XX ғасырдың 70-жылдары неміс экономисі Клаус Шваб негізін қалаған Дүниежүзілік экономикалық форум осы аптада кезекті жұмысын бастады. Форум жаһандық проблемалардың шешімін табу мақсатында мемлекет пен жеке сектордың күш біріктіруін мақсат тұтады. Форум ұдайы Давоста өтіп келеді және осы жолы да дәстүрінен айныған жоқ. Биыл жетекші саясаткер, ғалым, экономист, сарапшы мамандар жасанды интеллект, әскери қақтығыс пен соғыс, климаттың өзгеруі және жұмыссыздық проблемаларын талқылайды.
«Жыл басында біз әлемнің жай-күйін жүйелі және стратегиялық тұрғыдан талдау үшін жиналамыз. Тиісінше, ахуалға оңынан әсер етудің жалпы негізін табамыз деп үміттенеміз», деді форумды ашқан атқарушы төраға Клаус Шваб.
Еуропалық комиссия президенті Урсула фон дер Ляйеннің айтуынша, дәл қазір жаһандық ынтымақтастықты бұрын-соңды болмаған деңгейде ынталандыру қажет. «Еуропада осы жаһандық ынтымақтастықты нығайтудың бірегей мүмкіндіктері бар» деп есептейді ол.
Келген қонақтардың алдына төрт негізгі түйткіл талқы ететін тақырып ретінде тартылмақ. Олар:
Бытыраңқылыққа ұрынған әлемдегі қауіпсіздік пен ынтымақтастық; Жаңа дәуірде жұмыс орындары және өсіммен қамтамасыз ету; Экономика мен қоғамның қозғаушы күшіне айналған жасанды интеллект; Климат, табиғат және энергия үшін ұзақмерзімді стратегия.«Форум жүргізген сауалнамаға қатысқан жетекші экономистер жаһан экономикасының өсімі барынша байыпты және шашыраңқы өрістеп жатыр деп есептейді. Бұл өз кезегінде құбылмалылық пен белгісіздікке әкеліп соқтырады. Олар геосаяси түйткілдер мен әлем экономикасының бөлшектенуі жалғаса береді деп болжайды. Өңірлік айырмашылықтар ұлғайып, белгісіздік жақын болашақтағы болжамдарға көлеңке түсіре бастады, ал әлемдік экономика қатаң ақша-кредит саясаты мен түрлі қақтығыстың салдарымен күресті жалғастырып жатыр», дейді сарапшылар.
Сауалнамаға қатысқандардың 56 пайызы 2024 жылы әлем экономикасы әлсірейді деп жауап берген. Бірақ 70 пайыздан астамы еңбек нарығы мен қаржы жағдайы жақсарады деп ойлайды. 77 пайыз респондент Еуропадағы экономикалық өсімнің әлсіз қалыптасатынын болжаған. Бұл – бүкіл өңір бойынша болжам ішіндегі ең жоғарғы көрсеткіш. Оның есесіне сарапшылар Оңтүстік Азия мен Шығыс Азиядағы экономикалық өсім аса күшті болады деп күтеді. Сонымен қатар мамандар жасанды интеллект экономикаға кіріге түседі және осы саладағы тиімділікке тікелей әсер ете бастайды деген пайымдарын білдірген.
«Жалпы шолу қазіргі экономикалық ахуалдың сенімсіздігін көрсетеді. Жедел жүріп жатқан бытыраңқылық үдерісі әлем экономикасы үшін сынақ болып тұр. Әлемдік инфляция төмендегенімен, өсім кешеуілдейді, қаржылық жағдайлар қатал болып қалады, жаһандық шиеленіс күшейіп, теңсіздік күшейеді», дейді форумның басқарушы директоры Садия Захиди.
Жиналғандардың жартысынан көбі биыл әлем экономикасының өсім қарқыны біршама баяулайтынын болжайды дегенді айттық. Сондай-ақ қалған сарапшылар әлемдік ішкі жалпы өнім 2023 жылғы деңгейінде қалады немесе тіпті жылдамдауы да мүмкін дейді. Халықаралық валюта қорының бағалауынша, 2024 жылы әлем экономикасы 2,9 пайызға өседі.
Жалпы, қатысушылар көптеген сеңбұзар тақырыпты қозғап, келелі ойларын ортаға салды. Атап айтқанда, сарапшылар заң үстемдігі, жемқорлықпен күрес, сот жүйесінің тәуелсіздігі секілді мәселелерді талқылады. Дәл осы құндылықтар ашықтық пен әділетке жол ашады дейді. Сонымен бірге олар кейінгі жылдары әлемдік дамудың бір ізге түспей тұрғанын айтып, еркін сауданың тапшы ресурсқа айналып бара жатқанын да меңзеді. Форум 19 қаңтарға дейін жалғасады.