Елордада «Цифрлық дәуірдегі баспасөз қызметі» кітабының тұсауы кесілді. Медиа сарапшы, журналист, қоғаммен байланыс және коммуникация саласының маманы Маргерит Хокси Салливанның ағылшын тілінде жазылған туындысы қазақшаға аударылып, көрерменге жол тартты. Еңбекті Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің қолдауымен Қазақстандық қоғамдық даму институтының «Media Lab» орталығы тәржімеледі.
Іс-шараға АҚДМ Ақпарат комитетінің төрағасы Елдос Нәшірәлі, Қазақстандық қоғамдық даму институтының басқарма төрағасы Нұрбек Матжани, «Maqsut Narikbayev University» басқарма төрағасы Талғат Нәрікбаев, АҚШ-тың Қазақстандағы елшілігінің кеңесшісі Дебра Ло және кітап авторы Маргерит Хокси Салливан қатысты. Бұдан бөлек, кітаптың тұсаукесеріне медиа саласының мамандары, университет оқытушылары мен студенттері жиналды.
«Цифрлық дәуірдегі баспасөз қызметі» кітабында баспасөз қызметінің маңызы мен ережелері, атқаратын рөлі, проактив стратегиялық коммуникация қызметінің жоспары, веб-парақшалар мен әлеуметтік медиа, дағдарыс кезіндегі коммуникация туралы жазылған және баспасөз құжаттарының үлгілері жинақталған.
Маргерит Хокси Салливан Смитсон институтында дәріс оқыған және Харвард университетінің Джон Ф.Кеннеди атындағы Мемлекеттік басқару мектебінің саясат институтында ғылыми қызметкер болып жұмыс істеген. Вашингтон баспасөз клубының президенті, Ақ үйдегі және басқа федералды агенттіктердегі лауазымдарды атқарған медиа сарапшы. Бұған қоса АҚШ-тың гуманитарлық ғылымдар жөніндегі ұлттық кеңесінде және ЮНЕСКО-ның коммуникацияны дамыту бағдарламасының гранттар басқармасында тәжірибесі бар білікті маман. Автордың жұртшылыққа ұсынған туындысының алғашқысы осыдан 20 жыл бұрын жазылған. Ол әлемнің 30-дан астам тіліне аударылыпты. Бұл жолғы аударылған кітап соның екіншісі.
– Кітапты 10 жыл бұрын жаздым. Ол кезде әлеуметтік желі кеңінен таралмаған уақыт. Қазір желі қолжетімді болып, қарқынды дамуының арқасында ашықтық деген қағидат пайда болды. Еуропада жүрген кезімде де біраз тәжірибе жинақтадым. Журналистерге арналған оқу-құралдары бар. Бірақ баспасөз хатшыларына арналғаны өте аз екен. Өзім де біраз тренинг өткіздім. Соны ескере отырып, жинаған тәжірибенің арқасында тұтастай бір кітап шығардым. Жалпы, бұл еңбек баспасөз хатшыларына арнайы жазылғанымен, оның журналистерге де пайдасы бар. Кітаптың басып шығару шығындарын АҚШ мемлекеттік комитеті қаржыландырды. Егер қызығушылық танытқандар болса, веб-қосымшалардан тегін жүктеп алуға мүмкіндік бар. Кез келген адам басып тарата алады. Тек бір ғана ереже – бұл кітапты сатуға болмайды. Алдағы уақытта үшінші кітапты жазу да жоспарымда бар. Мүмкін оны онлайн жариялайтын шығармын. Өйткені қазір кітап оқу онлайнда қолжетімді, – деді М. Салливан.
Тұсаукесер рәсімінде Ақпарат және қоғамдық даму министрінің міндетін атқарушы Дархан Қыдырәлі авторға алғыс білдіріп, құттықтау хатын жолдады.
«Осыдан тура бір ай бұрын, Астана қаласында дәл осы университетте баспасөз хатшыларына арналған семинар өткізгенбіз. Сол басқосуда Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі баспасөз хатшыларына, коммуникация саласының мамандарына жүйелі түрде семинарлар, воркшоптар ұйымдастырып, нұсқаулықтар мен кітаптар аударуға ниетті екенімізді хабарлағанбыз. Міне, «Цифрлық дәуірдегі баспасөз қызметі» кітабының қазақ тіліндегі нұсқасын таныстырудың сәті түсіп отыр. Құтты болсын! Осы орайда, біздің шақыртуымызды қабыл алған Маргерит Хокси Салливанға алғыс білдіреміз.
Кітапта автор АҚШ-тың Ақ үйі мен мемлекеттік департаментінде ұзақ жылдар бойы жинаған мол тәжірибесімен бөліседі. Сонымен қатар алдыңғы семинар қатысушыларынан кері байланыс сұрағанбыз. Қатысушылардың практикалық тапсырмалар және интерактивті воркшоп болса деген тілегін Маргерит Хокси Салливанға жеткіздік. Осы ретте спикеріміз, 2023 жылғы 4-5 сәуір күндері елордада мемлекеттік органдардың баспасөз хатшыларына арналған семинар-тренингтер өткізеді», деді құттықтау хатты оқыған АҚДМ Ақпарат комитетінің төрағасы Елдос Нәшірәлі жиналғандарды хат мазмұнымен таныстырып өтті.
Әрі қарай, мәдени-танымдық бағыттағы іс-шара сұрақ-жауап айдарымен жалғасты. Жиналған ғылыми қоғамдастық және медиа саласының мамандары кітап авторына сауал қойып, тәжірибе алмасты. Алғаш болып журналист Серік Селеубайұлы «Фейк ақпарат таратқан жағдайда, баспасөз хатшылары жалған ақпарат таратқаны үшін жазалана ма?» деген көкейкесті ойын ортаға салды. Маргерит Салливан мұндай жағдайда АҚШ-та баспасөз мамандары заң жүзінде жазаланбайтынын айтты. Бірақ олар, халықтың сенімінен айырылып, қоғамдағы позициясына нұқсан келетінін құлаққағыс етті.
Сондай-ақ ол әлемдік медиа индустриясындағы жағдай туралы, редакциялардың цифрлық медиа кезеңіне өтудегі мәселелер туралы сөз қозғады. Бірқатар проблеманы да тізбектеді.
– Кейбір елдерде баспасөз хатшыларына өзі жұмыс істейтін ұйым атынан сөйлеуге мүмкіндік берілмейтін кездер болып жатады. Кейде олар бірінші басшыларымен тікелей қарым-қатынас орната алмайды және шешім шығарған кезде олардың ой-пікірін ешкім сұрамайды. Бірақ, меніңше, шешім шығаратын үстел басында баспасөз хатшысының немесе ресми өкілдің отыруы өте маңызды. Осы тұсы жеткіліксіз. Мұның салдары ауыр болуы мүмкін. Біз тәжірибемізде мұндай жағдаймен кезіктік. Сондықтан кез келген шешім немесе бағдарлама қабылдар кезде «Мұны қоғам қалай қабылдайды?» деген сұраққа жауап бере алатын адам талқылауларда болу керек, – деді «Цифрлық дәуірдегі баспасөз қызметі» кітабының авторы.
Америкалық маман баспасөз хатшыларының негізгі міндеттеріне де тоқталды. Мұндай міндеттердің алғашқысы – бұқаралық ақпарат құралдарымен қарым-қатынаста Үкіметтің адвокаттары ретінде әрекет ету, оның іс-әрекетінің жағымды жақтарын түсіндіру, қате ақпаратты түзету және бұрыннан бар ақпаратты түсіну мен түсіндіруді жеңілдету. Одан бөлек, кітап авторы БАҚ сұраныстарын қанағаттандыру және баспасөз қызметі жүргізетін іс-шаралардың тиімділігін талдау және болашаққа ұсыныстар әзірлеуді жүйелендіру керек екенін баса айтты.