Сәлемің қалай, бауырым?

М.Әуезов атындағы Шым­кент педагогикалық инс­­ти­ту­тында спорт клу­бы­­ның тө­­рағасы қызметін ат­қа­рып жүр­­ген кезім еді. Инс­ти­тут рек­­торы Әшім Құ­рам­бай­­ұлы Ома­ров­­тың ка­би­не­­ті­н­де спор­т­қа байланыс­ты мә­се­лелерді тал­­қылап отыр­­ған­быз. Есік ашы­­лып үсті­міз­ге Педагогтік-мә­дениет инс­ти­тутының ректоры Мүтан Жү­нісбаев кірді. Орнымнан тұ­рып қолын алып сәлем бер­мек­ші болғанымда: – Сен тұра тұр. Алдымен үл­­кен кісіге мен сәлем берейін, – деді. Созған қолымды түсіре қой­дым. Осы оқиғаға отыз жыл уа­қыт өтсе де есімнен шығар ем­ес. Сәлем де сәтімен дейді. Сә­­­­ті сол сәлемдеудің өз реті, ке­­­зегі болатынына ол кезде мә­н бермеппін. Қазір де оған кө­п адам назар аудармайды. Қалыптасқан дәстүр бо­й­ын­ша жасы кіші жасы үл­кенге, жал­ғыз адам көп­шілікке, кө­лік­тегі жаяуға, жүр­гінші тұр­ғанға, ер адам әйел­ге, шә­кірт ұстазға бірінші бо­­лып сә­лем­десуі қажет. Сәлемді бірінші беруден еш­кім кішірейіп кетпейді. Дін­дарлардан естігенім бар еді. «Бірінші сәлем берген адам жұмаққа барады» деп. Атам – Ештайдың нағашысы Ысақ ата жүзге жетіп өмірден оз­ды. Бұл кісіден бұрын аманда­су мүмкін емес еді. Бала-ша­ға, қыз-қырқын демейтін. Кез­дескеннің бәріне бірінші бо­лып сәлем беретін. Өз басым «Осы жолы нағашы ата­м­нан бұрын амандасай­ын, ара қашықтық сәл жа­қын­дай түс­сін», деп ойым­ды аяқ­та­ған­­ша, ол кісі сә­лем бе­ріп қою­шы еді. Тө­сек тар­тып ес-түссіз жат­қан­ша осы­лай етті. Жұ­маққа бар­ған болар, жа­рық­тық! Бірінші сәлем беруші: «Ассалаумағалейкум» дегенде, сәлем алушы: «Уағалейкумас­са­лам» деп сәлемді қабыл ала­ды. Бұлай сәлемдесудің анық-қанығына жетейін деп «Қазақ совет энциклопедия­сы­на» көз жүгірттім. Онда бы­лай деп жазылыпты: ‹‹... аман­дасудың бір түрі. Бұл мұ­сылман халықтары арасында көп тараған. Араб тілінен ен­г­ен. Ассалаумағалейкум – нұр жаусын, уағалейкумасса­лам – саған да нұр жаусын, де­ген мағына береді» депті. Сә­лем бе­рудің бұл түрі біздің сал­ты­мыз­ға ислам дінімен бірге ен­ген болып тұр. Сәтімен берілетін сәлемді ар­­найы барып береді. Ал күн­де­лікті кездесулердегі сә­ле­мі­мізді шын ниетпен, адал, ақ кө­ңілмен берейік. Сәлемсіз бол­майық! Серіхан ЕШТАЕВ, Қазақстан Республикасының «құрметті спорт қайраткері» ШЫМКЕНТ