Биыл ҰБТ қалай ұйымдастырылады?
Облыстық білім басқармасының берген мәліметіне жүгінсек, биыл облыстағы жалпы орта білім беретін 351 мектепті 8826 оқушы бітіргелі отыр екен. Яғни, орта мектепті 6611 түлек қазақ тілінде тәмамдаса, қалған оқушылар орыс және өзбек тілдерінде аяқтайды. Жыл сайын ата-аналардың бас ауруына айналып, түлектердің дегбірін кетіретін ұлттық бірыңғай тестілеуге де аз уақыт қалды.Жоғары оқу орнына түсіп, өзі таңдаған мамандықтың қыр-сырына қанығуды мақсат еткен оқушылардың бұл күні болашағы айқындалып, білімінің сынға түсетіні де рас.
Бүгінгі таңда еліміздің толағай табыстары мен ғылыми технологиялар, ұстаздардың білімі мен білігі деңгейінен қарасақ, биыл да білім сапасы оң нәтиже беруі тиіс. Бұл тұрғыда басқарма басшысы Сұлушаш Құрманбекова ата-аналар мен мектеп бітірушілер арасында ҰБТ-ның жаңартылған форматын ақпараттық түсіндіру жұмыстары кеңінен жүргізілгенін айтып отыр. Сондай-ақ, мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттауға дайындығын анықтау мақсатында облыс мектептерінде 11-сынып оқушыларынан мемлекеттік емтихан тапсыратын пәндерден апта сайын бақылау жұмыстары алынып, мониторинг жүргізілуде екен. Енді мұның барлығының қандай нәтиже беретіні алдағы уақыттың еншісінде.
Бұл күні «бәйгеге шапқан» баланың да, «тақымын қысқан» ата-ананың да жауапкершілік жүгі ауырлай түсетіні анық. Айта кетейік, ағымдағы жылдан бастап ҰБТ жаңа форматта облыстағы 10 ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу пункттерінде 20 маусым мен 1 шілде аралығында өтеді. Ал тестілеуге қатысатын 6136 мектеп бітіруші өз мүмкіндігіне қарай түрлі пәндерді таңдаған.
Тараз қаласында жыл сайын ұлттық бірыңғай тестілеу өтетін ірі орынның бірі – М.-Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті. Университет ректоры Махметғали Сарыбеков аталған оқу орны емтихан тапсыру үшін түлектерді қабылдауға толықтай дайын екенін айта келе, алдын ала сынама тест өткізу де бала психологиясына жақсы әсер қалдыратынын жеткізді. Сондай-ақ, университет проректоры Орынқыз Жолдасова да ТарМУ-да 1130 баланың тест тапсыратынын, оқу орны оған дайын екенін айтты. Ал облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Тілеухан Әбілдаев тестілеу күндері арнайы пункттерде медициналық қызметтің кезекшілік жасайтынын, жедел жәрдем қызметінің де көмек көрсететінін мәлімдеді. Облыста ҰБТ ұйымдастыруда бәрі жолға қойылғанымен, алдағы уақыттағы нәтиже жайы мен түлектер тағдыры ойландырмай қоймайды.
Директорлар дұрыс шешім қабылдаса игі
Кейде алтын белгіге немесе үздік аттестатқа үміткер деген түлектердің өзінің тестілеуге келгенде көсіле алмай қалатыны болады. Мұны сол сәттегі түлек толқынысымен қанша байланыстырсақ та, арғы тегінде білім нәтижесінің толыққанды қалыптаспағанын аңғару қиын болмас еді. Мәселен, биыл жамбылдық 237 оқушы «Алтын белгі» төсбелгісінен және 139 оқушы үздік аттестаттан үміткер екен. Бәрінің де өз білімін дәлелдеп, өзі таңдаған оқу орнына кедергісіз түсіп кетуіне тілектес болсақ та, бір мәселе төңірегінде де ойласа кетуді мақұл көрдік. Қай оқушы білім бәсекесіне қабілетті, кім алтын белгіге, кім үздік аттестатқа лайық деген мәселе төңірегінде жыл сайын жергілікті білім басқармасы сараптама жүргізіп, нәтижесін Білім және ғылым министрлігіне жолдайтын еді. Енді биылдан бастап бұл мәселенің бәрі де мектеп қабырғасында-ақ шешіле беретін болыпты. Яғни, түлектің «тағдыры» өзі оқыған мектеп директорының қолында деген сөз.
Айталық, өткен жылы 220 оқушы «Алтын белгіден» үміткер болып, ҰБТ кезінде оның 130-ы, яғни 59,1 пайызы өз білімін дәлелдеген болатын. Сол сияқты үздік аттестатқа 86 оқушы үміткер болып, оның ішінде 30 оқушы, яғни 34,5 пайызы өз білімін дәлелдеген еді. Бұл тұрғыда енді биыл мектеп директорлары дұрыс шешім қабылдаса игі деген ой бар.
Бар ақша бөлінбей отыр
Балалар мен жасөспірімдердің жазғы демалысын, сауықтырылуын және еңбекпен қамтылуын сапалы ұйымдастыру қажет. Аталған іс-шараларға 1 мен 10-сыныптарда оқитын 196 566 оқушыны толық қамту жоспарланып отырғанмен, түйткілді мәселелердің де бар екенін жасыруға болмайды.
Тараз қалалық және аудандық білім бөлімдерінің мәліметтері бойынша, бұл мақсатқа жергілікті бюджеттен 315 миллион 208 мың теңге бөлінген. Тіпті, Байзақ, Жуалы, Қордай, Т.Рысқұлов және Сарысу аудандары қаржыны өткен жылдағыдан да артық бөлген. Бірақ Меркі, Мойынқұм, Шу аудандары бұл көрсеткіште ақсап тұр. Статистикаға жүгінсек, көрсеткіштердің өткен жылмен салыстырғанда, күрт төмендегенін аңғарар едік.
Т.Рысқұлов ауданындағы Ә.Молдағұлова атындағы, Меркі ауданындағы «Жұлдыз» және Талас ауданындағы «Жұрындысай» сауықтыру лагерьлерінде қала сыртындағы және мектеп жанындағы лагерьлердің тамақтану блоктарын жаңа заманауи құрылғылармен қамтамасыз ету туралы айтылғанымен, де күні бүгінге дейін шешімін таппаған.
Хамит ЕСАМАН,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы
