Конституциялық заңдар қабылданды

Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен болған Парламент Сенатының отырысында алдымен Қазақстан мен Польша арасындағы Адамдардың реадмиссиясы туралы үкіметаралық келісім ратификацияланды. Құжат уағдаласушы тарап­тардың аумағына заңсыз кел­ген, онда болған немесе тұрып жатқан Қазақстан мен Пол­ьша азаматтарының, үшін­ші мемлекеттер азамат­тары­ның немесе аза­мат­ты­ғы жоқ адамдардың реад­мис­сия­сының құқықтық және ұйым­дастырушылық мәселелерін регламенттейді. Келісім ереже­лері­ қайтарылатын адамдарды анықтаудың және олардың қауіп­сіз транзитінің тетіктерін рет­тейді, тегін жол жүру құжат­тарын беру тәртібін, жеделде­тіл­ген реадмиссияны қолдану шарт­тарын айқындайды. Палата келесі кезекте Қазақ­стан мен Түркия Үкімет­тері арасындағы арнайы мақсат­тағы бөлімшелердің оқу-жат­тығуларын өткізу кезінде қабыл­даушы тараптың қолдау көрсетуі туралы өзара түсініс­тік туралы меморандумды рати­фикациялады. Меморандум аясын­да жіберуші тараптың техни­касын, қаруы мен оқ-дәрі­лерін әкелу, ел ішінде алып жүру және әкету кезінде қабылдаушы тарап­тың әуе айлақтарын, авто­­көлік пен темір жолдарын беру мәселесін көздейді. Одан бас­қа, оқу-жаттығуларға қатысу кезін­де жіберуші тараптың сұрауы бойынша қабылдаушы жақ қаруды, материалдық құрал­дар­­ды, жабдық пен оқ-дәрілерді өтеу­сіз негізде ұсынуы мүмкін. Сенаторлар одан кейін «Қазақ­­стан Республикасының кейбір конституциялық заң­дарына өзгерістер мен толық­тыру­лар енгізу туралы» Конституциялық заңды қабыл­дады. Құжат Қазақстан Рес­п­уб­­ликасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Жаңғырту жөніндегі ұлттық комиссияның Бес институттық реформаны жүзеге асыру жөніндегі «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру туралы» есебін тыңдау кезінде айтылған тапсырмаларын орындау мақсатында әзірленген болатын. 2016 жылғы 1 қаңтар­дан бастап судьяның кәсіби қыз­метін бағалау туралы ереже қолданысқа енгізілген еді. Осыған орай, судьяның кәсіби қызметін кезең-кезеңмен баға­лаудың теріс нәтижелері алын­ған жағдайда оның қызметін қайта бағалауды жүргізбестен лауазымынан босатуды қарас­тыру қажеттігі туындады. Сон­дай-ақ, заңда Сот төралқасы судья­ны басқа сотқа немесе басқа ма­ман­дануға ауыстыру туралы шешім қабылдаған жағдайда судья­ларды конкурс өткізбестен басқа сотқа ауыстыру тәртібі белгіленген. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасына сәйкес, жаппай декларация тапсыруды енгізу мерзімдерін бір кезеңге – 2020 жылғы 1 қаңтарға ауыстыру көзделеді. Осыған байланысты «Қазақстан Республикасын­дағы сайлау туралы» Конституция­лық заңға сайланатын лауазым­ға үміткерлердің актив­тері мен міндеттемелері тура­лы дек­ларацияны табыс ету мер­зімін 2017 жылғы 1 қаңтар­дан 2020 жылғы 1 қаңтар­ға ауы­стыру бөлігінде өзгеріс­тер ен­гізу ұсы­нылады. Соны­­мен бірге, Парламент Мәжі­л­ісінде жоба ережелері ғылы­ми, оқыту­шылық және шығар­ма­шы­лық қызметпен айналысатын отставкадағы судьяларға ай сайынғы өмір бойы қамтылымды төлеуге қатысты түзетулермен толықтырылып отыр. Отырыста, сондай-ақ, заң­намалық актілерге Жо­ғары Сот Кеңесінің және «Астана» халықаралық қар­жы ор­талығының қыз­меті мәсе­ле­лері бойынша түзету­лер екі оқылымда қара­лып, қабыл­данды. Құжат Қазақ­стан Республикасының Прези­денті Н.Ә.Назарбаев «Бес инс­ти­тут­тық реформаны жүзеге асыру жөнін­дегі «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру ая­сын­да жариялаған судьяның кәсі­би қызметін кезең-кезеңмен бағалау қорытындылары бо­йын­ша қабылданатын шара­лар­ды жетілдірудің қажет­тігі бөлігіндегі тапсыр­ма­сын орындау үшін әзірлен­ді. Заңда «Қазақстан Респуб­ли­ка­сының Жоғары Сот Кеңесі туралы» Заңға өзгеріс­тер мен толықтырулар енгізу көз­делген. Дегенмен, Парла­мент Мәжілісінде қарау барысын­да оның ережелері Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне және «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Заңына «Астана» халықаралық қаржы орталы­ғының қызметіне қатысты түзетулермен толықтырылды. Заң­ның қабылдануы Ұлт жос­пары аясында жүргізіліп жатқан реформалардың іске асыры­луына, судьялардың сот төре­лігін атқару кезінде заң­ды­лықты сақтаудағы жауап­кер­шілігін арттыруға, судья лауазымына кадрларды іріктеу саласын реттейтін заңнаманы жетілдіруге ықпал ететін болады. Отырыс барысында әдеттегі­дей сенаторлардың түрлі жауапты органдарға депутаттық сауалдары жария етілді. Нұрлыбек ДОСЫБАЙ, «Егемен Қазақстан»