Мегаполисте мәселе көп

Алматы қаласының әкімі Бауыржан Байбектің тұрғындармен биылғы есепті кездесуі байырғы мәселелердің көбесін қайта сөкті. Мегаполисте әкімдердің есеп беруі үр­діске енгелі бері шешілмей келе жатқан жайттар жеткілікті. Әри­не, әкім­дердің есебінде тын­ды­рыл­­ған тірліктер шетінен тізіліп айтыл­са да, қордаланған сауалдар қозғалмай қоймайды. Әкім есеп берген сайын көлік кеп­телісі, Алматының экологиясы, базар­ларды көшіру, жұмысы сын көтер­мейтін кейбір пәтер иелері коо­пера­тивтері қызметі, айналма жол­­дардың құрылысы сөзсіз айты­­лады. Содан кейін әлмисақтан бел­гілі жайттардың барлығы Алматы­ның ажарына, туризмді дамытуға барып тіреледі. Биыл да солай болды. Мәселен, туризмді табыс көзіне айнал­дырғысы келетін шаһардың тұр­ғындары жұрттың армандап жете алмай жүрген Шымбұлағы мен Ме­деуіне бармайды. Қарағайлы орман­дары қол бұлғаған Ала­тау бөк­­тер­леріне қыдырмайды. Қыс­қасы, қаланың туристік нысандары толық әлеуетін іске қосып отырған жоқ. Есесіне, дейді әкім, қалалықтар дәрі­герге жағдайы әбден мүшкіл бол­ған­да барады. Ішуді азайту керек. Шым­бұлақты қымбат дейді. Алайда сыраның бір саптаяғына 1500 теңгені аямаймыз. Кешке қайда барсаң да орын жоқ, ал Шым­бұлаққа баруға келгенде ақша тап­пай қаламыз. Бұл әдетті өзгерту керек, деген әкімнің сөзіне көпшілік қоше­метпен келісті. Ал енді қала әкімінің айтуын­ша, тағы бірнеше жылдан кейін Алматыда көлік кептелісі деген болмайды. 2018 жылға қарай кіші көліктік айналма жолы іске қосы­ла­ды. Одан бөлек биыл Алма­ты үлкен автомобильді айнал­ма жолы­ның құрылысы басталды. Өздеріңіз білесіздер, көлік кеп­телісі көптеген мегаполистерге тән. Біз бұл мәсе­леге көлік рефор­ма­сын бас­тау ар­қылы, жүйелі түр­де келдік. Елбасының тап­сыр­масы бойын­ша соңғы 15 жыл­да тек қана Алма­ты­дағы 30 жолай­рықты салуға 300 мил­лиард теңге бөлінді. Тағы екі айналма жолдың құрылысы 2018 жылы бітеді, дейді Бауыржан Байбек. Алматының көлік кептелісін айт­қанда, айналып өтпейтін бір мәселе «Алтын Орда» базары орна­ласқан трасса. Әкім бұл мәселе биыл шешімін таба­ды дейді. Сол сияқты, Алматы үлкен авто­мо­бильді айналма жолы қаланы тран­­зит­тік көліктерден арылтып, бұл Ал­ма­тының Батыс Қытай мен Еуро­па ара­сын­дағы логистикалық хаб ре­тіндегі экономикалық әлеуе­тін кү­шейте түспек. Бұл жоба­ға 350 миллиард теңге көлемін­де инвес­тиция келеді деп күтіліп отыр. Қала әкімінің айтуынша, Алма­ты­­дағы көлік кептелісі жолай­рық, айналма жол­дармен шешіл­мей­ді. Қала әкімдігі қазір жекемен­шік емес, қоғамдық көліктерді да­мытуға басымдық беріп отыр. Қоғамдық көліктер жүретін жолақ­­тар көбейе түседі. Троллей­бус желілерін жаңалауға 5,5 мил­лиард теңге бөлінді. Бұл трам­вай жол­дарын қалпына келтір­ген­нен гөрі 3 есеге арзан. Тағы бір үлкен көлік­тік жоба – жеңіл рельсті трамвай. Биыл бұл жоба­ның мердігерлігіне бай­қау жария­ланды. Ал 2020 жылға қарай тағы 2 метро стансасы пайдалану­ға беріліп, метро тармақтары Абай мен Момышұлы көшелерінің қиылысына дейін жетеді. Қазір метро өзін өзі ақтай бастады. Жо­лау­­шылар саны 4 есеге көбей­ді, деді әкім. Сол сияқты, қоғам­дық көлік­терді электронды билет­тендіру де айтылмай қалған жоқ. Басында шу туғызған бұл мәсе­леде қазір іл­герілеу бар. Тұрғындар бір жолғы билет­тен гөрі, электронды би­лет­пен жүр­ген тиімді екенін түсіне бастады. Яғни, Алматыда соңғы жыл­дары көліктер саны 10 есеге көбеюі көлік кеп­телістерін көбейтіп қой­май, қаланың экологиялық ахуа­лын да нашарлатып отыр. Ауаны 80 пайызға ластап отырған да осы жайт. Сондықтан, өткен жылы түтіні будақ­таған ескі көліктерге 136 мил­лион теңге айыппұл салынған. Және бұл көлік­тердің 67 пайызы қалаға сырттан кіреді. Әкім қаланы экологиялық жағынан тиімді көлік түрлеріне көшіруге қатысты нақ­ты есеп бере келе, бұл мәселенің 2018 жылға қарай қаланы толық газбен қамтамасыз ету арқылы шешілетіндігін атады. Сол сияқты, пәтер иелері коопе­ратив­тері қызметінің сапасы тұр­ғын­дардың тұрмысының тазалық айнасы екені аян. Әкімдер есеп берген сайын халық та ПИК-тердің жұмысына көңілдері толмайтынын жылда алға тартады. Қала әкімінің айтуынша, ПИК-тердің қызметіне қоғамдық және партия­лық бақылау күшейген. 150-дей ПИК тек­серілген. Оның 86 пайызына айып­пұл­дар салынып, ескертулер жасалған. Сіздердің назарларыңызды мына мәселеге аударғым келеді. Статистика бойынша Алматыда 1,7 миллион тұрғын бар. Шын мәнін­­де қазір мегаполисте 2,2 мил­­лион халық тұрып жатыр. Бі­рақ тек оның 800 мыңы ғана қо­қыс шығару ақысын төлейді. Мұ­нан былай біз бұл мәселеде қатаң­дық танытамыз, деді қаланың қақ ор­тасында қоқысын арнайы жәшік­ке емес, далаға тастай салған тұр­ғын­дарды өз көзімен көрген әкім. Сол сияқты, әкімнің есепті кез­десуін­де Алматының базар­лары, жан-жануарлары қайта-қайта өле берген Хайуанаттар бағы­­ның мәсе­лесі қозғалып, жаңа бас­­шы­ның жос­парлық есебі тыңдал­ды. Ден­­саулық сақтау саласының қыз­меті мен жұмысынан қуылған шенеу­ніктердің жайы сөз болды. Қалалықтардың сұрақ қойып, жауап алуына ыңғайлы болу үшін есепті кездесу күні жедел телефон желісі жұмыс істеді. Айнаш ЕСАЛИ, «Егемен Қазақстан» АЛМАТЫ