Тілге тиек етіп отырғанымыз – АИТВ/ЖИТС індеті. Қарапайым тілмен айтқанда, АИТВ (адамның иммун тапшылығы вирусы) жұқпасы ЖИТС-тің (жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы) басты себебі болып саналады. Ол АИТВ жұқтырған адамның қаны, шәуеті, қынап сұйықтары, ана сүті, дені сау адамға басқа да биологиялық сұйықтықтар арқылы берілуі мүмкін. Нашақорлардың ине мен шприцті бірнеше рет пайдалануы да АИТВ-ның есірткі қолданушылар арасында таралуына әкеліп соғады.
Соңғы мәліметтерге жүгінсек, еліміз бойынша АИТВ/ЖИТС-тің тіркелу деңгейі төмендемей тұр. Бұл, біріншіден, Астана қаласында жан-жақтан, соның ішінде әртүрлі жағдайлармен көрші елдерден бассауғалап келгендердің шоғырлануына, екіншіден, жастардың бейәдептілікке салынып, кездейсоқ жыныстық жанасу кезінде сақтық шараларын пайдаланбауына байланысты болып отыр.
Осыған орай Астана қаласы бойынша АИТВ-ның жыныстық жолмен жұғу деңгейі күрт артты, яғни 85 пайызға жетті. Соның ішінде гомосексуалдық таралу өткен жылдың бірінші тоқсанындағы көрсеткішпен салыстырғанда 2 есеге өскен, яғни 26 пайызды құрайды. Қауіпті дертті жұқтырғандардың 66 пайызы – 20-39 жас, 33 пайызы – 40-49 жас аралығындағылар, 11 пайызы – 50-ден жоғары жастағы адамдар.
Дегенмен, елімізде АИТВ вирусының алдын алу, жұқпаның өсу деңгейін төмендету мақсатында көптеген іс-шаралар жүргізіліп жатыр. Медицина ғылымы да емдеудің жаңа әдістерін іздеп қана қоймай, осы жұқпамен күресте жаңа тиімді дәрі-дәрмектер мен тұрмыста ыңғайлы қолдану әдістерін енгізу үстінде.
Соңғы уақытта жұқпаны экспресс-тест арқылы жылдам анықтау пациенттер арасында өте қарапайым әдіс ретінде кеңінен қолданылып келеді, әрі тұрғындардың тексерілуге қызығушылығы арта түсті. Өйткені, бұрынғыдай сынама нәтижесін бірнеше күн тосудың қажеті болмай қалды.
Осы тұрғыдан Астана қаласы АИТВ орталығындағы Достық кабинетінің қызметі тұрғындар арасында танымал, әрі қолайлы болып отыр. Әсіресе АИТВ инфекциясы жыныстық жұптың немесе отбасылық жұптың біреуінде анықталған болса, оның серігін жұқпадан сақтап қалу мүмкіндігі бар. Мұның өзі олардың өзара қарым-қатынастарын бұзбай, одан әрі жалғастыруға да септігін тигізеді. Нақтырақ айтсақ, вирус науқастың жыныстық серігіне жұқпас үшін белгілі мерзімге тегін дәрілік ем тағайындылады. Қолданылатын дәрілер мүшеқап қолданбаса да жұғу қаупін төмендетеді. Соңғы кезде жүкті әйелдерді емханалардағы әйелдер консультациясына тіркеуге алған кезде міндетті түрде олардың жұбайлары, немесе жыныстық серіктері АИТВ инфекциясына тексеріледі. Егер сол кезде сынама оң нәтиже көрсетсе, онда жүкті әйелге міндетті түрде тегін дәрілік ем тағайындалады. Бұл әдіс – ана мен сәбиді АИТВ-дан аман сақтау үшін таптырмас ем.
АИТВ күнделікті тұрмыста тамақ, су, ыдыс, төсек, жүзу, сүйісу, құшақтасу, амандасу, киім-кешек, моншаға түсу, жәндік шағу, ортақ дәретхана арқылы жұқпайтынын айта кеткен жөн.
Ал кез келген жағдайда АИТВ-ға қатысты мәселе туындаса, біздің мекеменің білікті мамандарының көмегімен тығырықтан шығу мүмкіндігі бар. Ол үшін Астана қаласының ЖИТС орталығына хабарласып, тексеріліп, кеңес алыңыз:
Біздің мекенжайымыз: І.Есенберлин көшесі, 5/1.
Сенім телефоны: 38-04-64 .
Жұмагүл СМАҒҰЛОВА,
Астана қаласы әкімдігінің
«АИТВ инфекциясының алдын алу орталығы» МКҚК
эпидемиолог дәрігерінің көмекшісі