Салғырттықтың салдары

Сенбі-жексенбі күндері облыс жұрт­шылығы дүрлігісіп қалды. Әртүрлі қауесет тарады. Облыстық денсаулық сақтау басқармасы Ертіс ауылында тұратын екі тұрғынның күйдіргі жұқтырды деген күдікпен ауру­ханаға жатқызылғаны жайлы хабарлады. Басқарма хабарына қарағанда, 8 шілдеде облыстық жұқпалы аурулар ауруханасына түскен бұл екі тұрғыннан басқа тағы да 21 адам бақылауға алыныпты. Ауру сиырдың еті аудан орталығындағы «Майра» дәмханасына өткізілген көрінеді. Ұзынсу, Ертіс ауылдарында ветеринар мамандар әрбір үйді аралауда. Күйдіргі жарасын жұқтырған болуы мүмкін деген адамдардан алынған сынамалар республикалық зертханаға жіберіліпті. Осының алдында ғана біз газетімізде «Бабы келмеген бағдарлама», «Өңірде 2500-ге жуық мал бруцеллезге шалдыққан» деген мақалалар жаздық. Онда ветеринарларға жүктелетін негізгі талаптар бойынша малдың қаны жыл сайын екі рет диагностикалық тексерулерден өтуі керек. Облыстар мен аудандарда қажетті құрал-жабдықтармен жабдықталған ветеринариялық зертханалар болуы шарт. Қаржыны бақылау үшін әрбір өңірде, ауданда ком­мун­алдық ветеринариялық кәсіп­орын­дар құру қажет екені айтылды. Ертіс ауданы жақта күйдіргіні жұқ­тыруы мүмкін деген бірнеше адам ауруханаға түсіпті дегенде, 2010 жылғы Ақсу қаласы аумағына қарасты ауылдарда адам өліміне әкелген төтенше оқиға еске түсті. Ол кезде де жауапсыздық, талап пен тәрті­п­тің жоқтығынан ауылдағы вете­ринариялық ахуалға көз жұма қарағандық себеп болған-ды. Облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті басшысының міндетін атқарушы Ирина Сорокинаның айтуынша, Ақсу қаласының ауылдық аумағында болған күйдіргі оқи­ғасынан кейін, жалпы, қауіп­тің алдын алу үшін зираттар маңайына жабық қоршаулар орнатып, бекіту керек еді. Күйдіргінің таралуы жөнінде ауылдарда санитарлық түсінік жұмыстары төмен деңгейде. Тұрғындардың малды белгіленбеген орындарда союы да себеп болуда. Малды бағудан гөрі қазір емдеу қиын болып барады. Ветеринар дәрігерлердің өздері 1967 жылдары облыстың қай аудандарында сібір жарасы таралғанын да жақсы біліп отыр. Ал, биыл облыста малдарды егу кеш жүргізіліпті. Вете­ринария басқармасының басшысы Нұрлан Әутәліповтің мәлі­метінше, құтырма дертіне қарсы 185 мың мал басына немесе 65 пайызына екпе жасал­ған. Егу жұмыстарының кеш жүргізілуіне вакцинаның кеш түсуі себеп болған. Меди­циналық препараттар облысқа 29 маусым күні ғана жеткізіліпті. Успен, Шарбақты аудандарында ірі қара мал арасында құтырма дертінің болғаны анықталды. 2016 жылы алдын алу және ветеринариялық-санитариялық шараларға респуб­ликадан 581,80 миллион теңге бөлініп, барлық мал түріне қарай 424 миллион 290 мың мөлшерде вакцина сатып алынған. Облыс­тағы ауылдардың малдарын егуге дер кезінде вакци­наны жет­кізбеген кімдер сонда?.. Әутәліповтің мәліметінше, күйдіргіге қатысты егу жұмыстары бірінші жарты­жылдықта толық аяқталса керек. Бірақ, күйдіргіні жұқтыруы мүмкін деген ертістік тұрғындардың ауруханаға түсіп қалулары тегін емес. Екін­шіден, мал қо­рымдарының бақы­лауда болуы, ауылдарда ве­те­ри­­нарлық-санитарлық қауіп­сіздікті қамтамасыз ету туралы облыстық әкімдікте өткен кеңесте айтылғанмен, оның өзі де кеш болып шықты. Мәселен, мал ауруларының көбеюі кесірінен облысымыздың сүт пен ет өнім­дерін сатылымға шығару үрдісі тоқтап қалғанын әкімдіктің өзі мойындап отыр. Оны қойып, қазір жәрмең­келердің де қалай өтетінін де көзіміз көріп жүр. Көшенің ортасына апарып жәрмеңке өткіземіз. Кімнің не сатып жатқаны да белгісіз. Тазалық та, реттілік, бақылау да бай­қалмайды. Ауылда мал ұстап, мал бағып отырған соң, ветеринарлық сауаттылық қажет. Ішіп-жемі етпен де байланысты ауыл-қала үшін малдың саулығы – адамның саулығы екенін енді қашан ескерер екенбіз?.. Фарида БЫҚАЙ, «Егемен Қазақстан» Павлодар облысы Бет қатталып жатқанда Павлодарлық мал дәрігерлері анықтай алмаған күйдіргі дертін 11 шілде күні астаналық мамандар тапты. Бұл туралы кеше аймақтық коммуникация орталығында өткен брифингте облыстың бас мал дәрігері Рашид Нұрбеков мәлім етті. Астанадағы Ветеринария бойынша референттік орталықтан сараптаманың қорытындысымен мал етінен күйдіргі дерті шыққаны анықталған соң, Ертіс ауданы Ұзынсу ауылында карантин енгізілді. Қазір барлық мал қайтадан екпеден өтуде. Күйдіргі жұқтырғандар үш адам. Дәрігерлердің айтуынша, науқастардың жағдайы орташа деп бағалануда, тек біреуі жансақтау бөлімінде, басқалары арнайы бөлек палаталарда жатыр. Соңғы мәлімет бойынша олардың саны – 25.