Осыдан 14 жыл бұрын Қазақстан Президентінің Жарлығымен 31 мамыр Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні болып жарияланғаны белгілі. Осы орайда жазықсыз жапа шеккен тоталитаризм құрбандарын еске сақтау мақсатымен 2007 жылы 31 мамырда «АЛЖИР» мемориалды-мұражай кешені ашылған болатын.
Ондағы алыстан көрінетін «Қасірет қақпасы» монументі екі түстен тұрады. Ақ түс – қуғын-сүргін жылдары күйеуін, баласын жоқтаған ақ жаулықты ананы бейнелесе, қара түс – ер-азаматтың бас киімі – дулыға пішінінде жасалған. Карлагтың 26 нүктесінің бірі бас қалаға таяу маңдағы Ақмол ауылында орналасуы да тегін емес. 1938-1953 жылдары 62 ұлт өкілінен тұратын 20 мыңнан аса әйелдер Ақмола лагерінде қинау көрді. Солардың ішінде, украиндық 743 нәзік жандылар да қасіреттің қанын жұтқанын тарих ешқашан ұмыттырған емес.
Атақты балет бишісі Татьяна Афонина, әнші Мариана Лер, Қазақстанның ауыл шаруашылығы саласына үлкен үлесін қосқан Мария Даниленко адалдығы мен қайсарлығы үшін жазықсыз жазаланған болатын.
Ескерткіш тақтаның ашылу рәсімінде алғашқы сөз кезегін алған Украинаның Қазақстандағы төтенше және өкілетті елшісі Олег Алексеевич былай деді: «Бұрынғы КСРО аумағындағы бәрімізге ортақ бір қайғы бар. Ол – осында жазықсыз жазаланған аналарымыз бен әпкелеріміздің тарпаң тағдыры. Олардың кінәсі әкелерін, ағаларын, бауырларын сатпағаны. Бүгін ашылған ескерткіш тақта, міне, осындай шыншыл да шыдамды барлық ақ жаулықтылардың рухына арналды деп түсініңіздер. Ешуақытта зұлымдық махаббатты жеңген емес. Сол әйелдер бостандық алғаннан кейін көптеген жетістіктерге жетті, биіктерге шықты. Бұл болашақ ұрпаққа сабақ болады деп білемін».
Жиыннан кейін жұртшылық мұражайды аралап, «АЛЖИР» лагерінде тұтқында болған украин әйелдері мен балаларына арналған «Жазылмайтын жара» атты көрмеге куә болды. Көрмеге «АЛЖИР» мұражай қорынан алынған тұтқындардың суреттері, құжаттары, жеке заттары және балаларының аналары туралы жазған естелік кітаптары қойылған.
Майгүл СҰЛТАН,
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ Журналистика және саясаттану факультетінің 4-курс студенті.
