мәртебесі де көтеріле түсеріне күмән жоқ.
Ал жергілікті билік Қарақаралымен ғана шектеліп қалмай, одан әрі Ахмет Байтұрсынұлының мектебі бар Ақтерек жолын да жөндеуді жалғастыруға тиіс.
Ұлт зиялыларын ұйыстырған, қазақтың нарық тарихын жаңғыртқан Қарқаралы жолының жылдар бойы жөнделмеуі ұят. Мұны да Президент жергілікті билікке нақты жеткізді. Осы тұрғыдан келгенде алаштанушы ретінде Президент тапсырмасына жоғары баға беремін.
Екінші мәселе – Ұлытау облысына баратын 500 шақырым жолдың маңыздылығы. Қазақтың мемлекеттігінің бастауы болған, қазақ хандарының басын қосқан, мемлекеттілігімізді сақтаудағы ұлы жиындар өткен Ұлытауды Президент жақсы біледі. Сол себепті Қарағанды –Жезқазған күре жолын жөндеу мәселесін де қадап айтты. Өйткені қазақтың тарихы, Қаныш Сәтбаевтың есімі Жезқазғанмен тығыз байланысты. Яғни бізде екі ірі орталық бар. Бірі – саяси орталық Қарқаралы, екіншісі – ұлт ұясы Ұлытау. Бұл екеуінде де аса зор мәнге ие күре жол.
Президент өзінің осы сапарында өңір жұртшылығына стратегиялық бағдарламасын анық көрсетті. Саяси реформалардың түпкі көздегені Қазақ елін сақтау екендігін жеткізді. Ал ол үшін не қажет? Ең алдымен, аймақтарды дамыту керек. Осы орайда Қарағанды облысы да еліміздің аймақтарды жаңаша дамыту жоспарының бір бағыты болып аталғанына қуанамын.
Иә, облыс тек индустриалды орталық қана емес, зиялы қауым шоғырланған аймақ. Өңірде ғылыми орталық және елге жаны ашитын қоғам белсенділері бар өңір. Сондықтан Президент әрбір ірі экономикалық, әлеуметтік мәселелерді шешерде Арқа жұртшылығымен ақылдасудың маңыздылығына назар аударды.
Президенттің біздің облысқа келуі өңіріміздің барлық жағынан дамуына күшті серпіліс береді. Мықты өңірлер арқылы еліміздің алға дамуының жаңа бағыттарының стратегиялық жоспарын көрсетіп берді. Енді нақты жоспардың іске асуына әрқайсысымыз өз үлесімізді қосайық!
Нұрсахан БЕЙСЕНБЕКОВА,
тарих ғылымдарының кандидаты
Қарағанды облысы