Бақылаусыз қалған балалар

Бұл – алаңдатарлық жайт. Атырау қаласының әкімі Шәкір Кей­киннің айтуынша, кейінгі екі жылда 1–6 жас аралығындағы ба­ла­­лардың терезеден құлауы жи­і­леген. Балалардың өміріне қауіп қөпқабатты тұрғын үйлер­дің ашық қалған терезесінен төніп тұр.

«Адам өмірінің жалғасы – жас ұрпақ. Алайда балалардың қауіп­сіздігіне жете мән бермейтін болдық. Мәселен, былтыр Атырау қаласында тұрғын үйлердің ашық тұрған терезесінен 8 бала құлады. Түрлі жарақат салдарынан 3 бала көз жұмды. Ал биыл жыл басынан бері осындай 9 дерек тіркелді. Екі ата-ана баласынан айырылды. Мұның басты себебі – балалардың ашық терезе алдында қараусыз қалуы. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, кейінгі  жеті жылда осындай оқиғалардың саны артқан. Баланың өлімі – үлкен қасірет. Мұндай қайғылы жағдайға алдымен әр отбасы, әр ата-ана жауап береді. Бірақ бұл отбасылардың ғана міндеті деп қарамау қажет. Жазатайым оқиғаны болдырмаудың жолын көп болып қамдауымыз, табуымыз керек», дейді Ш.Кейкин.

Шаһар әкімінің пікірінше, пәтер иелері кооперативтерінің (ПИК) төрағалары тұрғындарды терезе қоршаулары мен бекіткіш (фиксатор) үлгілерімен таныстырып, қауіпсіздік туралы ақпарат беріп отыруы керек. Көпқабатты тұрғын үйлердің кіреберіс есігіне ескерту қағазы ілінуге тиіс.

Қараусыз, бақылаусыз қалған жасөспірімдер түнімен көше кезеді. Атырау облыстық полиция департаментінің баспасөз қыз­ме­тінен мәлім еткендей, жыл басынан бері 7 207 жасөспірімнің әкім­шілік, қылмыстық құқық бұзу­шылық жасағаны анықталып отыр. Олар­дың бәрі полицияға жет­кізілген.

«Кәмелетке толмағандардың құқы­ мен бостандығын қамта­ма­сыз ету, балаларды зор­лық-зомбылықтан, қылмыс­тық қол сұғушылықтан қорғау – мем­лекеттің басты әлеумет­тік мін­деті. Кәмелетке толмаған­дар­дың құқын қорғау жөніндегі комис­сияға 175 құжат жолданды. Комиссия шешімімен бір ата-ананың құқы шектелді. Тағы екеуін ата-ана құқынан айыруға шешім шығарылды», деп хабарлады департаменттің баспасөз қызметі.

Балаларының тәрбиесіне сал­ғырт­тық танытып, ата-ана­лық міндетін орындамаған тұлға­ларға 880 әкімшілік хаттама толты­рыл­ған. Жыл басынан бері арнайы есепке 79 жайсыз отбасы алынған.

Атырау қалалық полиция бас­қармасы патрульдік полиция батальоны командирінің орынбасары Өсер Жәңгірханның мәліметіне сүйенсек, жыл басынан бері мопед жүргізушілер кесірінен 148 жол-көлік оқиғасы тіркеліпті. Жол апатының салдарынан 70 адам түрлі дене жа­ра­қатымен ауруханаға жет­кі­зілді. 6 адам қаза тапты. Мопед жүргізуші 1 587-ден астам адам әкімшілік жауап­кер­­шілікке тартылды. Арнау­лы айып тұрағына 429 электрлі көлік құралы қойыл­ды.

Облыстық төтенше жағдайлар департаменті азаматтық қорғаныс басқармасының аға офицері Ардақ Өтеновтің айтуынша, су ай­дындарының аумағында шомылуға тыйым салынған 70 қауіпті учаске бар. Аталған орын­дарда ескерту мақсатында 266 тыйым салу белгісі мен 12 ақпа­рат­тық стенд орнатылды.

«Алайда тұрғындар мұндай ескертулерді елемейді. Сал­дарынан жыл басынан бері 13 адам суайдынына батып кетті. Оның ішінде кәмелет жасына тол­маған 8 жасөспірім болғаны анық­талды. Ал судағы қауіпсіздік ережесін бұзғандарға 3,5 млн теңге айыппұл салынды», дейді А.Өтенов.

Ата-аналардың балаларын қарау­сыз қалдыратынына дерек көп. Мәселен, шілде айында өкінішке ұрындырған бірнеше дерек тір­келді. Алдымен 4 шілдеде мұнайлы шаһардағы «Жеңіс» саябағында дұрыс бекітілмеген бюст жасөспірімді басып қалды. Ал 14 шілдеде «Мұнайшы» ста­дио­нындағы бассейнде қыз бала суға батып кетті. Бұдан соң 26 шіл­деде субұрқаққа құлаған тағы бір кішкентай қыз көз жұмды.

Ертесіне Қызылқоға ауданын­дағы Сағыз ауылында жасөспірім мотоциклмен түйеге соқтығысып, алған жарақатынан жантәсілім етті. Келесі күні 15 жастағы оқушы көпқабатты үйдің терезесінен секіріп, өзіне қол жұмсады.

«Біз әр істі ерекше бақылауға алдық. Қайғылы оқиғаларға себеп болған тұлғалар жауапқа тар­тылады. Балалардың қауіп­сіз­дігін қамтамасыз ету, мұндай фак­тілердің алдын алу үшін бар­лық жағдай жасалады», деді облыс прокуроры Бауыржан Жұмақанов.

Кәмелетке толмаған балаларды ата-анасы ғана емес, бала­бақша қызметкерлері де қарау­сыз қалдырады. Биыл шілде­де төрт жасар бала «Чебурашка» бала­бақ­шасының кәріз құдығына құлап, мерт болған еді. Осы оқиғаға байланысты балабақша директоры мен тәрбиешісі үйқа­мақ­қа алынды.

Атырау облыстық кәмелет­ке толмағандар істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында аталған оқиғаға кінә­лі­лерге қатысты қозғал­ған қыл­мыстық іс қарал­ды. Айып­та­лу­шы­лар С­. мен Д.-ға Қыл­­мыстық кодекстің 141-бабы­ның 2-бөлігі­мен айып тағылған.

«Сотталушы С. 2023 жылы 21 мамырда рұқсат құжаттарын алып, өз атына «Д» жеке кәсіп­кер­лігін тіркеген. Содан кейін «Чебурашка» квазимем­лекеттік балабақшасын ашу мақсатында сол жылғы 26 мамырда Атырау қаласынан екіқабатты ғимаратты жалға алған. Ал 2023 жылы 7 шіл­деде балабақша директоры С.-ның бұйрығымен  Д. топ тәрбиешісі қызметіне жұмысқа алынған. Функционалдық міндет­тері бо­йын­­ша олар балабақ­ша­дағы ба­ла­­лардың өмірі мен қауіп­сі­з­­дігіне жауапты болған. 2023 жылы 1 қарашада 2020 жылы туған М. сотталушы Д.-ның тобына қабылданған. Биылғы 10 шілдеде сағат 10:45 шамасында С. мен Д. өздерінің функционалдық міндеттерін тиісінше орындамай, М.-ны қараусыз қалдырған. Нәтижесінде, М. кәріз құдығына құлап, қазаға ұшыраған», деп хабарлады соттың баспасөз қызметі.

Осы іске байланысты прокурор сотталушыларға педагоги­ка­лық лауазымдарды, кәмелетке толмағандармен жұмыс істеумен байланысты лауазымдарды ат­қару құқынан 3 жылға айыру, 3 жыл мерзімге бас бостан­ды­ғынан айыру жазасын тағайын­дау­ды ұсынды. Кінәларын мо­йын­даған сотталушылар мен олар­дың қорғаушылары бас бостандығынан айыру жазасын тағайындамауды сұрады. Сот­талушылардың кінәлары оқиға болған жерді қарау хаттамаларымен, фотокестелермен, куәлардың айғақтарымен, бет­тес­ті­ру хаттамаларымен, басқа да іс материалдарымен дәлелденген.

Сот жазаны жеңілдететін мән-жай ретінде мынадай жайттарды ескерді. С.-ның кінәсін мо­йындауына, отбасылық, ден­сау­лық жағдайына назар аудар­ды. Сондай-ақ Д. да кінәсін мойын­даған, оның да асырауында кәме­летке толмаған балалары бар.

Сотталушылар айып тағыл­ған баппен кінәлі деп танылды. Оларға педагогикалық, кәме­летке толмағандармен жұмыс істеу­мен байланысты лауазым­дар­ды атқару құқынан 3 жылға, бас бостандығынан 2 жыл 6 ай мерзімге айыру жазасы кесілді. «Қылмыстық кодектің 63-бабы қол­данылып, жаза шарт­ты түр­де тағайындалды. Белгі­лен­ген жазаның барлық мерзі­м­іне проба­ция­лық бақылау белгі­ленді», деп мәлімдеді сот әкім­шілігі.

Атырау облысы