Оңтүстік Қазақстан облысында Мәдениет министрлігі Тіл комитетінің төрағасы ф.ғ.д., профессор Б.Омаров, Астана қаласы әкімдігі “Руханият” мемлекеттік тілді оқыту орталығының директоры, ф.ғ.к. Е.Тілешов және облыс басшыларының қатысуымен бағдарлама жобасын талқылау мақсатында “Тіл мәртебесі – ел мәртебесі” тақырыбында мәжіліс өтті.
Аталған мәжіліске облыс әкімі аппаратының жауапты қызметкерлері, облыстық, жергілікті басқармалар мен аумақтық инспекция, департаменттердің басшылары, облыстық ономастика комиссиясының мүшелері, “Нұр Отан” ХДП Оңтүстік Қазақстан облыстық филиалының қызметкерлері, зиялы қауым өкілдері мен тіл жанашырлары, аудан, қала әкімдерінің орынбасарлары, мәдениет және тілдерді дамыту, ішкі саясат, білім бөлімдерінің бастықтары мен мамандары, жоғары оқу орындарының басшылары, білім саласының қызметкерлері мен ғалымдар, ономаст-ғалымдар, оқытушы-әдіскерлер, қоғамдық, этномәдени бірлестіктер, үкіметтік емес ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты.
Жиынды облыс әкімінің орынбасары Әли Бектаев жүргізіп отырды. “Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының” жобасы бойынша сөз алған Тіл комитетінің төрағасы Бауыржан Омаров бағдарламаның мәнісін мақсат-мұратына сай жіліктеп, терең талдап берді. Атқарылатын жұмыстарды саралады. Кейіннен түскен сауалдарға тиянақты жауап берді.
Жобаны талқылауда тіл саясатына қатысты өңірлік тәжірибелер зерделеніп, сондай-ақ тіл және ономастика мәселесімен айналысатын мамандардың, тілші-ғалымдардың, қоғамдық және этномәдени бірлестік басшыларының, жастардың, бұқаралық ақпарат құралдары мен зиялы қауым өкілдерінің, т.б. азаматтардың бағдарламада қамтылған мәселелер мен іске асыру тетіктері туралы жан-жақты ұсыныс-пікірлері айтылды.
Талқылауда алғашқы сөзді оңтүстіктің ардагер журналистерінің бірі Байдулла Қонысбеков алды. “Бағдарлама дұрыс, бірақ, оның орындалуы Астананың өзінен бастау алады. Басшылардан бастап барлық шенеуніктеріміз ресми жиындарды мемлекеттік тілде жүргізер болса, оның қолдану аясы тез кеңейеді. Мемлекеттік тілді құрметтеуді көрші халықтардан үйренуіміз керек. Өзбекстанда сырттан келген біреу түсінеді, түсінбейді демейді, өз ана тілінде іс қағаздарын жүргізеді. Реніш білдіріп жатқан басқа этнос өкілдері жоқ. Ал неге біз әркімге жалтақтаймыз?”. Белгілі жазушы Мархабат Байғұт та осы ойды әрі қарай тірілтті. Жобаны талқылауда “Егемен Қазақстан” газетінің үлкен жанашырлықпен атсалысып жатқандығын айтты. Он жыл бұрын Астанада тіл тағдыры тұрғысында орысша баяндама жасаған қазақтың кербез қыз, келісті жігіттерінің әлі сол қалпынан еш өзгермегеніне ренішін білдіріп, мемлекеттік тілді қолданысқа ендірудің тетігін жетілдіру, қатайту мәселесін көтерді.
Өзбек мәдени орталығының төрағасы Икрам Хашимжанов “тіл өлсе, ұлт та өледі. Қазақстанның мемлекеттік тілі – қазақ тілі. Қазақтар ешбір ұлтты басына қиындық түскенде жатырқаған жоқ, бауырына тартты. Сол қазақтың тілінде сөйлеу – ұлтқа қызмет, ортақ Отанға құрмет”, деді.
Ардагер Әбдіқайым Жандарбеков, славян мәдени орталығының төрағасы Юрий Кирюхин және тағы басқа да сөз алған азаматтар бағдарламаға қатысты ұсыныстарын айтты.
Мәжілісті қорытындылаған облыс әкімінің орынбасары Әли Бектаев “Тіл білмейді деп аға ұрпақты қажаудың қажеті жоқ. Негізгі жұмыс балабақшадан басталуы керек. Қазақстандағы барлық этнос өкілдері қазақ тілін үйренуге ден қойса, ұтпаса ұтылмайды”, деді.
Көпшілік осы оймен келісті.
Бақтияр ТАЙЖАН. Оңтүстік Қазақстан облысы.