Жаны ашымастың қасында...

Үкімет назарына Екінші дүниежүзілік соғыс та­лайдың шаңырағын ортасына тү­сіріп, талайдың көз жасын көл еткені белгілі. Ол сол кездегі жа­лын­ды жастардың да жүрегін жаралап, отан үшін отқа түскен боз­дақ­тарға да өз кесір-кеса­па­­тын тигізбей қой­мады. Солардың бірі мен едім. Ел қатарлы майданға атта­нып, жаумен соғысып, жеңісті көзбен көру сол кездегі әскерге жасы жеткен кез келген жігіттің азаматтық тілегі еді. Қолыма қару алып, жау шебіне аттануды тағдыр маған 1943 жылы жазып­ты. Жиырмаға жетеқабыл жаста­ғы мен фашистерге қарсы алғаш­қы ұрысымды сол жылдың 12 шілдесінде бастадым. Біздің рота неміс пулеметшілері мен әскер­леріне ұрыста тойтарыс беріп, ерен ерліктің үлгісін көрсеткен еді сонда. Сол ұрыста: «Отан үшін, Сталин үшін!» деп шай­қас­қа көтеріле шыққанымда, неміс мергенінің оғы маңдайыма тиіп ауыр жарақаттандым. Далалық госпитальға әкел­ген­де, айнадан екі көзімді де кө­ріп тұрдым. Алайда, емдеуші дә­рігер: «Оқ кірген тесік бар, бірақ ол шық­паған, сондықтан да оң көз арқы­лы тиген оқты аламыз», деді. Солай болды да. Сонымен не керек, оң көзім алынып, мен алғы шепте соғысты жалғастыра бердім. Тек үшінші жарақаттан кейін Курск бағытындағы ша­буыл алдында сап түзеп тұрға­ны­мызда тексеруші, Ке­ңес Ода­ғы­­ның маршалы В.И.Чуй­ков ме­нің көзімнің бай­лан­ғанын көріп ша­қырып алды да, неге бай­лаулы тұрғанын сұра­ды. Мен көзімнің жоқ екенін айт­тым. Сонан соң ол мені өзімен бірге алғы шептен алып кетіп, 53-ші армияның саяси бөліміне орналастырды. Әйтсе де менің бұл жұмысқа көңілім толмады. Қару алып май­­данға аттанғым келді. Бұл ойымды аталған бөлім командиріне айттым. Сонда сөзімді ба­йып­пен тыңдап болып ол: «Бала­лық жасама, маршал саған протез жасатуды бұйырған», деп қыс­қа қайырды. Салым суға кетіп мен қалдым. Хош, сонымен мен 1944 жылы сол уәде бой­ынша саяси бөлімнің жолда­ма­сымен Крюков қаласына әскери госпитальға келіп, протез сал­дырттым. Обалы нешік, бұл жердегі бас дәрігер менің мар­шал­дың бұйрығымен келгенімді ескеріп, қолдан келген көмегін ая­ған жоқ. Міне, содан бері көз протезін пайдаланып келемін. Елге 1946 жылы оралып, протезімді уақытында ауыстырып тұр­дым. 1958 жылы бір жолда­сыммен қатарласып келе жатқан­да, кенет аяғым тайып кетіп, он­ың қолы менің маңдайыма тигені бар. Енді мына қызыққа қа­раңыз, содан кейін мұрнымнан баяғы тиген неміс оғы түсе қал­ғаны. Ол кездегі өкінішті дұш­па­нымның басына бермесін. Сөй­тіп бір көз­ден текке айырыл­ға­ным­ды арада он үш жыл өткенде бірақ біліп, аңырып қалдым. Амал не, ті­рі қал­ғанымды медет тұтып жү­ре бер­дім. Ал 2005 жылы Ұлы Же­ңіс­тің 60 жыл­ды­ғына орай об­лыс­тық музей қыз­меткерлері үйге келіп, әлгі оқты мұражай сөресіне қойды. Бір көзімді соғысқа қалды­рып, оның зардабын күні бүгінге дейін тартып келген маған бертінге дейін оны ауыстырып тұ­ру­да проблема болған жоқ-ты. Мені қынжылтқаны Үкіметтің арна­йы қаулысына (№754, 2005 жыл­ғы 20 шілде) көз протезінің кіргізілмегендігі болып отыр. Мұның себебін маған Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Денсаулық сақтау ми­нистрлігінің 2008 жылғы 22 ма­мыр, №13-21-322/ И хатына сү­йе­не отырып, көз протезінің кө­руге пайдасы жоқ екенін айтады. Онда протез жасап не керек? Осыдан кейін протез салдыру қиямет-қайымға айналды. Бір есік бір есікке сілтейді. Жүйкем де жұқарып бітті. Әуре-сарсаң көбейді. Қартайған, өзі мүгедек жанға бұл айтарлықтай ауыр салмақ екені айтпаса да түсінікті. Иә, мен қартайған адам­мын. Бір аяғым жерде, бір аяғым көр­де тұр. Құдай бетін әрі қылсын, келешекте біздің сарбаздар жат­тығу алаңда­рын­да, тәртіп сақ­шы­лары төтенше қызметтерінде көз жарақатын алса не болмақ? Сонда да жо­ғарыдағыдай көз протезінің қа­жеті шамалы деген жауапты алдарына жайып отыра береміз бе? Міне, бұл қатты ой­ланатын шаруа. Алдағы уақытта Үкімет мұны бақылауға алып, арнайы қаулыға енгізбесе, жағ­дайдың қиыны сонда болмақ. Ғизат ТОҚТАБАЕВ, Ұлы Отан соғысының 2-ші топтағы мүгедегі. Ақтөбе.