Шіліңгір шілдеде болған жайт бұл. Сол күні аспан айналып жерге түскендей, иә, сұмдық «жылып» кетіп еді. Айтары жоқ. Шақырайып тұр. Адам денесін үйретпей, бірден ысыған соң тіл байғұс та ауызға сыймай, аңқаң қаңғырлап кебетінін қайтерсің. Шыдамай қаладағы азық-түлік сататын көп дүкеннің біріне бұрылғанмын. Тоңазытқыштағы қара суға жеткенше асық едім. Жеттім де. Осы кезде ой мен шөлді бұзған бір ғажап диалог бола қалғаны.
Самбырлап сөйлеген бетінде сәл ноқаты бар, иек пен қарын тұсы салбыраңқы, жуан балтыр, кеуделі, қара келіншек екен. Шекесіне қыстырған күннен қорғайтын көзілдірігі жарқылдаған күйі құс сүтінен басқаның бәрі бар, керекті дүниең самсап тұрған сөрелерді алшаңдап аралап келеді. Бітімі тап күреске түсетін адамның пошымына ұқсас. Бір қолында темір сетка, екінші қолында табақтай телефон. Өзі мәз. Қос танауы желбіреген күйі әлдебір кішкентаймен сөйлеседі. Аңдап қарасам, онысы «Уатсаптың» видеоқоңырауына ұқсайды. Назар аудармауға да болар еді, бірақ әлгінің даусы тым жарқын естіледі.
– Ауыл қалай? Арғы жақтан шамамен екі не үшіншіде оқитын баланың даусы шықты.
– Жақсы, мама.
– Қарның ашпады ма?
– Жоға. Әжемнің үйінде бәрі бар, – деді баласы да. Шамасы бұл келіншек балаларды каникул басталғасын ауылға аттандырса керек.
– Ботам сол, жақында біз де барамыз...
Дәл осы сәтте арғы жақтан баланың үніне аралас кемпірдің даусы шыға қойғаны. Қызық енді басталды. Манағы жырқылдаған келіншек түрін тез жиып алды. Шамасы енесі шығар, немересінің телефонына үңілген болуы керек, біздің бергі жақтағы кейіпкеріміз бірден абыржып қалды.
– Әй, бұл қайсысы? Арғы жақтан кемпірдің даусы анық естілді.
– Мама ғой, әже. Кішкентай ұл түсіндіріп әлек.
– Әй, шешең жардай болып, мынаның ішіне қалай сыйып кеткен? Құдай да шебер екен-ау.
Кемпіріңнің даусы қытқыл екен. Жақтырмағаны көрініп тұр. Манағы телефонға үңілген жуан жеңгей кемпір даусынан кейін қалбалақтап, тіпті телефонын қолынан түсіріп ала жаздады.
– Сәлем бердік, апа! Сасқанынан видеоқоңырауға қараған күйі иіліп, сәлем салғаны. – Мен ғой, мен, Гүлхашимамын. Қалайсыздар? Кемпір мұның сәлемін арғы жақтан байқады ма, белгісіз. Оған қараған Гүлекең жоқ, тағы да еңкейіп сәлем салып үлгерді телефондағы енеге. Абдырағаны анық еді. Маңдайының тершігені соның белгісі ғой.
– Ә, қарғам, өркенің өссін, етегіңе берсін. Кемпірдің де даусы лезде жұмсарды.
Мұны көрген мені әуелде күлкі қысқанмен, арты әжептәуір ойландырғаны. Есіме ескі естелік келген.
...Ауылда ғой. Атам мен апам мәңгіге жатқан төртқұлақты тамның (мола) басына келгенде үлкендердің ізінде мен де бармын. Шешем де бізбен бірге. Құран басталмай жатып көргенім, шешем қос қолын айқастырып, иілген күйі «сәлем бердік» деді. Кәдімгі тірі ата-енесін көргендей істеді бұны. Бәзбіреулер көкіп жүрген аруаққа табынушылық емес, бұл шынтуайтқа келгенде құрмет еді.
Сәлем ғой айтпағымыз. Ауылдағы мен өскен үй қара шаңырақ болса, Ұрымхан апа «қайын аға мен шешейдің орны ғой» деп шаңыраққа сәлем салатыны бар. Қайын аға мен шешейі (атам мен әжем) түйе қарап кетсе де, құрметі әлі түгесілмепті.