Ауылы аралас, қойы қоралас жатқан ағайындардың қай-қайсысының да түп тарихы, өнері мен салт-дәстүрі, әдебиеті мен мәдениеті қазақ елімен тереңнен тамырласып жатыр. Бауырлас халықтардың түрлі тараптағы бекем байланысы бүгінгі таңда да жалғасып келеді. Күні кеше ғана елордада қарақалпақ әндерін тыңдап, мың бұралған биіне сүйсініп қайттық. Әндегі шығыстық әуез тұла бойыңды балқытып, бір сәт Қарақалпақ елінің топырағына алып кеткендей әсерде болдық.
Қарақалпақтың классик ақыны Тiлеуберген Жұмамұратовтың «Қазақ досыма» атты өлеңі бар. Сонда шайыр төмендегіше жырлайды:
«Кейде тiптi сыбай қонған ел екен,
Iргелесiп қондырылған керегем.
Қарақалпақ елiнде де жырланды,
Қамбар батыр, Алпамыс пен Төлеген.
Бiр теректiң бұтағындай ұрпақпыз,
Қайғыда да, шаттыққа да ортақпыз.
«Кең даланың жыршысы» деп бiздердi,
Уәлиханов айтқан қарақалпақпыз». Міне, сол Шоқан бабамыз «кең даланың жыршысы» деп атаған халықтың өнерімен күні кеше елорда жұртшылығы кеңінен танысты.
Әл-Фараби атындағы Оқушылар сарайында өткен әнші, Өзбекстан мен Қарақалпақстан Республикаларының еңбек сіңірген әртісі Махсетбай Өтемұратовтың «Мен ауылды сағындым» атты кеші өскен жерді, туған топырақты, қарашаңырақты сағынған талай жанның көңіліне медеу болды. Концертке келген әр көрерменнің жүзінен кіндік кескен жұртын аңсаған күйді байқамау мүмкін емес. Барлық әнді қосыла шырқап, кезек-кезек гүл шоқтарын ұсынып, тербеле, тебірене қол шапалақтап, тіпті ортаға шығып билеп те кетті. Көпшілікке осындай керемет көңіл күй сыйлап, сонау өскен өңірдің ыстық сәлемін алып келген Махсетбай Өтемұратов өз шығармашылығындағы таңдаулы туындыларды орындады. Қазақ әндерін де нақышына келтіре шырқады.
Өнер майталманының ән кешінде Астанадағы «Жайхун» қарақалпақ этномәдени бірлестігінің бишілері сахнаға шықты. Сондай-ақ «Qazaqstan дауысы» жобасының II маусымында финалда бақ сынап жатқан Қарақалпақстанда тұратын талантты қандасымыз Мұса Марат ән айтып, тыңдаушыны баритон даусымен таңғалдырды. Қазақы дәстүрмен Махсетбай Өтемұратов өнерде ізінен ерген інісіне талай жеңіс пен жетістікке жеткізген костюмін тарту етті. Қасиетті сахнада жүрген екі толқынның сыйластығы халықтың өнерін тасытып, мерейін асыратыны сөзсіз.
Айта кетейік, өнер айдынында қаншама жылдан бері еңбек етіп жүрген айтулы кештің авторы бірталай додада оза шауып, биіктерді бағындырып келеді. Мәселен, 2001 жылы Өзбекстан Республикасы Президентінің жас таланттарға арналған «Нихол» сыйлығының лауреаты атанды. 2005 жылы «Қарақалпақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі» атағы берілсе, 2011 жылы «Өзбекстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі» атанды. Бұдан басқа да халықаралық аренада топ жарған жетістіктері жетерлік. Күні кеше ғана қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, жазушы Кемел Тоқаевтың 100 жылдық мерейтойы аясында халықаралық іс-шараларға қолдау көрсетіп, бауырлас елдерде оның шығармаларын кеңінен насихаттауға, екіжақты мәдени байланыстарды нығайтуға қосқан үлесі үшін Қазақстан Республикасы Президентінің Алғысхатымен марапатталды. Сондай-ақ Алматыда өткен «Жыл адамы» байқауында «Алтын адам» аталымын иеленді. Әнші бүгінде Нөкіс қаласындағы Қарақалпақстан көркем өнер сарайының директоры қызметін атқарып отыр.
Әнші қаншама жылдан бері қазақ елін аралап, жеке концерт беріп жүр.
«Бұл жақта да жерлес бауырларымыз көп. Әмударияның суын ішкен, бала кезден бірге өскен талай қарақалпақ баласы бүгінде Қазақстанда тұрып жатыр. Сол қандас жұрттың туған елге, туған жерге сағынышын басып, ауылдың сәлемін жеткізейін деп жеке кештерімді жиі өткізуге тырысамын. Биыл менің шығармашылығым үшін табысты болды. Гастрольдік сапарым да Астананың төріндегі кешіммен аяқталып жатыр. Президент Қасым-Жомарт Кемелұлының Алғысхатымен марапатталдым. Бұл – Өзбекстан мен Қазақстан арасындағы мызғымас берік мәдени байланыстың белгісі», дейді Махсетбай Өтемұратов.
Аталған кеш бас қаламызда 2016 жылы ашылған «Жайхун» қарақалпақ этномәдени бірлестігінің ұйымдастыруымен өтіп отыр. Бұл бірлестік қарақалпақ мәдениетін насихаттау мақсатында түрлі мәдени, қайырымдылық іс-шараларын өткізіп келеді. Бірлестік құрамындағы «Жайхун» би ансамблі мен жас әншілер де түрлі сахналарда өнер көрсетіп жүр.
«Жайхун» қарақалпақ этномәдени бірлестігінің төрайымы Тазабике Салиеваның айтуынша, екі халықтың өнері де бір өрістен тарайды.
«Бізде әнді «қосық» деп айтады. Домбырамен ән айтуды дудармен бақсылардың ән айтуымен салыстыруға болады. Батырлардың жыр-эпосын қобызбен орындайды. Бізде қазақ тіліндегі кітаптар өте көп. Оқырмандар да оны асыға күтеді. Ақындар айтысына да көп қызығады. Күтіп жүреді. Менің қайыненем Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерін жатқа біледі. Қазақтың ақын-жазушыларын құрметтейді. Бүгінгі Махсетбайдың жеке концерті де туысқан екі халықтың арасындағы тереңнен тамыр тартып жатқан мәдени байланысты нығайту мақсатында өткізіліп отыр», деді Тазабике Салиева.
Сондай-ақ ол бірлестік құрамында билер мен алдыңғы толқын ағалар, Қазақстанның әр саласында жемісті қызмет етіп жүрген жерлестер, іс-шараларды ұйымдастыруға әрқашан білек түре атсыласатын белсенді жастардың да бар екенін атап өтті.
Айта кетейік, сазды кешке Өзбекстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы елшілігі қызметкерлері де қатысты.