Бөгеттерді баптағаның – судан елді сақтағаның

Абай облыстық төтенше жағдайлар департаменті аймақтағы төтенше жағ­дайдың алдын алу үшін қам-қаре­кетті ертерек бастағанға ұқсайды. Жел­тоқсан, қаңтар айларында арнайы құ­рылған комиссияның отырысы өтіп, су тасқынына дайындықты пысықтап, техниканы түгендеп, құрал-саймандарды сайлаған. Осы айдың басында өңірдегі қауіпті аймақтарға аэровизуалды тексерулер жүргізілген. Қазір қардың қалың­дығына, қарғын судың өтуіне ғарыштық мониторинг жасалып жатыр. Қосымша «Қазавиақұтқару» АҚ тікұшақтарын қар түсімін анықтауға, қауіпті жерлердің гидрологиялық жағдайына аэровизуал­ды тексеруге пайдалану үшін келісім жасалған. Ал наурыз айында Ертіс және Уба өзендерінің мұзын жару жоспарланып жатыр. Департамент дерегіне сүйенсек, осы күнге дейін облыстың елді мекендерінен 400 мың текше метр қар шығарылған. Аяқасты табиғат тосын мінез танытса деп 27,5 мың қап құм, 2,5 мың тонна инертті материал, 265 тонна жанар-жағармай да әзірлеп қойған.

– Ертіс және Уба өзендерінде кеп­теліс болмау үшін мұзды жарамыз. Ол үшін Семей мен Бородулиха ауда­нында бір, Бесқарағай ауданында екі учаске анықталды. Мұз жару өзен жаға­сына жақын елді мекендердегі қауіпті сейілтеді. Жалпы, өзен жағасына жақын, су басу қаупі бар 8 елді мекен бар, – дей­ді об­лыстық ТЖД басшысының орын­басары Сұлтан Ахметов.

Төтенше жағдай туындай қалса, қауіп­тің алдын алу үшін жеке құрамның 1 182 адамы, 457 бірлік техникасы, 24 жүзу құралдары мен 109 мотопомпасы дайын. Адамдарды эвакуациялайтындай жағдай болса, 5 315 орынға 43 уақытша орналастыру пункті де қарастырылған.

«Облыстық жедел штабтың және жедел топтардың құрамы бекітілді. Олар су тасқыны болған жағдайда ТЖД дағдарыс орталығында орналастырылады. Аудандарда осындай жедел штабтар мен топтар құрылды», деп ақпарат таратты ТЖД баспасөз қызметі.

Биыл Үржар, Көкпекті, Бородулиха, Бесқарағай және Ақсуат аудандарына қарғын судан қауіп бар. Әсіре­се Бар­қытбелдің күнгейінде жатқан үр­жар­­лықтарға көктемде бейқамдық та­ныту­ға болмайды. Үржар Барқытбел­дің бөктерінде жатқандықтан, мұндағы жұрттың мамыр айына дейін көңілі алаң. Аудан халқы екі мәрте су тасқынына тосқауыл қоюды бастан өткереді. Бірінші кезекте аудандық ТЖБ наурыздан сәуірге дейін жазықтағы тасқын судан аман-есен өтуге күш салса, таудағы қар ери­тін екінші кезең сәуірден мамырдың орта тұсына дейін жалғасады.

– Үржар метеостансасының мәліметі бойынша, қазір жазықтықтағы қардың қалыңдығы – 86 см, тоңның қатуы 35 см құрайды. 26 қаңтардағы мәлімет бойынша, таудағы қардың қалыңдығы 1 580 метр биіктікте – 146 см, 820 метр биіктікте – 112 см. Биыл қар жылдағыдан қалың деуге келеді. Мәселен, Үржар ауданы аумағында қаңтар айындағы ылғалдың орташа нормасы 45 мм болса, түскен ылғал 95,5 мм-ді құрады, дейді аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің басшысы Бектіғазы Саянов.

Үржар ауданы әкімдігінің азаматтық қорғаныс саласын жауапты маманы Азамат Мұстафиннің айтуынша, осы күнге дейін ауданда 14 472 мың текше метр қар шығарылған.

– Ауданда төтенше жағдай орын алған жағдайда 270 адам, 110 бірлік әртүрлі техника жұмылдырылады. Су соруға арналған 20 мотопомпа бар. Қазіргі кезде инерттік материалдарымен 1000 қап дайын тұр. «КазСпецМонолитСтрой» ЖШС мекемесімен 270 тонна инерттік материалға меморандум жасалды, дейді А.Мұстафин.

Аудан аумағында «Казсушар» РМК мекемесінің қарамағында екі су қой­масы бар. Егінсу су қоймасына күр­делі жұмыс жүргізіліп, 2016 жылы пай­далануға берілген. Қазіргі кезде судың кіруі 0,5 куб м/сек. болса, шығуы да – осы көлемде. Су қоймасындағы қа­зіргі жинақталған судың көлемі 6 млн 438 кубты құрайды. Жалпы, су қой­масының сыйымдылығы – 31,5 млн куб. Ал Қарақол су қоймасы құрылыс жұмыстары аяқталмағандықтан, су транзиттік режімде ағады.

«Қазгидромет» РМК Шығыс Қазақстан және Абай облыстары бойынша филиалының басшысы Ләззат Болат­қанның айтуынша, жалпы облыстағы гидрологиялық жағдай тұрақты. Су деңгейі критикалық деңгейден төмен. Алдын ала болжам бойынша, ауаның орташа айлық температурасы нормадан 1° жоғары. Айтпақшы, жауын-шашынның нормадан жоғары болуы күтіледі.

Абай облысы