Біздің халқымызда білім мен ғылымның, мәдениеттің бүкіл бір дәуірін бейнелейтін есімдер бар. Осындай тұлғалар қатарына көрнекті ғалым, бүкіл өмірін қазақстандық экономикалық ғылымның қалыптасуы мен дамуына арнаған, экономика ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА академигі, “Парасат” орденінің иегері Яхия Әубәкірұлын жатқызуға болады.
Яхия Әубәкірұлының жарқын өмірбаянының әр кезеңінен ғылым мен прогреске сіңірген зор үлесін, алға қойған мақсатқа деген ұмтылыстың үлгісін көруге болады. Әріптестері мен шәкірттері, серіктестері мен ізбасарлары Яхия Әубәкірұлын қөрнекті ғалым, жастар тәлімгері және ғылыми кадрлар мен практик-мамандардың бірнеше буынын тәрбиелген ұстаз ретінде таниды.
“Өзіңді өзің таны” деген Сократтың философиялық ойларының негізгі бағыттарын көрсететін қанатты сөз басқаларды сыйлай білуді, өзіңе-өзі сын көзбен қарауды, өз біліміңе деген талапкершілікті, шындыққа деген махаббатты білдіреді десек, Яхия Әубәкірұлының өмірлік жолы осының жарқын куәсі.
Өткен ғасырдың 60-жылдары үлесіне экономикалық ғылымның қазақстандық мектебінің қарқынды дамуы тиді. Бүгін біз республиканың экономикалық ғылымының негізін қалаушылары ретінде мақтанышпен айтатын тамаша ғалымдармен, оқытушылармен бірге жұмыс істей отырып Яхия Әубәкірұлы экономикалық теория дамуына өзінің елеулі үлесін қосты.
Әр халықта ұлағатты аңыздар мен қиял ғажайып оқиғалар аз емес. Адам тәжірибесін аңыздар мен мақал-мәтелдерден көруге болады. Сондай қанатты сөздердің бірін еске түсіретін болсақ, қазақта “Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болсақ, төбедегі келеді” деген сөз бар. Яхия Әубәкірұлы ширек ғасырдан астам уақыт еліміздегі жетекші экономикалық кафедралардың бірін басқарды. Ол әріптестерінен талап еткен мақсат бірлігі мен болашаққа деген ұмтылыс кафедрадағы тұрақтылық, шығармашылық ізденіс пен гүлденудің кепілі болды.
Яхия Әубәкірұлын күн сайын көріп жүріп,біз оған деген өзіміздің ыстық ықыласымыз бен рахметімізді білдіретін сөздерді айтуға мүмкіндік таба алмаған сияқтымыз. Мәні мен мақсаты қиын шығармашылық еңбекке бүкіл ғұмырын паш еткен адамды асыра бағалау мүмкін емес. Яхия Әубәкірұлының жарты ғасырдан астам өмірі мен қызметі еліміздің жетекші жоғары оқу орнымен, Қазақстанның жоғары экономикалық білімінің дамуымен тығыз байланысты болды. Яхия Әубәкірұлының жемісті ғылыми жұмысы белсенді қоғамдық қызметімен үйлесім таба білді. Ғылыми, педагогикалық және ұйымдастырушылық қабілеті ерекше талант иесі әрқашан жаңашылдыққа ұмтылып, оны айналасындағылармен әрдайым бөлісуге дайын тұрды. Ағамыздың өзгеше кішіпейілділігі, жан жылуы мен қарапайымдылығы, әр кез көмектесуге дайын тұратындығы болар, әрдайым біз оған еліктеуге ұмтылып, одан үлгі алуға тырысатынбыз. Қазақ халқында “Жақсы әке – жаман балаға қырық жыл азық” деген қанатты сөз бар. Әрине, бұл сөзді әртүрлі түсінуге, түсіндіруге болады. Бірақ ешкім бұл сөздің астарындағы халық даналығын, философиялық мәнін жоққа шығара алмайды.
Бұл сөзді айтып отырған себебіміз, арамыздан кетсе де Яхия Әубәкірұлы біздің практикалық ісімізге көмектесіп келеді. Тәлімгерлік шеберлік, өмірді тану ғана емес, көргенімізді ғылыми түсіндіру, бүгінгі күнгі оқиғаларды талдау мен болашаққа болжау жасауды да біз сол кісіден, ұстазымыздан үйрендік және үйреніп те келеміз.
Яхия Әубәкірұлының практикалық және теориялық зерттеулері өзара тығыз байланысты. Ол өте шешен адам еді. Дәрістерін үлкен де, кіші де, студент те, тәжірибелі профессор да ықыласпен тыңдайтын. Ол сандаған дарынды түлектері үшін өмірге кәсіби жолдама берген ақылгөй және қатал мұғалім ғана емес, ең алдымен тәлімгер, үлгі алар бедел иесі болды.
Иә, үлкен ұйымдастырушылық қабілетке ие Яхия Әубәкірұлы әріптестері мен студенттері арасында үлкен құрметке ие еді. Оның оқулықтары арқылы қазақстандық жастардың бірнеше буыны ержетіп, отанымыздың саналы азаматтары болды. Оның көптеген шәкірттері түрлі ғылыми орталықтарда, оқу орындарында, түрлі кәсіпорындарда жемісті еңбек етуде.
Ағартушы Аббас-Кули Бакиханов: “Сен жақсы істен екі рет ләззат аласың: біріншісі –оны орындауда, екіншісі – өз ісіңнің жемісін көргенде” деп жазған еді. Әріптестері мен шәкірттерінің еске алуы бойынша, басқаларға ғана емес, ең алдымен өзіне талап қоя білушілік Яхия Әубәкірұлының ең басты қасиеті еді. Бұл оның ерекше еңбек қабілеттілігінен, ғылыми тазалығынан және кәсіби мақсаттарға қол жеткізудегі қажырлылығынан көрінді.
Көрнекті ғалымның жарқын таланты, жан жылуы, кішіпейілділігі, жұртты тыңдай білуі және көмектесуге дайын тұруы оның басты қасиеттері болатын десек, Яхия Әубәкірұлы өз халқына қалтқысыз қызмет етті және тәуелсіз Қазақстанның болашағына кәміл сенді.
Ең бастысы, Яхия Әубәкіров ғылымға адал болды, өмірінің соңғы сәтіне дейін оған қызмет етті. Яхия Әубәкіровтің жарқын бейнесі оны білетіндердің әрдайым есінде.
Ф.ЖАҚЫПОВА,
Х.САПАРҒАЛИЕВ.