Осы жылдың 1 шілдесінен бастап Жер кодексіне енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес, еліміздің ауыл шаруашылығына арналған жерлері тұрғындар мен заңды тұлғаларға аукцион арқылы сатылмақ. Ал, сатып алынған жерлер мақсатты пайдаланылмайтын болса мемлекет иелігіне қайтарылады.
Ұлттық экономика министрлігі облыс әкімдігімен бірлесе «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарын іске асыру шеңберінде Жер кодексінің нормаларын және басқа заңнамалық актілерді түсіндіру бойынша кеңес өткізді.
Кеңеске мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, ауылшаруашылық тауар өндірушілері, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері қатысты. Кеңес барысында ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді тиімді пайдалану, сонымен бірге, құрылыс саласындағы салық заңнамасына енгізілетін жоспарланған өзгерістер мәселелері талқыланды.
Ұлттық экономика министрлігі құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері және жер ресурстарын басқару комитеті төрағасының орынбасары Бауыржан Смағұловтың айтуынша, жалпы, ауылшаруашылық жұмыстарын жүргізу үшін ұсынылған жердің жалпы ауданы қазіргі уақытта 100,8 миллион га құрайды, бұл ретте ауылшаруашылық мақсаттағы жердің тек 1,3%-ы (1,3 млн.га) жеке меншікте. «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарының 35-36 қадамдарын іске асыру шеңберінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді жекеменшікке берудің жаңа механизмін енгізу мақсатында өткен жылы қарашада Жер кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Жер кодексіне енгізілген түзетулер мемлекет меншігіндегі ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін жекеменшікке аукцион арқылы беруді қарастырады.
Бауыржан Смағұловтың баяндауынша, егер екі аукционның қорытындылары бойынша учаске сатылмаса, онда ол учаскенің бағасын кадастрлық құнының белгіленген ең төменгі шегіне (кадастрлық құнының 50 %) дейін төмендетуді көздейтін аукционға қойылатын болады.
Екінші жаңашылдық – ол жалға берілген жер учаскелерін сатып алу бойынша жеңілдік шарттарын ұсыну. Бұл норма қазіргі жалға алушылардың мүдделерін ескереді және оларға бұдан бұрын берілген ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін жалдау мерзімі аяқталғанға дейін 10 жылға дейін бөліп төлеу арқылы, олардың кадастрлық құнының 50 % мөлшерінде айқындалатын жеңiлдiк бағамен жекеменшікке сатып алуға құқық береді.
Келесі мәселе – жалға алынған ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді пайдалану бойынша шектеулерді алып тастау. Ұсынылып отырған норма жерді пайдаланушыларға жалға алу құқығымен құқықтық мәмілелер жасасуға, атап айтқанда, банкке кепілге беруге, жалдау мерзімі ішінде иеліктен шығаруға мүмкіндік береді. Төртінші, ауылшаруашылық жерлерінің нысаналы мақсатын өзгерту рәсімін алып тастау. Ауыл шаруашылығымен айналысатындар үшін әкімшілік кедергілерді жою және шығыстарды қысқарту арқылы қолайлы жағдай жасау мақсатында ауыл шаруашылығын жүргізуге байланысты объектілерді салу кезінде және шаруашылық жүргізу нысанын ауыстырған кезде жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгерту рәсімі алып тасталады.
– Бұл шаралар ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді нарықтық айналымға енгізу үшін қажетті жағдайлар туғызады. Бұл жер ресурстарын ұтымды пайдалану бойынша жер пайдаланушылардың жауапкершілігі мен ынтасын көтереді деп, – атап өтті Бауыржан Смағұлов.
Бүгінгі таңда облыста айналымдағы 4,5 млн. гектар ауылшаруашылық мақсаттағы жерлердің жалпы ауданы 5,2 мың га болатын 57 жер учаскесі жекеменшікке сатылған. Бұл күндері ауыл шаруашылығына пайдаланылмай бостан-босқа жерлерге қатысты мемлекет меншігіне қайтару және нарықтық айналымға енгізу бойынша шаралар қолданылуда.
Ағымдағы жылдың бес айы ішінде облыстың жер инспекциясы мамандары жер пайдаланушыларға 70 тексеріс жүргізген. Тексеріс барысында 12 шаруа қожалығы өз еркімен мемлекет меншігіне 4936 га жерді қайтарған.
Жоғарыда аталған 70 тексерістің 48-і аяқталып, оның 23-і бойынша жер заңнамасын бұзушылық фактілері анықталған. 15 тексеріс бойынша бұзушылық анықталған жоқ. 10 тексеріс бойынша субъектісінің жоқ болуына байланысты жерлер есептен алынған. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы 16 іс қозғалған. Олар бойынша жалпы сомасы 1 млн. 506 мың теңге болатын айыппұл түрінде жаза қолданылған. Жер заңнамасын бұзушылықты жою туралы 22 нұсқама берілген.
Ұлттық экономика министрлігі өткізген алқалы жиында «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарының 44-45 қадамдарын, сондай-ақ, «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсу, реформалар, даму» атты Елбасы Жолдауын, Үкімет пен Ұлттық банктің экономикалық және әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету жөніндегі 2016-2018 жылдарға арналған дағдарысқа қарсы іс-қимыл жоспарын іске асыру шеңберінде салық жүйесін түбегейлі реформалауға қатысты көптеген мәселелер айтылды.
Фарида БЫҚАЙ,
«Егемен Қазақстан».
Павлодар облысы.