Қазақстан әйелдерінің IV форумында сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев: «Отбасын нығайту мәселесінде әйелдің рөлі ерекше, өйткені, олар имандылық пен адамгершілікті бәрінен биік қояды, ал отбасы мен баланы – басты құндылық деп бағалайды. Өскелең ұрпақтың бойына осы құндылықтарды жас кезінен сіңіруіміз керек» деген болатын. Бұл – беріден ойласа, ұл-қызының, әріге тереңдей түссе, тұтас бір қауымның, халықтың болашағына немқұрайды қарай алмайтын әрбір азаматты толғандыратын мәселе. Көзге оттай басылып, көңілге орнығып қалған осындай терең мағыналы сөздерден қат-қабат астар тауып, оны өмірде болып жатқан түрлі құбылыстарға қарай өрбітуге болады.
Айталық, ата-ананың қай-қайсысы да: «Қайтсек қыздарымызды ақындар жырлайтындай ару етіп өсіруге болады?» деп немесе: «Қайтсек ұлдарымыз масыл емес, асыраушы азамат болып қалыптасады?» деп ойлайтыны анық. Балалар есейе келе ол ой: «Отбасының берекесін қайтсе сақтауға болады?», «отбасында ер – ақылды басшысы, әйел – сенімді қосшысы болатын отбасы моделін қалай жаңғыртуға болады?» деп әрі қарай өрбиді.
Мұндай мазасыз ойлар бекерден бекер келмейді, әрине. Қазіргі кезде отбасы проблемасы – әлемдегі ең өзекті тақырыптардың бірі. Қазақстанда да алаңдаушылық тудыратын жағдайлар баршылық: ажырасулар көбейіп, кезінде теңін таппаған қыздарымыздың «өзім үшін» деп бала тууы белең алуда. Бұған алданған қыздар өмірге әкеліп, жетім балалар үйінің тұрғынына айналатын сәбилерді қоссаңыз, некесіз туған балалар саны кемімей тұрғанына көз жеткізесіз.
Осының бәрі, түптеп келгенде, отбасы беделінің түсуінен туындайды. Ер азаматтың шын мәніндегі отағасы, әйелдің киесі болуы мына заманның зымыраған ұшқырлығына ілесе алмай, өткен ғасырларда қалып қойған сияқты көрінеді. Бұған біреуді жазғыру қиын – бұған жаһанданған заман, өзгерген құндылықтар да ықпал еткені сөзсіз. Қазіргі жастарымыздың батысқа еліктеп, алыстан ойламай, ақ баталы тұрмыс құрмай-ақ бірге тұрып жататыны да соның салдары.
Шын мәнісінде еркек үшін де, әйел мен бала үшін де ең қолайлы жағдай отбасында ғана болады. Некеде тұрған адамдардың жасы ұзағырақ болатыны, жарасымды отбасында өскен балалар жетістікке тез жететіні – бүкіл әлемде белгілі болып отырған аксиома. Қоғамда соны насихаттау, қажет болса жарнамалаудың жеткіліксіздігі де отбасы құндылықтарының құлдырауына әсерін тигізіп отырғаны даусыз.
Міне, сондықтан да отбасының беделін арттыру – Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның күн тәртібінен түспейтін өзекті мәселелерінің бірі. Және оның тұжырымдамасы жасалып, іске асырудың бұрыннан белгілі де, тыңнан ойлап табылған, заман талабына лайық әрі ел-жұртты елең еткізер амалдары мен әдістері алдын ала ойластырылады. Әр іс-шараның жоспарланып, жан-жақты, мұқият дайындалуы да біздің қоғамымызда отбасы мәселесінің қаншалықты өзекті екендігін білдірсе керек.
Алайда, тіршілік үшін аса маңызды саяси және экономикалық реформаларды да, ел ішінде күнделікті тірлікте болып жатқан жаңа құбылыс, тың бастамаларды да көпшіліктің бірден және жаппай қабылдай қоюы неғайбыл. Олардың адамдар санасында орнығып, өзімізге тән, халқымыздың ерекшеліктерін сіңірген төл іс-шараға айналуы үшін біраз жыл өтіп, біршама тер төгілетіні белгілі. Сондай іс-шаралардың бірі ретінде әйел затының сұлулығын паш етуді көздейтін «Қала аруы», «Облыс аруы», «Қазақстан аруы» сияқты конкурстарды атауға болады.
Елімізде өткізілген бұл конкурстарды өзіміздің өмірімізге, салт-дәстүрлерімізге бейімдеу оның атын өзгертуден басталғаны көңілге қуаныш ұялатады. Күні кешегі кеңестік кеңістіктегі орыс тілді мемлекеттерді қоса алғанда, бүкіл әлемде бұл конкурстар «miss» деп аталса, бізде сынға түсетін қыздар «ару» деп әспеттелетін болды.
Әлемде бір ғасырға жуық уақыттан бері өткізіліп келе жатқан мұндай конкурстардың біздің халықтың қабылдауына барынша жақын түрі жиырмасыншы ғасырдың 80-ші жылдары «Қыз сыны» және «Жігіт сұлтаны» деген тақырыптармен бастау алғаны көпшіліктің есінде болар. Әлемдік конкурстардан айырмашылығы сол – бұл конкурстар тән сұлулығын емес, жан сұлулығын паш етуге бағытталған еді. Сондықтан да оларда қыздар мен жігіттердің ақылы мен білімін, қарымы мен қабілетін көрсетуге арналған тапсырмаларға басымдық беріліп, әрине, қойылатын сұрақтар да сол бағытта ойластырылды.
Алғашқы сын өткізілгелі бері бұл конкурстардың шарттары да, форматы да сан өзгеріп, үнемі жетілдірілу үстінде. Мысалы, белгілі бір салалар өз конкурстарын өткізіп, сол саланың ел ішіндегі немесе шетелдегі қызметін насихаттайтын аруларды таңдады («Ана тілі» аруы, «Мисс Туризм», «Мисс LG Electronik» және т.б.). Электрондық дауыс беру, sms хабарламалар арқылы дауыс беру арқылы Алматыда «Көктем аруы», «Қыс аруы», «Күз аруы», «Жаз аруы» сияқты конкурстар өткізілгенінен де көпшілік хабардар болар. Мұның бәрі бір жағынан қоғамның қыздарды жан-жақты тәрбие беріп өсіруге, соның ішінде, олардың көз қуантар көркіне қоса ақылды болып, сол арқылы өзі қатарлас жастарға өнеге көрсетуін көздесе, екінші жағынан әлемнің мәдени өмірінде болып жатқан оқиғалардан еліміздің тыс қалмағанын білдіреді.
Соның бір мысалы ретінде бізде «Сезон» журналының бастамасымен және Президент жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның ұйымдастыруымен осымен үшінші рет өткізілгелі отырған «Миссис Қазақстан» конкурсының алар орны ерекше. Бойжеткен қыздар сайысы емес, жар сүйіп, тұрмыс құрған, бала тәрбиесі мен қоғамдық қызметін қатар алып жүрген келіншектердің сайысы болған соң, бұл конкурс атауының қазақша баламасын табуда әлі бірауызды шешім жоқ, сондықтан көпшілікке оның әзірше «Миссис Қазақстан» деп аталып жүргенін айта кеткен жөн болар.
Жасыратыны жоқ, алғашында көпшілік ішінде бұл жаңа конкурсты жатырқай қабылдау анық байқалды. Пікірлерін ашық айтпаса да, «қыздардың жөні бір басқа, әйелдерді сайыстырғандары несі?» деп күңкілдеушілер болғаны рас. Және, бір өкініштісі, ондайлар қазір де табылатын сияқты. Ондай адамдармен дауласып жатпай-ақ, конкурс өтетін жерге барып, сахнаға шыққан әр қатысушының өзі және отбасы туралы айтатын «Таныстыру» немесе «Визитная карточка» атты нөмірлерін көруді ұсыну жеткілікті – одан кейін сөзінің жаңсақ екенін түсінері анық.
Біз қатысушылардың бір де біреуінің «өзім болдым, өзім жеттім» дегенін естіген жоқпыз. Дүйім жұрттың алдында тату-тәтті тұрмысын, бала-шағасының бақытты өмірін, қол жеткізген табыстарын тізбектей айтып, «осының бәрі де менің жан жарымның арқасында жүзеге асты», «егер ерім қолдамағанда, мен мұндай биіктікті бағындыра алмас едім», «қиналған, қысылған кезімде күйеуім қасымнан табылады», «ақылшым да, көмекшім де – сүйген жарым» деген жүрекжарды сырларын ашқанда ерекше толқисың. Мұны отбасындағы сыйластықтың, рухани бірліктің көрсеткіші емес деп кім айта алады?
Оны айтасыз, бұл – ер азаматты қадірлеудің, береке-бірлікті сақтай білудің мектебі емес пе? Халқымыздың «әйел – үйдің иесі, ер – әйелдің киесі» деген нақыл сөзінде де осындай мағына жатыр. Сәтті тұрмыс құрып, бала сүйіп, отбасы, ошақ қасында қалып қоймай, еңбек жолында, өнерде, бизнесте жарқырап жүрген әйелдердің мұндай сөздері залда, теледидардың алдында «мен де сондай болсам» деп, демін ішіне тартып отырған бойжеткендерге үлгі-өнеге болары сөзсіз.
Екінші жағынан мұндай конкурсқа әйелінің қатысуы – ер-азаматтың беделін асыра түсетін факторлардың бірі дер едік. Себебі, халықтың «Жібекті түте алмаған жүн етеді, аруды күте алмаған күң етеді» деген сөзі бекер айтылмаған ғой. Кезінде қолын созып, жүрек сырын ашып жар еткен адамын үйленгеннен кейін тамағын пісіріп, кір-қоңын жуғызатын қызметкер ретінде ғана көретін жігіттер де бары жасырын емес. Мұндай жігіттерге әйелдерінің ел алдына шығып, күйеуінің отбасына, балаларына деген қамқорлығы, өзінің оған деген шексіз сүйіспеншілігі туралы жүрекжарды сөздерді айтқанын есту бұйырмаған. Солай бола тұрып, «қыз кезінде бәрі жақсы…» деп күңкілдейтіндер де солардың арасынан шығады.
Әлемде тұрмыс құрған, балалы-шағалы әйелдердің арасында конкурс өткізу дәстүрі бұрыннан бар болса да, біздің елде ол биыл үшінші рет қана өткізілгелі отырғанын жоғарыда айтып кеттік. Осы аз ғана уақыт ішінде мұндай конкурстар – мынау жаһандық ықпалдасу заманында ерте ме, кеш пе, бәрібір болатын байқау екеніне көз жеткендей. Жыл өткен сайын оның таралу аймағы кеңіп, қатысушылардың саны да өсе түсуде. Бұрын-соңды ұйымдастырылып көрмеген соны байқауды өткізуге алғашқы жылы бес облыс қана тәуекелдесе, биыл тоғыз өңірдің кербез келіншектері бақ сынасты, қатысушылардың саны екі есеге жуық өсті. Бұл елімізде азаматын ардақтап, балаларын тәрбиелей жүріп, еңбекте де өз орнын тапқан, сөйтіп ұжымының, өз ортасының сый-құрметіне бөленген әйелдердің көбейе түскенін, сөйтіп, жоғарыдағы форумда Елбасымыз айтқандай: «Отбасы мен қоғамда әйел құрметтелетін болса, еліміз үшін алаңдамауға болатын» заманға аяқ басқанымызды көрсетсе керек.
Республикалық алғашқы конкурстың жеңімпазы атанған Динара Сәтжан 2009 жылы Вьетнамда өткен әлемдік конкурсқа қатысып қайтты. Жүлделі орынға ие бола алмаса да, біраз нәрсені көріп, көңілге түйіп қайтқан Динара ел ішіндегі конкурсты өткізу форматы бойынша бірқатар құнды ұсыныстар жасады. Ал былтырғы жылы конкурста жұлдызы жанған Гүлнәз Әлімгерей биыл АҚШ-та өтетін конкурста қазақстандық келіншектер атынан сайысқа түседі.
«Миссис Қазақстан» конкурсының тағы бір ерекшелігі – оның қайырымдылық жасауға үндейтіні. Өткен екі конкурс кезінде да әжептәуір қаражат жиналып, алғашқысы Сарыағашта болған су тасқынынан зардап шеккендерге, ал былтырғы жылы Батыс Қазақстан облысындағы «Ивушка» өкпе дертіне шалдыққан балаларға арналған диспансерге қаржылай көмек көрсетілді. Одан басқа, жеңімпаздар білім беру ұйымдарында кездесулер өткізіп, жеткіншектермен көздеген мұратқа жету тақырыбына әңгімелер жүргізді, ата-ана қамқорлығынсыз қалған балаларға сыйлықтар жасады.
Міне, осындай ерекшеліктері бар болғандықтан да жыл өткен сайын қанатын кеңге жая түскен республикалық «Миссис Қазақстан» конкурсының ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған мәрелі сайысы биыл, 14 қыркүйек күні Астана қаласында өткізілмекші. Алғашқы конкурстағы зияткерлік сайысында Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа кірігуі сөз болса, екінші конкурстағы тапсырмаларда еліміздің Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі, Азиада әңгіме арқауына айналды. Ал биылғы жылы қандай мәселелерге көңіл бөлінетіні әр қазақстандыққа айтпаса да түсінікті болса керек.
Жалпы алғанда көпшіліктің басын қосып, көңілін көтеретін іс-шара сияқты көрінгенімен, әйелдер арасындағы конкурстың көтеретін жүгі жұрт ойлағаннан әлдеқайда салмақты: онда адал жар, жақсы ана, отбасының ұйытқысы болудан бастап, қыздарымызды келеңсіз жайлардан қорғау, қоғамда байқалған өзіміздің өмір сүру салтымызға жат құбылысқа қарсы тұра білу сияқты мәселелерге айрықша мән беріледі. Айталық, конкурсты ұйымдастырушыларды кейбір қыздарымыздың ділі бөлек ұлттарға еліктеп, хиджаб киюі толғандырады, сондықтан оның ұлтымызға, ғасырлар бойғы салт-дәстүрімізге, мәдениетімізге жат екендігін түсіндіруді парызымыз деп санаймыз.
Әрине, конкурс болғандықтан келбетті, мүсіні мінсіз, жүрісі әсем, көйлегі сәнді жан бірден көзге түсетіні рас, бірақ әйелдер арасындағы сайыста жоғары балл алу үшін қатысушының зияткерлік деңгейі, балаларының жетістіктері, қысылтаяң сәттерде жол табатын тапқырлығы, белсенді өмір сүру позициясы, талғамы мен шешен сөйлеу өнері сияқты қасиет-қабілеттердің де рөлі үлкен болары сөзсіз.
Мәрелі сайысқа Астана мен Алматы қалаларында және жеті облыста өткен өңірлік конкурстардың 20 жеңімпазы қатыспақшы. Олардың ішінде сан мамандық иесі, бірнеше ұлттың өкілі бар. Бас жүлдеге ие болып, әлемдік сайысқа еліміз атынан қатысу үшін қызу тартыс болары анық. Кімнің бағы жанатынын сайыс көрсетеді.
Бірақ біздер, ұйымдастырушылар үшін маңыздысы мынау: ата-ананың алақанына салып әлпештеп отырған қыздары емес, отбасын құрып, ұл-қыз өсіріп, жарына сүйеу, ағайынға демеу бола алған 25 пен 50 жас арасындағы әйелдердің еліміздің ең үлкен кино-концерт залының сахнасынан өзінің сәтті тұрмысы, жұбайлық өмірдің бақыты туралы айтуы – біз іздеген өнегелі отбасын құрудың бір формуласы бола алары анық.
Гүлшара ӘБДІҚАЛЫҚОВА, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы.
Қазақстан әйелдерінің IV форумында сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев: «Отбасын нығайту мәселесінде әйелдің рөлі ерекше, өйткені, олар имандылық пен адамгершілікті бәрінен биік қояды, ал отбасы мен баланы – басты құндылық деп бағалайды. Өскелең ұрпақтың бойына осы құндылықтарды жас кезінен сіңіруіміз керек» деген болатын. Бұл – беріден ойласа, ұл-қызының, әріге тереңдей түссе, тұтас бір қауымның, халықтың болашағына немқұрайды қарай алмайтын әрбір азаматты толғандыратын мәселе. Көзге оттай басылып, көңілге орнығып қалған осындай терең мағыналы сөздерден қат-қабат астар тауып, оны өмірде болып жатқан түрлі құбылыстарға қарай өрбітуге болады.
Айталық, ата-ананың қай-қайсысы да: «Қайтсек қыздарымызды ақындар жырлайтындай ару етіп өсіруге болады?» деп немесе: «Қайтсек ұлдарымыз масыл емес, асыраушы азамат болып қалыптасады?» деп ойлайтыны анық. Балалар есейе келе ол ой: «Отбасының берекесін қайтсе сақтауға болады?», «отбасында ер – ақылды басшысы, әйел – сенімді қосшысы болатын отбасы моделін қалай жаңғыртуға болады?» деп әрі қарай өрбиді.
Мұндай мазасыз ойлар бекерден бекер келмейді, әрине. Қазіргі кезде отбасы проблемасы – әлемдегі ең өзекті тақырыптардың бірі. Қазақстанда да алаңдаушылық тудыратын жағдайлар баршылық: ажырасулар көбейіп, кезінде теңін таппаған қыздарымыздың «өзім үшін» деп бала тууы белең алуда. Бұған алданған қыздар өмірге әкеліп, жетім балалар үйінің тұрғынына айналатын сәбилерді қоссаңыз, некесіз туған балалар саны кемімей тұрғанына көз жеткізесіз.
Осының бәрі, түптеп келгенде, отбасы беделінің түсуінен туындайды. Ер азаматтың шын мәніндегі отағасы, әйелдің киесі болуы мына заманның зымыраған ұшқырлығына ілесе алмай, өткен ғасырларда қалып қойған сияқты көрінеді. Бұған біреуді жазғыру қиын – бұған жаһанданған заман, өзгерген құндылықтар да ықпал еткені сөзсіз. Қазіргі жастарымыздың батысқа еліктеп, алыстан ойламай, ақ баталы тұрмыс құрмай-ақ бірге тұрып жататыны да соның салдары.
Шын мәнісінде еркек үшін де, әйел мен бала үшін де ең қолайлы жағдай отбасында ғана болады. Некеде тұрған адамдардың жасы ұзағырақ болатыны, жарасымды отбасында өскен балалар жетістікке тез жететіні – бүкіл әлемде белгілі болып отырған аксиома. Қоғамда соны насихаттау, қажет болса жарнамалаудың жеткіліксіздігі де отбасы құндылықтарының құлдырауына әсерін тигізіп отырғаны даусыз.
Міне, сондықтан да отбасының беделін арттыру – Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның күн тәртібінен түспейтін өзекті мәселелерінің бірі. Және оның тұжырымдамасы жасалып, іске асырудың бұрыннан белгілі де, тыңнан ойлап табылған, заман талабына лайық әрі ел-жұртты елең еткізер амалдары мен әдістері алдын ала ойластырылады. Әр іс-шараның жоспарланып, жан-жақты, мұқият дайындалуы да біздің қоғамымызда отбасы мәселесінің қаншалықты өзекті екендігін білдірсе керек.
Алайда, тіршілік үшін аса маңызды саяси және экономикалық реформаларды да, ел ішінде күнделікті тірлікте болып жатқан жаңа құбылыс, тың бастамаларды да көпшіліктің бірден және жаппай қабылдай қоюы неғайбыл. Олардың адамдар санасында орнығып, өзімізге тән, халқымыздың ерекшеліктерін сіңірген төл іс-шараға айналуы үшін біраз жыл өтіп, біршама тер төгілетіні белгілі. Сондай іс-шаралардың бірі ретінде әйел затының сұлулығын паш етуді көздейтін «Қала аруы», «Облыс аруы», «Қазақстан аруы» сияқты конкурстарды атауға болады.
Елімізде өткізілген бұл конкурстарды өзіміздің өмірімізге, салт-дәстүрлерімізге бейімдеу оның атын өзгертуден басталғаны көңілге қуаныш ұялатады. Күні кешегі кеңестік кеңістіктегі орыс тілді мемлекеттерді қоса алғанда, бүкіл әлемде бұл конкурстар «miss» деп аталса, бізде сынға түсетін қыздар «ару» деп әспеттелетін болды.
Әлемде бір ғасырға жуық уақыттан бері өткізіліп келе жатқан мұндай конкурстардың біздің халықтың қабылдауына барынша жақын түрі жиырмасыншы ғасырдың 80-ші жылдары «Қыз сыны» және «Жігіт сұлтаны» деген тақырыптармен бастау алғаны көпшіліктің есінде болар. Әлемдік конкурстардан айырмашылығы сол – бұл конкурстар тән сұлулығын емес, жан сұлулығын паш етуге бағытталған еді. Сондықтан да оларда қыздар мен жігіттердің ақылы мен білімін, қарымы мен қабілетін көрсетуге арналған тапсырмаларға басымдық беріліп, әрине, қойылатын сұрақтар да сол бағытта ойластырылды.
Алғашқы сын өткізілгелі бері бұл конкурстардың шарттары да, форматы да сан өзгеріп, үнемі жетілдірілу үстінде. Мысалы, белгілі бір салалар өз конкурстарын өткізіп, сол саланың ел ішіндегі немесе шетелдегі қызметін насихаттайтын аруларды таңдады («Ана тілі» аруы, «Мисс Туризм», «Мисс LG Electronik» және т.б.). Электрондық дауыс беру, sms хабарламалар арқылы дауыс беру арқылы Алматыда «Көктем аруы», «Қыс аруы», «Күз аруы», «Жаз аруы» сияқты конкурстар өткізілгенінен де көпшілік хабардар болар. Мұның бәрі бір жағынан қоғамның қыздарды жан-жақты тәрбие беріп өсіруге, соның ішінде, олардың көз қуантар көркіне қоса ақылды болып, сол арқылы өзі қатарлас жастарға өнеге көрсетуін көздесе, екінші жағынан әлемнің мәдени өмірінде болып жатқан оқиғалардан еліміздің тыс қалмағанын білдіреді.
Соның бір мысалы ретінде бізде «Сезон» журналының бастамасымен және Президент жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның ұйымдастыруымен осымен үшінші рет өткізілгелі отырған «Миссис Қазақстан» конкурсының алар орны ерекше. Бойжеткен қыздар сайысы емес, жар сүйіп, тұрмыс құрған, бала тәрбиесі мен қоғамдық қызметін қатар алып жүрген келіншектердің сайысы болған соң, бұл конкурс атауының қазақша баламасын табуда әлі бірауызды шешім жоқ, сондықтан көпшілікке оның әзірше «Миссис Қазақстан» деп аталып жүргенін айта кеткен жөн болар.
Жасыратыны жоқ, алғашында көпшілік ішінде бұл жаңа конкурсты жатырқай қабылдау анық байқалды. Пікірлерін ашық айтпаса да, «қыздардың жөні бір басқа, әйелдерді сайыстырғандары несі?» деп күңкілдеушілер болғаны рас. Және, бір өкініштісі, ондайлар қазір де табылатын сияқты. Ондай адамдармен дауласып жатпай-ақ, конкурс өтетін жерге барып, сахнаға шыққан әр қатысушының өзі және отбасы туралы айтатын «Таныстыру» немесе «Визитная карточка» атты нөмірлерін көруді ұсыну жеткілікті – одан кейін сөзінің жаңсақ екенін түсінері анық.
Біз қатысушылардың бір де біреуінің «өзім болдым, өзім жеттім» дегенін естіген жоқпыз. Дүйім жұрттың алдында тату-тәтті тұрмысын, бала-шағасының бақытты өмірін, қол жеткізген табыстарын тізбектей айтып, «осының бәрі де менің жан жарымның арқасында жүзеге асты», «егер ерім қолдамағанда, мен мұндай биіктікті бағындыра алмас едім», «қиналған, қысылған кезімде күйеуім қасымнан табылады», «ақылшым да, көмекшім де – сүйген жарым» деген жүрекжарды сырларын ашқанда ерекше толқисың. Мұны отбасындағы сыйластықтың, рухани бірліктің көрсеткіші емес деп кім айта алады?
Оны айтасыз, бұл – ер азаматты қадірлеудің, береке-бірлікті сақтай білудің мектебі емес пе? Халқымыздың «әйел – үйдің иесі, ер – әйелдің киесі» деген нақыл сөзінде де осындай мағына жатыр. Сәтті тұрмыс құрып, бала сүйіп, отбасы, ошақ қасында қалып қоймай, еңбек жолында, өнерде, бизнесте жарқырап жүрген әйелдердің мұндай сөздері залда, теледидардың алдында «мен де сондай болсам» деп, демін ішіне тартып отырған бойжеткендерге үлгі-өнеге болары сөзсіз.
Екінші жағынан мұндай конкурсқа әйелінің қатысуы – ер-азаматтың беделін асыра түсетін факторлардың бірі дер едік. Себебі, халықтың «Жібекті түте алмаған жүн етеді, аруды күте алмаған күң етеді» деген сөзі бекер айтылмаған ғой. Кезінде қолын созып, жүрек сырын ашып жар еткен адамын үйленгеннен кейін тамағын пісіріп, кір-қоңын жуғызатын қызметкер ретінде ғана көретін жігіттер де бары жасырын емес. Мұндай жігіттерге әйелдерінің ел алдына шығып, күйеуінің отбасына, балаларына деген қамқорлығы, өзінің оған деген шексіз сүйіспеншілігі туралы жүрекжарды сөздерді айтқанын есту бұйырмаған. Солай бола тұрып, «қыз кезінде бәрі жақсы…» деп күңкілдейтіндер де солардың арасынан шығады.
Әлемде тұрмыс құрған, балалы-шағалы әйелдердің арасында конкурс өткізу дәстүрі бұрыннан бар болса да, біздің елде ол биыл үшінші рет қана өткізілгелі отырғанын жоғарыда айтып кеттік. Осы аз ғана уақыт ішінде мұндай конкурстар – мынау жаһандық ықпалдасу заманында ерте ме, кеш пе, бәрібір болатын байқау екеніне көз жеткендей. Жыл өткен сайын оның таралу аймағы кеңіп, қатысушылардың саны да өсе түсуде. Бұрын-соңды ұйымдастырылып көрмеген соны байқауды өткізуге алғашқы жылы бес облыс қана тәуекелдесе, биыл тоғыз өңірдің кербез келіншектері бақ сынасты, қатысушылардың саны екі есеге жуық өсті. Бұл елімізде азаматын ардақтап, балаларын тәрбиелей жүріп, еңбекте де өз орнын тапқан, сөйтіп ұжымының, өз ортасының сый-құрметіне бөленген әйелдердің көбейе түскенін, сөйтіп, жоғарыдағы форумда Елбасымыз айтқандай: «Отбасы мен қоғамда әйел құрметтелетін болса, еліміз үшін алаңдамауға болатын» заманға аяқ басқанымызды көрсетсе керек.
Республикалық алғашқы конкурстың жеңімпазы атанған Динара Сәтжан 2009 жылы Вьетнамда өткен әлемдік конкурсқа қатысып қайтты. Жүлделі орынға ие бола алмаса да, біраз нәрсені көріп, көңілге түйіп қайтқан Динара ел ішіндегі конкурсты өткізу форматы бойынша бірқатар құнды ұсыныстар жасады. Ал былтырғы жылы конкурста жұлдызы жанған Гүлнәз Әлімгерей биыл АҚШ-та өтетін конкурста қазақстандық келіншектер атынан сайысқа түседі.
«Миссис Қазақстан» конкурсының тағы бір ерекшелігі – оның қайырымдылық жасауға үндейтіні. Өткен екі конкурс кезінде да әжептәуір қаражат жиналып, алғашқысы Сарыағашта болған су тасқынынан зардап шеккендерге, ал былтырғы жылы Батыс Қазақстан облысындағы «Ивушка» өкпе дертіне шалдыққан балаларға арналған диспансерге қаржылай көмек көрсетілді. Одан басқа, жеңімпаздар білім беру ұйымдарында кездесулер өткізіп, жеткіншектермен көздеген мұратқа жету тақырыбына әңгімелер жүргізді, ата-ана қамқорлығынсыз қалған балаларға сыйлықтар жасады.
Міне, осындай ерекшеліктері бар болғандықтан да жыл өткен сайын қанатын кеңге жая түскен республикалық «Миссис Қазақстан» конкурсының ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған мәрелі сайысы биыл, 14 қыркүйек күні Астана қаласында өткізілмекші. Алғашқы конкурстағы зияткерлік сайысында Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа кірігуі сөз болса, екінші конкурстағы тапсырмаларда еліміздің Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі, Азиада әңгіме арқауына айналды. Ал биылғы жылы қандай мәселелерге көңіл бөлінетіні әр қазақстандыққа айтпаса да түсінікті болса керек.
Жалпы алғанда көпшіліктің басын қосып, көңілін көтеретін іс-шара сияқты көрінгенімен, әйелдер арасындағы конкурстың көтеретін жүгі жұрт ойлағаннан әлдеқайда салмақты: онда адал жар, жақсы ана, отбасының ұйытқысы болудан бастап, қыздарымызды келеңсіз жайлардан қорғау, қоғамда байқалған өзіміздің өмір сүру салтымызға жат құбылысқа қарсы тұра білу сияқты мәселелерге айрықша мән беріледі. Айталық, конкурсты ұйымдастырушыларды кейбір қыздарымыздың ділі бөлек ұлттарға еліктеп, хиджаб киюі толғандырады, сондықтан оның ұлтымызға, ғасырлар бойғы салт-дәстүрімізге, мәдениетімізге жат екендігін түсіндіруді парызымыз деп санаймыз.
Әрине, конкурс болғандықтан келбетті, мүсіні мінсіз, жүрісі әсем, көйлегі сәнді жан бірден көзге түсетіні рас, бірақ әйелдер арасындағы сайыста жоғары балл алу үшін қатысушының зияткерлік деңгейі, балаларының жетістіктері, қысылтаяң сәттерде жол табатын тапқырлығы, белсенді өмір сүру позициясы, талғамы мен шешен сөйлеу өнері сияқты қасиет-қабілеттердің де рөлі үлкен болары сөзсіз.
Мәрелі сайысқа Астана мен Алматы қалаларында және жеті облыста өткен өңірлік конкурстардың 20 жеңімпазы қатыспақшы. Олардың ішінде сан мамандық иесі, бірнеше ұлттың өкілі бар. Бас жүлдеге ие болып, әлемдік сайысқа еліміз атынан қатысу үшін қызу тартыс болары анық. Кімнің бағы жанатынын сайыс көрсетеді.
Бірақ біздер, ұйымдастырушылар үшін маңыздысы мынау: ата-ананың алақанына салып әлпештеп отырған қыздары емес, отбасын құрып, ұл-қыз өсіріп, жарына сүйеу, ағайынға демеу бола алған 25 пен 50 жас арасындағы әйелдердің еліміздің ең үлкен кино-концерт залының сахнасынан өзінің сәтті тұрмысы, жұбайлық өмірдің бақыты туралы айтуы – біз іздеген өнегелі отбасын құрудың бір формуласы бола алары анық.
Гүлшара ӘБДІҚАЛЫҚОВА, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы.
Соңғы жаңалықтар
Бурабайдағы Мультимедиалық интерактивті кешенге келушілер көп
Аймақтар • Бүгін, 01:26
Аяз, көктайғақ: 16 облыста дауылды ескерту жарияланды
Ауа райы • Бүгін, 00:16
2027 жылы Астанада бокстан әлем чемпионаты өтеді
Спорт • Кеше
Алматы облысының меншігіне 86 мың га жер қайтарылды
Аймақтар • Кеше
