Наурыз мейрамы еліміздің түкпір-түкпірінде тойланып жатыр. Елордалық оқушылар да бұдан қалыс қалмады. Бауыржан Момышұлы атындағы №53 мектеп-лицейінің 1 «А» «Zerek» сыныбының шәкірттері ұлттық құндылықты дәріптейтін кеш ұйымдастырды. Балақайлар думандатып ән шырқап, мың бұрала би билеп, мейрамның шырайын аша түсті.
Білім ошағының өзіндік ерекшелігі бар. Әдетте жыл бойы сандықта сақталып, осындай мерекеде ғана арулардың көркіне айналатын шолпы, шашбау сияқты әшекейлер бұл мектептегі оқушылардың үнемі, тастамай тағатын сән бұйымдарының бірі. Тіпті мұнда үзілісте балалар көп мектептегідей ерсілі-қарсылы жүгіріп, оқушылар мен мұғалімдердің мазасын алмайды. Олар қолы қалт етсе асық атып, ләңгі ойнап ұлттық құндылықтарды ұлықтайды. Бұл қазақы салт-дәстүр мен әдет-ғұрыпқа негізделген «Zerek» дәстүр мектебінің оқушыларының басты ерекшелігі.
– Шашбаудың көмкерілген әдемі тастары мен сылдырмағының үні құлаққа жағымды. Мұғалімдеріміз бұл әшекей бұйымдардың тәрбиелік мән-мағынасын толық түсіндірген соң, шашымнан тастамаймын. Мектепте ғана емес, көршілерім мен туыстарымның қыздары, басқа да достарым маған қызығады. Бұрын қоңыраулы шолпы таққан қыздар қатты күлсе, шолпы сыңғырлап, оқыс қимылдарына тосқауыл болған. Бір жағынан шолпы тағу қызды жинақылыққа тәрбиелеп, денесін түзу ұстап, сәнмен жүруді үйрететін модель мектебі іспетті. Маған осы жағы қатты ұнады, – деді «Zerek» дарынды балаларға арналған дәстүр мектебінің 4-сынып оқушысы Зейне Адамбек.
Осыдан төрт жыл бұрын ашылған тәжірибе алаңның авторы, мектеп директоры – Зәмзагүл Қиянова. Ал оқыту бағдарламасын тәжірибелі бастауыш сынып ұстаздарынан құралған шығармашылық топ өздері жазып шыққан. Сондай-ақ олар оқушыларға арнайы «Ұлттық тағылым» атты оқулық пен жұмыс дәптерін де әзірлепті.
– Бізге көмекке Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессор, ғалым-ұстаздары келді. Оқыту бағдарламасы қалалық, республикалық ғылыми-әдістемелік сараптама кеңесінде мақұлданып, бекітілген. Нәтижесінде, бала жасы ескерілген, жеңіл құрылған тамаша оқулық пен жұмыс дәптері дайын болды. Авторлық бағдарлама ретінде Алматы қаласында өткен республикалық «Үздік авторлық бағдарлама» байқауынан жүлделі І орынды еншіледі. Балалардың барлығы бірдей домбыра құлағында ойнайды. Ең бастысы мұнда дәстүрін білетін, үлкенді сыйлайтын нағыз ұлтжанды оқушылар өсіп келеді, – деді Б.Момышұлы атындағы №53 мектеп-лицейінің директоры З.Қиянова.
Жалпы, ата-баба қанымен бойға дарыған тәрбиенің маңызы зор. Осы ретте мектеп ұжымы келешекте бұл тәжірибені республика көлемінде қолдау тапса, өзге де білім ошақтарына бөлісуге дайын. Осылайша, олар тамыры тереңге бойлаған ұлттық құндылықтарды оқушылар арасында кеңінен насихаттауды көздеп отыр.
– Дәстүрдің озығы мен тозығы бар дейді. Оның ішінде қазіргі заманға сәйкес келетін, балалардың талғамына үйлесетін тұстарын қолданып отырмыз. Ол оқушыларға ұнағаннан кейін қыз балалар шолпы тағып, атқамінерлеріміз аптаның бес күні болса, сол бес күннің екі күнінде ұлттық ойындар ойнап жүр. «Ұлттық тағылым» оқулығы жыл көлемінде өтеді. Әр тарау, әр тақырыпқа байланысты ұлттық нақышта тәрбиеге байланысты сайыстар өтіп отырады. Қазақтың салт-дәстүрі көп қой. Барлығымен егжей-тегжей танысады, – деді Б.Момышұлы атындағы №53 мектеп-лицейі директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары Айжан Нұрғазина.
Бүгінде «Zerek» мектебі эксперименттік алаңының оқушылары 4-сыныпта оқып жатыр. Осы уақыт аралығында ұлттық салт-дәстүрге қанық, озық ойлы шәкірттері түрлі байқауларда топ жарып жүр.
– Мен 4 «а» «Zerek» сыныбында оқимын. «Ұлттық тағылым» сабағында ұмыт қалған салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты тереңірек оқып, оның кейбіреуін күнделікті өмірде пайдалануға тырысамыз. Мәселен, мен бұл сабақтан «Бәсіре» деген салтымыз бар екенін білдім. Ол дегеніміз – қазақ шаңырағында дүниеге ұл бала келгенде, сол күндері туған құлынды немесе ботаны нәрестенің бәсіресі деп атау. Бұл ата-бабаларымыздың ұғымы бойынша, дүниеге келген шақалақтың болашағы өзіне атаған бәсіремен тығыз байланысты дегенді білдіреді. Сондықтан оны мінбейді, сатпайды. Бұған қоса «Асар» атты дәстүрмен жақсы таныспын. Оны мұғалімдеріміз Түркиядағы зілзаладан зардап шеккен түрік ағайындарға еліміздің көмек беруімен түсіндірді. Осы бар білгенімді құрбыларыммен де бөлісіп жүрмін, – деді Нұрайлы Мейрамбек.
Бұл арнайы алаңды ашудағы басты мақсат – сан мыңдаған жыл бойы ұрпақтан-ұрпаққа сабақтасып келген қазақы ілімнің өзіндік моделін қалыптастырып, әлемдік білім жүйесіне бәсекелесуге түсе алатын дарынды, іскер, ойлау жүйесі жетілген, адамгершілігі мен қарым-қабілеті бір арнада тоғысқан тұлғаны даярлау. Бұл бастаманы ата-аналар да қуана қолдаған.
– Қазіргі заманда ұмыт бола бастаған құндылықтарымызды жаңғыртып, жас ұрпақтың бойына сіңіру – ең өзекті мәселе. Өйткені жастардың жат мәдениетке еліктеуі басым. Немеремді осы «Zerek» мектебіне бердім. Көңілімнен шығып жатыр. Олардың ана тілінде еркін сөйлеп жүргендері қуантады, – дейді біз тілдескен ата-ана Бақытбек Байырханов.