Кеше «Нұр Отан» ХДП-ның Орталық аппаратында Мәжіліс Төрағасы, «Нұр Отан» ХДП Мәжілістегі фракциясының жетекшісі Орал Мұхамеджановтың төрағалығымен фракцияның кеңейтілген отырысы болып өтті. Онда 2012-2014 жылдарға арналған үш жылдық бюджет жобасы мен партияның Халықтық тұғырнамасының орындалу барысы талқыланды.
Фракцияның кеңейтілген отырысына Премьер-Министр К.Мәсімов, партия Төрағасының бірінші орынбасары Е.Нығматулин, Сенат пен Мәжіліс депутаттары, Президент Әкімшілігі мен Премьер-Министр Кеңсесінің жауапты қызметкерлері қатысты.
Орал Мұхамеджанов өзінің кіріспе сөзінде Елбасының Парламент жұмысына жоғары баға бергендігін айта келіп, бұл бағаның Парламентке күш-жігер қосып, жаңа жетістіктерге жетелейтінін атап көрсетті. Президент Жолдауы мен партияның Халықтық тұғырнамасында белгіленген межелер еліміз Тәуелсіздігінің 20 жылдығы қарсаңында айтарлықтай жетістіктермен айшықталып отыр. «Нұр Отан» ХДП мен оның Мәжілістегі фракциясының және Үкіметтің өзара ынтымақтастығының арқасында Елбасының алға қойған міндеттері оң шешімін тауып отыр, деді Төраға.
К.Мәсімов өзінің сөзінде қазақстандықтардың тұрмысын жақсарту мақсатында көптеген оңды істердің атқарылып жатқандығына назар аударды. 2008-2010 жылдары 19,7 миллион шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, 535 мың қазақстандық өздерінің тұрғын үй жағдайларын жақсартқан. Орташа зейнетақы 2007 жылмен салыстырғанда 2,6 есеге өсіп, 27 665 теңгені құраған. Ал 2011 жылы төрт және одан көп балаға төленетін жәрдемақы 2007 жылмен салыстырғанда 4,6 есеге ұлғайып отыр. Білім беру саласына бөлінген қаржы да екі есеге дейін артып, ол 2011 жылы 898 миллиард теңгеге жеткен. Мектепке дейінгі мекемелер саны 4000-ға көбейген. 137 жаңа балабақша пайдалануға берілсе, 2011 жылы тағы 65-і іске қосылады деп күтілуде екен.
Мектептер саны мен мұғалімдер жалақысының да артып келе жатқаны назардан тыс қалған жоқ. Ғылымға қаржы бөлу 2011 жылы 1,8 есеге артыпты. ЮНЕСКО-ның есебінше, Білім беруді дамыту индексі бойынша Қазақстан 129 елдің ішінде төртінші орынға тұрақтаған. Осы ретте Кәрім Қажымқанұлы денсаулық сақтау саласын қаржыландырудың да 2 есеге артып, үстіміздегі жылы 640 миллиард теңгеге жеткендігін тілге тиек етті. Оның айтуынша, медициналық мекемелерге заманауи құрал-жабдықтар сатып алуға 100 миллиард теңге бөлініпті. Сондай-ақ 145 денсаулық сақтау нысанының құрылысы аяқталған. 2007 жылмен салыстырғанда үстіміздегі жылдың алғашқы жартысында ана өлімі 63 пайызға, ал бала өлімі 26 пайызға кеміген.
Үкімет басшысы келтірген мәліметтерге қарағанда, ІЖӨ-дегі орта және шағын кәсіпкерліктің үлесі 30 пайыздан асқан. Қазақстанда ішкі жалпы өнімнің аса төмендеуіне жол берілмепті. Дағдарыстық 2009 жылы еліміздегі экономикалық өсім 1,2 пайыз болса, АҚШ – 2,6, Ресей – 7,9, ал Украина 15,1 пайыздық құлдырауға жол беріп қойған. Бүгінгі күні Қазақстан Бразилия, Малайзия, Түркия сияқты табыс деңгейі орташа елдер арасында көшбасшы орында тұрған көрінеді. 2010 жылы ішкі жалпы өнім 148 миллиард доллардан асса, бұл Орталық Азиядағы төрт мемлекеттің ішкі жалпы өнімін қоса есептегендегіден екі есе көп. Бюджет саласы қызметкерлерінің орташа жалақысы 2 есе ұлғайып, 2011 жылғы 1 шілдеде 67 мың теңге болған.
Қаржы жүйесін тұрақтандыруға қаржы бөлініп, Альянс, Темір және БТА банктерін қайта құрылымдау 2010 жылы аяқталыпты. Банк секторының 2007 жылғы сыртқы қарызы 46 миллиард АҚШ доллары болса, 2011 жылы ол 16,6 миллиардқа дейін төмендеген. Осылайша екінші деңгейлі банктердің сыртқы қарызы 29,4 миллиард долларға кеміген. Тиісінше Ұлттық қор қаржысы 2007 жылғы 14,7 миллиард доллардан 2011 жылы 40,3 миллиардқа дейін артқан. Егер бұған Ұлттық банк қаржысын қосқанда жинақталған қаржы 76,3 миллиард АҚШ доллары болады екен.
Жаңа Салық кодексін әзірлеудің нәтижесінде барлық заңды тұлғалар үшін корпоративтік салық 30-дан 20 пайызға, ал қосымша құн салығы 13-тен 12 пайызға төмендетілген. Соның нәтижесінде кәсіпкерлер 800 миллион теңгені өздерінде қалдыруға мүмкіндік алыпты. Керісінше, шикізат секторына, әсіресе, мұнай секторына салық ауыртпалығы 30 пайызға арттырылғаны мәлім. Электронды салық есептілігі 80 пайызға жетіп, «Салық төлеу» көрсеткіші бойынша Қазақстан Бүкіләлемдік банктің «Doing Business» рейтингінде 183 елдің ішінде 39 орынға ие болған.
Бұдан кейін Экономикалық даму және сауда министрі Қайрат Келімбетов, Қаржы министрі Болат Жәмішев және Ұлттық банк төрағасы Григорий Марченко сөз алып, өз салалары бойынша нақты мәліметтерді ортаға салды. Қ.Келімбетов сарапшылар болжамына сүйене отырып, 2012 жылы базалық сценарий бойынша мұнайдың барреліне баға 80 доллар боларын, ал 2013-2016 жылдары 70 доллар деңгейінде қаларын жеткізді. Осы жылдар аралығында экономикалық өсім 7 пайыздық, ал инфляция 6-8 пайыздық дәліздегі көрсеткіш төңірегінде болады деп күтілуде. Министр «Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» және «Энергия үнемдеу мен энергияның тиімділігін арттыру туралы» заңдардың қабылданарынан, «Өнімділік-2020», «Бәсекеге қабілетті кәсіпорындарды сауықтыру» бағдарламалары шеңберінде ірі жоғары технологиялық жобалар жүзеге асырыларынан да хабардар ете кетті. Сонымен қатар, «Арнайы экономикалық аймақтар туралы» жаңа заңдық құжаттың әзірленуімен инвестиция тарту бойынша шаралар қабылданары да белгілі болды. Бұдан басқа, әлеуметтік саланы жаңғырту бойынша қабылданған бағдарламалар өз жалғасын таппақ.
Болат Жәмішев өз сөзінде 2012-2014 жылдарға арналған республикалық бюджеттің көрсеткіштеріне тоқталды. Атап айтқанда, 2012 жылы бюджет түсімі 4 751 миллиард теңгені құраса, шығыс 5 509,5 миллиард теңге болады деп болжаныпты. 2013 жылы түсім 5 030,6 миллиард теңге болса, шығыс 5 504,8 миллиардқа кемитіні күтіледі екен. Ал 2014 жылғы бюджеттік түсім 5 423,9 миллиард теңгені, шығыс 5 884,1 миллиард теңгені құрайды деп жоспарланыпты.
Баяндамалар аяқталысымен Үкімет мүшелері залда отырғандардың көптеген сұрақтарына жауап берді. Соның ішінде Мәжіліс депутаты Жексенбай Дүйсебаев жанар-жағар май проблемасын өткір қойды. Үкімет басшысы еліміздегі үш мұнай өңдеу зауыты 2014 жылы ғана қайта жаңғыртылатынын алға тартып, әзірге жедел іс-шаралардың іске асырыла берерін жеткізді. Депутат Петр Дмитриенконың сұрағына орай жауабында Ауыл шаруашылығы министрі Асылжан Мамытбеков еліміздегі астықтың орташа түсімі 16 центнерден айналып отырғандығын жеткізді. Солтүстік облыстарда ол 30 центнерге дейін барыпты. А.Мамытбековтің айтуынша, қазіргі таңда еліміздің экспорттық мүмкіндігі 6 миллион тонна болса, бюджетте темір жол тасымалын субсидиялауға 7 миллиард теңге қарастырылыпты.
Осы жерде К.Мәсімов Түркіменстан арқылы Таяу Шығысқа, ал Қытай арқылы Шығыс Азия елдеріне астық тасымалдауға мүмкіндік бар екенін алға тартты. Депутат Гүлмира Исімбаеваның сұрағына жауап берген Білім және ғылым министрі Бақытжан Жұмағұлов 5 жыл ішінде 523 мектеп салынарынан хабардар етті. Министр осы орайда халқы көп Ресейде тек 640 мектептің салынарын мысал ретінде келтірді. Бұдан кейін Мәжіліс депутаттары Құрманжан Уәли, Ержан Рахметов және Валерий Котович сөз алып, нақты жетістіктер барысын баяндап берді.
Отырыс соңынан сөз алған Нұрлан Нығматулин былай деді: «Үкімет пен Парламенттің және «Нұр Отанның» бірлескен жұмысының нәтижесінде біз Елбасымыздың тарихи Жолдауын және партиямыздың Халықтық тұғырнамасын іске асыруда бірқатар оң көрсеткіштерге қол жеткіздік. Әрине, осының бәрі – тікелей қаражат арқылы шешілетін өте маңызды мәселелер. Сондықтан, бүгін қаралған үш жылдық бюджетте барлық жәйт нақты шешімін тапқаны – бұл еліміздің әрбір азаматының жағдайын жақсартуға депутаттық корпустың, Үкіметтің және партияның өз үлесін қосуы деп айтуға болады».
Осылайша фракция отырысында партияның Халықтық тұғырнамасындағы міндеттердің дағдарыс жағдайында сәтті орындалуы, әлеуметтік мәселелердің шешімін табуы, дағдарысқа қарсы жұмыстың тиімділігі мен өзге де көптеген бағдарламалардың іске асырылуы жан-жақты айтылды. Ендігі жерде партия жұмыс қарқынын үдетіп, әрбір тұрғынның әл-ауқатын арттыру бағытындағы жауапкершілікті жоғарылата түссе, нұр үстіне нұр болмақ.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.
Фракцияның кеңейтілген отырысына Премьер-Министр К.Мәсімов, партия Төрағасының бірінші орынбасары Е.Нығматулин, Сенат пен Мәжіліс депутаттары, Президент Әкімшілігі мен Премьер-Министр Кеңсесінің жауапты қызметкерлері қатысты.
Орал Мұхамеджанов өзінің кіріспе сөзінде Елбасының Парламент жұмысына жоғары баға бергендігін айта келіп, бұл бағаның Парламентке күш-жігер қосып, жаңа жетістіктерге жетелейтінін атап көрсетті. Президент Жолдауы мен партияның Халықтық тұғырнамасында белгіленген межелер еліміз Тәуелсіздігінің 20 жылдығы қарсаңында айтарлықтай жетістіктермен айшықталып отыр. «Нұр Отан» ХДП мен оның Мәжілістегі фракциясының және Үкіметтің өзара ынтымақтастығының арқасында Елбасының алға қойған міндеттері оң шешімін тауып отыр, деді Төраға.
К.Мәсімов өзінің сөзінде қазақстандықтардың тұрмысын жақсарту мақсатында көптеген оңды істердің атқарылып жатқандығына назар аударды. 2008-2010 жылдары 19,7 миллион шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, 535 мың қазақстандық өздерінің тұрғын үй жағдайларын жақсартқан. Орташа зейнетақы 2007 жылмен салыстырғанда 2,6 есеге өсіп, 27 665 теңгені құраған. Ал 2011 жылы төрт және одан көп балаға төленетін жәрдемақы 2007 жылмен салыстырғанда 4,6 есеге ұлғайып отыр. Білім беру саласына бөлінген қаржы да екі есеге дейін артып, ол 2011 жылы 898 миллиард теңгеге жеткен. Мектепке дейінгі мекемелер саны 4000-ға көбейген. 137 жаңа балабақша пайдалануға берілсе, 2011 жылы тағы 65-і іске қосылады деп күтілуде екен.
Мектептер саны мен мұғалімдер жалақысының да артып келе жатқаны назардан тыс қалған жоқ. Ғылымға қаржы бөлу 2011 жылы 1,8 есеге артыпты. ЮНЕСКО-ның есебінше, Білім беруді дамыту индексі бойынша Қазақстан 129 елдің ішінде төртінші орынға тұрақтаған. Осы ретте Кәрім Қажымқанұлы денсаулық сақтау саласын қаржыландырудың да 2 есеге артып, үстіміздегі жылы 640 миллиард теңгеге жеткендігін тілге тиек етті. Оның айтуынша, медициналық мекемелерге заманауи құрал-жабдықтар сатып алуға 100 миллиард теңге бөлініпті. Сондай-ақ 145 денсаулық сақтау нысанының құрылысы аяқталған. 2007 жылмен салыстырғанда үстіміздегі жылдың алғашқы жартысында ана өлімі 63 пайызға, ал бала өлімі 26 пайызға кеміген.
Үкімет басшысы келтірген мәліметтерге қарағанда, ІЖӨ-дегі орта және шағын кәсіпкерліктің үлесі 30 пайыздан асқан. Қазақстанда ішкі жалпы өнімнің аса төмендеуіне жол берілмепті. Дағдарыстық 2009 жылы еліміздегі экономикалық өсім 1,2 пайыз болса, АҚШ – 2,6, Ресей – 7,9, ал Украина 15,1 пайыздық құлдырауға жол беріп қойған. Бүгінгі күні Қазақстан Бразилия, Малайзия, Түркия сияқты табыс деңгейі орташа елдер арасында көшбасшы орында тұрған көрінеді. 2010 жылы ішкі жалпы өнім 148 миллиард доллардан асса, бұл Орталық Азиядағы төрт мемлекеттің ішкі жалпы өнімін қоса есептегендегіден екі есе көп. Бюджет саласы қызметкерлерінің орташа жалақысы 2 есе ұлғайып, 2011 жылғы 1 шілдеде 67 мың теңге болған.
Қаржы жүйесін тұрақтандыруға қаржы бөлініп, Альянс, Темір және БТА банктерін қайта құрылымдау 2010 жылы аяқталыпты. Банк секторының 2007 жылғы сыртқы қарызы 46 миллиард АҚШ доллары болса, 2011 жылы ол 16,6 миллиардқа дейін төмендеген. Осылайша екінші деңгейлі банктердің сыртқы қарызы 29,4 миллиард долларға кеміген. Тиісінше Ұлттық қор қаржысы 2007 жылғы 14,7 миллиард доллардан 2011 жылы 40,3 миллиардқа дейін артқан. Егер бұған Ұлттық банк қаржысын қосқанда жинақталған қаржы 76,3 миллиард АҚШ доллары болады екен.
Жаңа Салық кодексін әзірлеудің нәтижесінде барлық заңды тұлғалар үшін корпоративтік салық 30-дан 20 пайызға, ал қосымша құн салығы 13-тен 12 пайызға төмендетілген. Соның нәтижесінде кәсіпкерлер 800 миллион теңгені өздерінде қалдыруға мүмкіндік алыпты. Керісінше, шикізат секторына, әсіресе, мұнай секторына салық ауыртпалығы 30 пайызға арттырылғаны мәлім. Электронды салық есептілігі 80 пайызға жетіп, «Салық төлеу» көрсеткіші бойынша Қазақстан Бүкіләлемдік банктің «Doing Business» рейтингінде 183 елдің ішінде 39 орынға ие болған.
Бұдан кейін Экономикалық даму және сауда министрі Қайрат Келімбетов, Қаржы министрі Болат Жәмішев және Ұлттық банк төрағасы Григорий Марченко сөз алып, өз салалары бойынша нақты мәліметтерді ортаға салды. Қ.Келімбетов сарапшылар болжамына сүйене отырып, 2012 жылы базалық сценарий бойынша мұнайдың барреліне баға 80 доллар боларын, ал 2013-2016 жылдары 70 доллар деңгейінде қаларын жеткізді. Осы жылдар аралығында экономикалық өсім 7 пайыздық, ал инфляция 6-8 пайыздық дәліздегі көрсеткіш төңірегінде болады деп күтілуде. Министр «Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» және «Энергия үнемдеу мен энергияның тиімділігін арттыру туралы» заңдардың қабылданарынан, «Өнімділік-2020», «Бәсекеге қабілетті кәсіпорындарды сауықтыру» бағдарламалары шеңберінде ірі жоғары технологиялық жобалар жүзеге асырыларынан да хабардар ете кетті. Сонымен қатар, «Арнайы экономикалық аймақтар туралы» жаңа заңдық құжаттың әзірленуімен инвестиция тарту бойынша шаралар қабылданары да белгілі болды. Бұдан басқа, әлеуметтік саланы жаңғырту бойынша қабылданған бағдарламалар өз жалғасын таппақ.
Болат Жәмішев өз сөзінде 2012-2014 жылдарға арналған республикалық бюджеттің көрсеткіштеріне тоқталды. Атап айтқанда, 2012 жылы бюджет түсімі 4 751 миллиард теңгені құраса, шығыс 5 509,5 миллиард теңге болады деп болжаныпты. 2013 жылы түсім 5 030,6 миллиард теңге болса, шығыс 5 504,8 миллиардқа кемитіні күтіледі екен. Ал 2014 жылғы бюджеттік түсім 5 423,9 миллиард теңгені, шығыс 5 884,1 миллиард теңгені құрайды деп жоспарланыпты.
Баяндамалар аяқталысымен Үкімет мүшелері залда отырғандардың көптеген сұрақтарына жауап берді. Соның ішінде Мәжіліс депутаты Жексенбай Дүйсебаев жанар-жағар май проблемасын өткір қойды. Үкімет басшысы еліміздегі үш мұнай өңдеу зауыты 2014 жылы ғана қайта жаңғыртылатынын алға тартып, әзірге жедел іс-шаралардың іске асырыла берерін жеткізді. Депутат Петр Дмитриенконың сұрағына орай жауабында Ауыл шаруашылығы министрі Асылжан Мамытбеков еліміздегі астықтың орташа түсімі 16 центнерден айналып отырғандығын жеткізді. Солтүстік облыстарда ол 30 центнерге дейін барыпты. А.Мамытбековтің айтуынша, қазіргі таңда еліміздің экспорттық мүмкіндігі 6 миллион тонна болса, бюджетте темір жол тасымалын субсидиялауға 7 миллиард теңге қарастырылыпты.
Осы жерде К.Мәсімов Түркіменстан арқылы Таяу Шығысқа, ал Қытай арқылы Шығыс Азия елдеріне астық тасымалдауға мүмкіндік бар екенін алға тартты. Депутат Гүлмира Исімбаеваның сұрағына жауап берген Білім және ғылым министрі Бақытжан Жұмағұлов 5 жыл ішінде 523 мектеп салынарынан хабардар етті. Министр осы орайда халқы көп Ресейде тек 640 мектептің салынарын мысал ретінде келтірді. Бұдан кейін Мәжіліс депутаттары Құрманжан Уәли, Ержан Рахметов және Валерий Котович сөз алып, нақты жетістіктер барысын баяндап берді.
Отырыс соңынан сөз алған Нұрлан Нығматулин былай деді: «Үкімет пен Парламенттің және «Нұр Отанның» бірлескен жұмысының нәтижесінде біз Елбасымыздың тарихи Жолдауын және партиямыздың Халықтық тұғырнамасын іске асыруда бірқатар оң көрсеткіштерге қол жеткіздік. Әрине, осының бәрі – тікелей қаражат арқылы шешілетін өте маңызды мәселелер. Сондықтан, бүгін қаралған үш жылдық бюджетте барлық жәйт нақты шешімін тапқаны – бұл еліміздің әрбір азаматының жағдайын жақсартуға депутаттық корпустың, Үкіметтің және партияның өз үлесін қосуы деп айтуға болады».
Осылайша фракция отырысында партияның Халықтық тұғырнамасындағы міндеттердің дағдарыс жағдайында сәтті орындалуы, әлеуметтік мәселелердің шешімін табуы, дағдарысқа қарсы жұмыстың тиімділігі мен өзге де көптеген бағдарламалардың іске асырылуы жан-жақты айтылды. Ендігі жерде партия жұмыс қарқынын үдетіп, әрбір тұрғынның әл-ауқатын арттыру бағытындағы жауапкершілікті жоғарылата түссе, нұр үстіне нұр болмақ.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.
