Өткен аптада Ақтөбе облысында ел Премьер-Министрі Кәрім Мәсімов бастаған Үкімет делегациясының құрамында келген Денсаулық және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова аймақтың денсаулық сақтау саласы қызметкерлеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесінің негізгі қағидаларын түсіндіруге арналған жиын өткізген еді. Қазақстан халқы Ассамблеясының ғимаратында өткен жиынға облыстық мәслихаттың хатшысы Сәния Қалдығұлова, республикалық санитарлық авиация орталығының директоры Нұржан Отарбаев, аймақтағы 40 медициналық ұйымның бас дәрігерлері, ДСӘДМ Медициналық қызметке ақы төлеу комитеті аймақтық департаментінің, денсаулық сақтау басқармаларының басшылары қатысты.
Жиында министр медицина қызметкерлерін төл мерекелерімен құттықтады. Содан соң денсаулық сақтау саласына енгізілетін жаңа жүйенің негізгі тетіктері мен ұтымды жақтарына тереңірек тоқталды.
Тамара Қасымқызының айтуынша, сақтандыру жүйесі «Ұлт Жоспары – 100 нақты қадам» жобасының негізінде жасалып отыр. «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» ел Заңына сәйкес, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі елімізде 2017 жылдан бастап кезең-кезеңімен енгізіледі. Енді еліміздегі әрбір азаматтың денсаулығы үш жақты жауапкершілікке алынады, яғни мемлекет, жұмыс беруші және азаматтың өзі бұған атсалысады.
– Қазір әлемде медициналық сақтандыру жүйесі кеңінен қолданылады. Қазақстан үздік халықаралық тәжірибені ескере отырып, үш жақты ынтымақты жауапкершілік негізінде жүзеге асатын жүйені таңдады. Бұл жүйені жүзеге асыру медицинаның мүмкіндігін кеңейтеді. Мысалы, бұрындары инфекциялық аурулар көп болса, қазіргі таңда жұқпалы емес, яғни қан қысымы, жүрек ауруы, қант диабеті секілді ауру түрлері көбейіп отыр. Диспансерлік тіркеуде тұрған азаматтардың 50 пайызынан астамы осы сырқатқа шалдыққан. Ал мұндай аурулардың алдын алып, емдеуге жыл сайын мемлекеттен қыруар қаржы бөлінеді. Жүргізілген зерттеулер бойынша, 2004 жылы медицина саласына 131 миллиард теңге ақша бөлінсе, өткен жылы 867 миллиард теңге қаржы жұмсалыпты, Яғни, осы жылдары қаржыландыру көлемі 6,3 еседей артқан. Мұның барлығы бюджетке үлкен салмақ түсіретіні белгілі, дей келіп Тамара Қасымқызы сақтандыру жүйесі енгізілсе, медицинаның мүмкіндігін одан әрі арттыруға болатынын атап өтті.
Министр сондай-ақ, МӘМС жүйесін енгізу – дамыған елдер тәжірибесі бойынша еліміздегі денсаулық сақтау саласының қаржылық тұрақтылығы жүйесін, медициналық көмектің қолжетімділігін арттырып, амбулаторлық-дәрілік қамсыздандыруды ұлғайтуға бағытталатынынан, сонымен бірге, мемлекет пен азаматтардың денсаулық сақтау саласындағы тең дәрежедегі жауапкершілігін қамтамасыз ететінінен хабардар етті.
– Жуырда медициналық ұйымдардың басшылары МӘМС жүйесінің қағидалары туралы өз қызметкерлерін ақпараттандырып, түсінік береді. Жалпы алғанда, 13290 медициналық қызметкер, оның ішінде 3 мың дәрігер, 10,3 мыңға жуық орта медициналық қызметкер оқумен қамтылатын болады. Сонымен бірге, ДСӘДМ ұйымдастырған МӘМС-ті енгізу ақпараттық-түсіндірме жұмыстарының аясында арнайы мобильдік топтар Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарындағы және Астана қаласындағы 179 медициналық ұйым (ОҚО – 105, Семей – 40, Астана қ.– 34) басшылары үшін семинарлар өткізді. Шара барысында ауруханалар мен емханалардың бас дәрігерлері МӘМС-ті енгізу бойынша барлық сұрақтарға жауап алды, – деді ол сөз арасында.
Оның айтуынша, әрі қарай олар өз еңбек ұжымдарында ақпараттық-түсіндірме жұмыстарын жүргізетін болады. Жалпы алғанда, Оңтүстік Қазақстан облысында – 7,2 мың дәрігер мен 22,2 мың орта медициналық қызметкер, Семейде тиісінше1,9 және 2,8 мың, Астанада – 5,8 және 9 мың адам оқумен қамтылады. Медициналық қызметкерлермен кездесу – ДСӘДМ-нің биыл өткізетін кең көлемді ақпараттық-түсінік жұмыстарының алғашқы кезеңі болып табылады. Бұдан былай МӘМС жүйесінің қағидалары, медициналық сақтандыруды енгізу кезеңдері мен оның ұтымды жақтары туралы тұрғындар мен жұмыс берушілерге түсіндірілетін болады.
– Естеріңізге сала кетейін, Қазақстанда үздік халықаралық тәжірибені есепке ала отырып, мемлекет, жұмыс беруші және әрбір адамның ынтымақты жауапкершілігінің негізінде әзірленген медициналық сақтандыру жүйесін енгізу жұмыстары басталады. Сонымен қатар, мемлекет экономикалық белсенділігі төмен халық үшін жарна төлейтін болады. Жұмыс берушілер – жалдамалы жұмысшылар үшін, қызметкерлер мен салық органдарында тіркелген өзін-өзі қамтыған азаматтар өздері үшін төлейді. Мемлекет азаматтарды тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемімен (ТМККК) әрі қарай қамтамасыз етуін жалғастырады. Олардың қатарына әлеуметтік мәні бар аурулар, шұғыл жағдайлар, жедел медициналық көмек, санитарлық авиация мен вакциналау кіреді, – дейді Тамара Дүйсенова.
Азаматтардың денсаулығын қорғаудың жалпыға бірдей құқығын қамтамасыз ету мақсатында сақтандырылмаған азаматтарға 2020 жылға дейін ТМККК аясында амбулаторлық дәрілермен қамсыздандырылған амбулаторлық-емханалық көмек, МӘМС аясында сақтандырылған азаматтарға жоғарғы технологиялық медициналық қызметтер, стационарды алмастыратын технологиялар, ұзақ мерзімді мейіргерлік күтім, амбулаторлық дәрілермен қамсыздандырылған амбулаторлық-емханалық көмек көрсетілетіні де айтылды. Сонымен қатар, егер азаматтар ерікті сақтандыруға қатысатын болса, МӘМС жүйесінде қарастырылмаған медициналық көмек ала алады. Ол жеке сақтандыру компанияларымен бекітілген келісімшарт негізінде жүзеге асырылады.
Жаңа жүйе бойынша келер жылдың 1 қаңтарынан мемлекет, жұмыс берушілер және өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған азаматтар әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жарна төлейді. Бұл ретте ерекше санаттағы азаматтар үшін мемлекет төлейтін жарнаның мөлшері орташа айлық еңбекақының 7 пайызын құрайды. Бұл 2024 жылға дейін кезең-кезеңмен өседі. Ал жұмыс берушілер төлейтін жарна мөлшері жалпы кірістің 5 пайызын құрайды. Бұл да кезең-кезеңімен жүзеге асады, яғни 2017 жылы 2 пайыз, 2018 жылы – 3, 2019 жылы – 4, 2020 жылы 5 пайызға өседі. Ал өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған азаматтар, сондай-ақ, жеке кәсіпкерлер, жеке сот орындаушылары, адвокаттар, кәсіби медиаторлар, азаматтық-құқықтық негіздегі келісім бойынша кіріс табатын жеке тұлғалар кірістерінің 7 пайызын қорға аударады. Жалдамалы жұмысшылар жарнаны 2019 жылдан бастап 1 пайыздық, 2020 жылдан 2 пайыздық мөлшерде төлейтін болады.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жарнасын төлеуден азаматтардың 15 санаты босатылады. Оның ішінде 12-сі – халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал тобы, сонымен бірге, әскери қызметкерлер, арнайы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының жұмысшылары болмақ. Халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал тобына жататын балалар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» иегерлері, «Батыр ана» атағын алғандар, І-ІІ дәрежелі «Аналық даңқ» орденімен марапатталған көпбалалы аналар, Ұлы Отан соғысының ардагерлері, мүгедектер, жұмыссыз ретінде тіркелгендер, интернат мекемелерінде оқытылып, тәрбиеленіп жатқан азаматтар жарна төлемейді. Сондай-ақ, техникалық-кәсіптік, орта білімнен кейін жоғары білім беру ұйымдарында күндізгі бөлімде, резидентурада оқып жатқан азаматтар және үш жасқа дейінгі бала күтімімен үйде отырған аналар, жүкті әйелдер, зейнеткерлер, уақытша ұстау, тергеу изоляторларындағы азаматтар да жарнадан босатылады. Бұлардың барлығы мемлекет есебінен тегін көмек алады. Сондай-ақ, көрсетілетін медициналық көмек сақтандыру қорындағы қаржы арқылы жүзеге асырылады. Алайда, мемлекет бюджетінен кепілдендірілген тегін медициналық көмекке бөлінген қаржы тоқтап қалмайды. Қазіргі күні азаматтар қандай медициналық көмек алып жүрсе, соның барлығы алдағы уақытта да жүзеге асырыла береді. Мәселен, жедел медициналық жәрдем, санитарлық авиация, әлеуметтік аурулар, төтенше жағдайларда көрсетілетін медициналық көмектер, вакцина егу секілді бірқатар қызметтер тегін жүргізіледі.
Сақтандыру қорындағы қаржының негізгі бөлігі профилактикалық жұмыстарға жұмсалады. Сонымен бірге, медициналық көмек деңгейі жоғарылап, сапалы дәрі-дәрмек алуға үлкен мүмкіндік туады. Сақтандыру қорына жарна төлеу арқылы тұрғындарға аурухана мен емхананы, дәрігерді таңдау еркіндігі беріледі. Бұл кезде емдеу мекемелері арасында бәсекелестік қалыптасады, олар халыққа сапалы қызмет көрсетуге ұмтылады. Себебі, емдеу ақысы дәрігерге сол қордан төленеді. Бұл ретте жекеменшік емханалар да жаңа жүйеге кіруге ынталы болады.
– Сарапшылардың болжамы бойынша, МӘМС-ті енгізгеннен соң еліміздегі медициналық көмек көрсетудің деңгейі айтарлықтай жақсарады, сондай-ақ, дәрігерлердің жалақысын арттыру мүмкіндігі пайда болады. Ауруханаларды жоғарғы санатты жабдықтармен және қымбат дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етуге алғышарт жасайды. МӘМС адамға тексеруден өтуіне, қажет болған жағдайда өз қаржысын жұмсамай ем алуына мүмкіндік береді, – деп түйіндеді ойын министр.
Осы және өзге де мәселелерге жан-жақты тоқталған Тамара Дүйсенова жиынға қатысушыларға жаңа медициналық сақтандыру жүйесін кең көлемде түсіндіріп, медицина қызметкерлерінің бірқатар сұрақтарына жауап берді.
Сатыбалды СӘУІРБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Ақтөбе облысы
Өткен аптада Ақтөбе облысында ел Премьер-Министрі Кәрім Мәсімов бастаған Үкімет делегациясының құрамында келген Денсаулық және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова аймақтың денсаулық сақтау саласы қызметкерлеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесінің негізгі қағидаларын түсіндіруге арналған жиын өткізген еді. Қазақстан халқы Ассамблеясының ғимаратында өткен жиынға облыстық мәслихаттың хатшысы Сәния Қалдығұлова, республикалық санитарлық авиация орталығының директоры Нұржан Отарбаев, аймақтағы 40 медициналық ұйымның бас дәрігерлері, ДСӘДМ Медициналық қызметке ақы төлеу комитеті аймақтық департаментінің, денсаулық сақтау басқармаларының басшылары қатысты.
Жиында министр медицина қызметкерлерін төл мерекелерімен құттықтады. Содан соң денсаулық сақтау саласына енгізілетін жаңа жүйенің негізгі тетіктері мен ұтымды жақтарына тереңірек тоқталды.
Тамара Қасымқызының айтуынша, сақтандыру жүйесі «Ұлт Жоспары – 100 нақты қадам» жобасының негізінде жасалып отыр. «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» ел Заңына сәйкес, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі елімізде 2017 жылдан бастап кезең-кезеңімен енгізіледі. Енді еліміздегі әрбір азаматтың денсаулығы үш жақты жауапкершілікке алынады, яғни мемлекет, жұмыс беруші және азаматтың өзі бұған атсалысады.
– Қазір әлемде медициналық сақтандыру жүйесі кеңінен қолданылады. Қазақстан үздік халықаралық тәжірибені ескере отырып, үш жақты ынтымақты жауапкершілік негізінде жүзеге асатын жүйені таңдады. Бұл жүйені жүзеге асыру медицинаның мүмкіндігін кеңейтеді. Мысалы, бұрындары инфекциялық аурулар көп болса, қазіргі таңда жұқпалы емес, яғни қан қысымы, жүрек ауруы, қант диабеті секілді ауру түрлері көбейіп отыр. Диспансерлік тіркеуде тұрған азаматтардың 50 пайызынан астамы осы сырқатқа шалдыққан. Ал мұндай аурулардың алдын алып, емдеуге жыл сайын мемлекеттен қыруар қаржы бөлінеді. Жүргізілген зерттеулер бойынша, 2004 жылы медицина саласына 131 миллиард теңге ақша бөлінсе, өткен жылы 867 миллиард теңге қаржы жұмсалыпты, Яғни, осы жылдары қаржыландыру көлемі 6,3 еседей артқан. Мұның барлығы бюджетке үлкен салмақ түсіретіні белгілі, дей келіп Тамара Қасымқызы сақтандыру жүйесі енгізілсе, медицинаның мүмкіндігін одан әрі арттыруға болатынын атап өтті.
Министр сондай-ақ, МӘМС жүйесін енгізу – дамыған елдер тәжірибесі бойынша еліміздегі денсаулық сақтау саласының қаржылық тұрақтылығы жүйесін, медициналық көмектің қолжетімділігін арттырып, амбулаторлық-дәрілік қамсыздандыруды ұлғайтуға бағытталатынынан, сонымен бірге, мемлекет пен азаматтардың денсаулық сақтау саласындағы тең дәрежедегі жауапкершілігін қамтамасыз ететінінен хабардар етті.
– Жуырда медициналық ұйымдардың басшылары МӘМС жүйесінің қағидалары туралы өз қызметкерлерін ақпараттандырып, түсінік береді. Жалпы алғанда, 13290 медициналық қызметкер, оның ішінде 3 мың дәрігер, 10,3 мыңға жуық орта медициналық қызметкер оқумен қамтылатын болады. Сонымен бірге, ДСӘДМ ұйымдастырған МӘМС-ті енгізу ақпараттық-түсіндірме жұмыстарының аясында арнайы мобильдік топтар Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарындағы және Астана қаласындағы 179 медициналық ұйым (ОҚО – 105, Семей – 40, Астана қ.– 34) басшылары үшін семинарлар өткізді. Шара барысында ауруханалар мен емханалардың бас дәрігерлері МӘМС-ті енгізу бойынша барлық сұрақтарға жауап алды, – деді ол сөз арасында.
Оның айтуынша, әрі қарай олар өз еңбек ұжымдарында ақпараттық-түсіндірме жұмыстарын жүргізетін болады. Жалпы алғанда, Оңтүстік Қазақстан облысында – 7,2 мың дәрігер мен 22,2 мың орта медициналық қызметкер, Семейде тиісінше1,9 және 2,8 мың, Астанада – 5,8 және 9 мың адам оқумен қамтылады. Медициналық қызметкерлермен кездесу – ДСӘДМ-нің биыл өткізетін кең көлемді ақпараттық-түсінік жұмыстарының алғашқы кезеңі болып табылады. Бұдан былай МӘМС жүйесінің қағидалары, медициналық сақтандыруды енгізу кезеңдері мен оның ұтымды жақтары туралы тұрғындар мен жұмыс берушілерге түсіндірілетін болады.
– Естеріңізге сала кетейін, Қазақстанда үздік халықаралық тәжірибені есепке ала отырып, мемлекет, жұмыс беруші және әрбір адамның ынтымақты жауапкершілігінің негізінде әзірленген медициналық сақтандыру жүйесін енгізу жұмыстары басталады. Сонымен қатар, мемлекет экономикалық белсенділігі төмен халық үшін жарна төлейтін болады. Жұмыс берушілер – жалдамалы жұмысшылар үшін, қызметкерлер мен салық органдарында тіркелген өзін-өзі қамтыған азаматтар өздері үшін төлейді. Мемлекет азаматтарды тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемімен (ТМККК) әрі қарай қамтамасыз етуін жалғастырады. Олардың қатарына әлеуметтік мәні бар аурулар, шұғыл жағдайлар, жедел медициналық көмек, санитарлық авиация мен вакциналау кіреді, – дейді Тамара Дүйсенова.
Азаматтардың денсаулығын қорғаудың жалпыға бірдей құқығын қамтамасыз ету мақсатында сақтандырылмаған азаматтарға 2020 жылға дейін ТМККК аясында амбулаторлық дәрілермен қамсыздандырылған амбулаторлық-емханалық көмек, МӘМС аясында сақтандырылған азаматтарға жоғарғы технологиялық медициналық қызметтер, стационарды алмастыратын технологиялар, ұзақ мерзімді мейіргерлік күтім, амбулаторлық дәрілермен қамсыздандырылған амбулаторлық-емханалық көмек көрсетілетіні де айтылды. Сонымен қатар, егер азаматтар ерікті сақтандыруға қатысатын болса, МӘМС жүйесінде қарастырылмаған медициналық көмек ала алады. Ол жеке сақтандыру компанияларымен бекітілген келісімшарт негізінде жүзеге асырылады.
Жаңа жүйе бойынша келер жылдың 1 қаңтарынан мемлекет, жұмыс берушілер және өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған азаматтар әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жарна төлейді. Бұл ретте ерекше санаттағы азаматтар үшін мемлекет төлейтін жарнаның мөлшері орташа айлық еңбекақының 7 пайызын құрайды. Бұл 2024 жылға дейін кезең-кезеңмен өседі. Ал жұмыс берушілер төлейтін жарна мөлшері жалпы кірістің 5 пайызын құрайды. Бұл да кезең-кезеңімен жүзеге асады, яғни 2017 жылы 2 пайыз, 2018 жылы – 3, 2019 жылы – 4, 2020 жылы 5 пайызға өседі. Ал өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған азаматтар, сондай-ақ, жеке кәсіпкерлер, жеке сот орындаушылары, адвокаттар, кәсіби медиаторлар, азаматтық-құқықтық негіздегі келісім бойынша кіріс табатын жеке тұлғалар кірістерінің 7 пайызын қорға аударады. Жалдамалы жұмысшылар жарнаны 2019 жылдан бастап 1 пайыздық, 2020 жылдан 2 пайыздық мөлшерде төлейтін болады.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жарнасын төлеуден азаматтардың 15 санаты босатылады. Оның ішінде 12-сі – халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал тобы, сонымен бірге, әскери қызметкерлер, арнайы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының жұмысшылары болмақ. Халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал тобына жататын балалар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» иегерлері, «Батыр ана» атағын алғандар, І-ІІ дәрежелі «Аналық даңқ» орденімен марапатталған көпбалалы аналар, Ұлы Отан соғысының ардагерлері, мүгедектер, жұмыссыз ретінде тіркелгендер, интернат мекемелерінде оқытылып, тәрбиеленіп жатқан азаматтар жарна төлемейді. Сондай-ақ, техникалық-кәсіптік, орта білімнен кейін жоғары білім беру ұйымдарында күндізгі бөлімде, резидентурада оқып жатқан азаматтар және үш жасқа дейінгі бала күтімімен үйде отырған аналар, жүкті әйелдер, зейнеткерлер, уақытша ұстау, тергеу изоляторларындағы азаматтар да жарнадан босатылады. Бұлардың барлығы мемлекет есебінен тегін көмек алады. Сондай-ақ, көрсетілетін медициналық көмек сақтандыру қорындағы қаржы арқылы жүзеге асырылады. Алайда, мемлекет бюджетінен кепілдендірілген тегін медициналық көмекке бөлінген қаржы тоқтап қалмайды. Қазіргі күні азаматтар қандай медициналық көмек алып жүрсе, соның барлығы алдағы уақытта да жүзеге асырыла береді. Мәселен, жедел медициналық жәрдем, санитарлық авиация, әлеуметтік аурулар, төтенше жағдайларда көрсетілетін медициналық көмектер, вакцина егу секілді бірқатар қызметтер тегін жүргізіледі.
Сақтандыру қорындағы қаржының негізгі бөлігі профилактикалық жұмыстарға жұмсалады. Сонымен бірге, медициналық көмек деңгейі жоғарылап, сапалы дәрі-дәрмек алуға үлкен мүмкіндік туады. Сақтандыру қорына жарна төлеу арқылы тұрғындарға аурухана мен емхананы, дәрігерді таңдау еркіндігі беріледі. Бұл кезде емдеу мекемелері арасында бәсекелестік қалыптасады, олар халыққа сапалы қызмет көрсетуге ұмтылады. Себебі, емдеу ақысы дәрігерге сол қордан төленеді. Бұл ретте жекеменшік емханалар да жаңа жүйеге кіруге ынталы болады.
– Сарапшылардың болжамы бойынша, МӘМС-ті енгізгеннен соң еліміздегі медициналық көмек көрсетудің деңгейі айтарлықтай жақсарады, сондай-ақ, дәрігерлердің жалақысын арттыру мүмкіндігі пайда болады. Ауруханаларды жоғарғы санатты жабдықтармен және қымбат дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етуге алғышарт жасайды. МӘМС адамға тексеруден өтуіне, қажет болған жағдайда өз қаржысын жұмсамай ем алуына мүмкіндік береді, – деп түйіндеді ойын министр.
Осы және өзге де мәселелерге жан-жақты тоқталған Тамара Дүйсенова жиынға қатысушыларға жаңа медициналық сақтандыру жүйесін кең көлемде түсіндіріп, медицина қызметкерлерінің бірқатар сұрақтарына жауап берді.
Сатыбалды СӘУІРБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Ақтөбе облысы
Соңғы жаңалықтар
Бурабайдағы Мультимедиалық интерактивті кешенге келушілер көп
Аймақтар • Бүгін, 01:26
Аяз, көктайғақ: 16 облыста дауылды ескерту жарияланды
Ауа райы • Бүгін, 00:16
2027 жылы Астанада бокстан әлем чемпионаты өтеді
Спорт • Кеше
Алматы облысының меншігіне 86 мың га жер қайтарылды
Аймақтар • Кеше
