Қардың мол түсуі, екі күн қатарынан жаңбырдың жаууы және күннің күрт жылуы – облыста төтенше жағдайдың орын алуына әкеп соқты. Тоң әлі жібімегендіктен еріген қар суы мен өзен-көлдердің арнасынан асқан тасқын су жерге сіңбей, сай-саланы сағалап, жыра-жылғаны жағалап Орал қаласы мен Тасқала, Теректі, Бөрлі, Шыңғырлау, Зеленов, Қазталов аудандарына қарасты көптеген елді мекендерге қауіп төндіруде. Абырой болғанда, адам шығыны жоқ. Бірақ мал басында өлім-жітім бар. 2580 адам қауіпсіз аймаққа көшірілді. Олар уақытша баспанамен және ыстық тамақпен қамтамасыз етілді. Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының бастығы Марат Оңғарбековтің мәлімдеуінше, 20 мың гектар күздік бидай су астында қалған. Электр қуатын таратушы қосалқы стансалар мен гидрометеорологиялық стансалардың да кейбірі істен шыққан. Облыстық маңызы бар 27 жолды тасқын шайып кеткен.
12 сәуір күні кешкісін облыстық әкімдікте өткен төтенше жағдайлар жөніндегі облыстық комиссияның екінші отырысында Төтенше жағдайлар министрі Владимир Божко, әсіресе, күннің екінші жартысында жағдайдың бұрынғыдан бетер күрделене түскенін жеткізді.
Төтенше жағдайлардың алдын алу бойынша облыстық комиссияның төрағасы Тимуржан Шәкімовтың мәлімдеуінше, бүгінгі таңда құтқарушылардың негізгі күші Самал шағын ауданына бағытталған. Зеленов ауданындағы ахуал да күрделі. Тасқала ауданында су қайта бастады. Кардиоорталықты, «Жас дәурен» балалар үйін, «Ивушка» сауықтыру орталығын, «Еуразия» туристік кешені мен «Дарын» орталығын, Қарттар мен мүгедектер үйін тасқын құрсаулап алды.
Орал қаласының әкімі Самиғолла Оразов алғашқы күндері мүліктерін тастап қауіпсіз аймаққа көшуде аса белсенділік таныта қоймаған жандардың 12 сәуір күні қарқынды көше бастағанын айтты. Қала аумағындағы 167 тұрғын үй су астында қалған. Қалалық жедел штаб пен құтқару қызметтеріне толассыз түсіп жатқан хабарламалар саны түстен кейін күрт артқан. Иесіз қалған саяжайлар мен елді мекендерді құқық қорғау органдарының қызметкерлері күзетпек.
– Тасқын толастар емес. Керісінше, су мөлшері ұлғайған үстіне ұлғая түсуде. Облыста өте қиын жағдай қалыптасып отыр. Жарылыс жұмыстары кеш жүргізілді деген жорамалдар айтылуда. Мен мұнымен келіспеймін. Облыс басшылығы мен төтенше жағдайлар департаменті тасқын судың қаупі әлі толық анықталмай тұрып, яғни 5 сәуір күні өңірде төтенше жағдайдың орнағанын хабарламағанда жағдай қазіргіден де күрделі болар еді. «Қазгидромет» мамандары биылғы көктемде тасқынның деңгейі орташа болады дегенімен, қардың қалың болуы, күннің күрт жылынуы мен жауын-шашынның мол түсуі сияқты табиғи факторларды алдын ала анықтау мүмкін болмады. Екі-үш күннің ішінде бір айлық жауын-шашын жауды, – деді В.Божко.
– Тасқын судан зардап шеккендерге материалдық көмек әлі көрсетілген жоқ, – деді облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетов. – Жергілікті бюджеттен қаржы бөлінетін болады. Төтенше жағдайлар министрімен бірге республикалық бюджеттен қаржы бөлу туралы Президент Әкімшілігіне, Үкімет басшысының атына хат жіберілді. (Ескерте кетейік, бет қатталып жатқанда редакцияға Үкімет резервінен қаржы бөлінгені туралы хабар келіп түсті. Ол газеттің бірінші бетінде жарияланып отыр. – Ред.)
Бақтықожа Салахатдинұлы сондай-ақ шығынды өтеу барысында мәліметтің нақты болуы қажеттігін қадап айтты. Жаңа баспаналардың ауданы тасқыннан қираған баспананың ауданымен сәйкес келуі тиіс. Ал ішінара бұзылған үйлер жөндеуден өтеді.
«Батыссушар» кәсіпорнының директоры Қазбек Кенжеғалиев Жайық өзеніндегі су деңгейінің 6 метрге жеткенін және тағы да көтерілетінін, сондай-ақ Деркөл, Шаған өзендерінде әлі де күрделі жағдайдың сақталып отырғандығын жеткізді. Облыс аумағында 13-14 сәуірде жаңбыр жаууына байланысты мұндағы өзендердегі су деңгейі тағы көтерілуі мүмкін екендігін ескерткен министр В.Божко табиғи апатпен күреске жұмылдырылған барлық жауапты қызметкерлерге жұмысты барынша ширатуды, ең бастысы, адам шығынына жол бермеуді тапсырды.
Темір ҚҰСАЙЫН.
Батыс Қазақстан облысы.
