Әрине, форумның негізгі тақырыбы «Жаңа энергия – жаңа экономика» деп аталуының өзінде ерекше мән бар. Бұл елімізде өтіп жатқан әйгілі ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесінің тақырыбымен үндеседі. Яғни, форум талқысы «болашақтың энергиясын» әлем экономикасымен байланыстырмақ. Осылайша экономикалық міндеттерді сараптап, шешім қабылдайтын Еуразиядағы тұңғыш үнқатысу алаңында «Болашақтың энергиясы» тақырыбы бойынша жинақталған жаңа тех-нологиялар мен инновациялар әлемдік экономиканың «майын ішкен» ғалымдар мен экономистердің талқысына түседі.
Жыл сайын дүниенің түкпір-түкпірінен атақты экономистерді жинап, ғаламдық ғалымдардың басын қосатын, Нобель сыйлығы лауреаттарын шақырып, жаһандық мәселелерді бірге отырып талқылайтын үлкен шараға биыл да әлемнің ондаған мемлекеттері мен беделді халықаралық ұйымдарынан 3 мыңнан астам делегат қатыспақ. Жалпы, Астана экономикалық форумының негізгі қызметі әлемдік қоғамдастықтардың және Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық, құқықтық, мәдени мәселелеріне тиімді жауап іздеп, Қазақстан Үкіметі, АЭФ-ке қатысушы мемлекеттер үкіметтері үшін және «Үлкен жиырмалық» мемлекеттерінің көшбасшылары үшін ұсыныстар әзірлеу екені белгілі. Бұл міндетті форум жыл сайын өз деңгейінде орындап отыр дей аламыз. Тіпті, форум биыл оныншы мәрте өткелі отырғанын ескерсек, бұл ретте еліміздің тәжірибесі мол. Ал шараның жыл сайын өткізіліп отырғанына қарағанда, форумның ел үшін де, әлем үшін де қажеттілігін аңғару қиын емес. Сонымен, өткенді тізбектеп көрелік.
Астана экономикалық форумы алғаш рет 2008 жылы ұйымдастырылды. Қазақстан Президентінің бастамасын жүзеге асыру үшін сол кездегі Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі мен Экономикалық зерттеулер институты «Ғалымдардың Еуразиялық экономикалық клубы» қауымдастығын құрып, соның аясында «Жаһандану жағдайындағы экономикалық дамудың заманауи аспектілері» тақырыбында I Астана экономикалық форумын өткізген болатын. Оған саясаткерлер, экономистер, кәсіпкерлер және ғалымдар, әлемнің 40 елінен 400-дей адам, сонымен қатар, 100-ге тарта БАҚ өкілдері қатысқан.
Ал 2009 жылы «Еуразияның жаһандық қатерлер жүйесіндегі экономикалық қауіпсіздігі» атты II Астана экономикалық форумы аясында елордамызда 59 елдің өкілдері бас қосты. 2010 жылы III Астана экономикалық форумы «Дағдарыстан кейінгі кезеңдегі тұрақты экономика құруды қамтамасыз ету» тақырыбында өткен еді. Ол форумға әлемнің 50-ден астам елінен 2000-нан астам саяси және іскер топ өкілдері жиналды. 2011 жылы IV форум «Жаңа онжылдық: сын-қатерлер мен перспективалар» тақырыбын қамтыды. Форумға әлемнің 80-нен астам елінен 5000-нан аса қатысушы келді. Онда барлығы 18 отырыс пен панелдік сессиялар өткізілді. Ал 2012 жылы «Жаһандық эконо-микалық өзгерулер: сын-қатерлер және даму перспективалары» атты V Астана экономикалық форумы өткізілді. Оған әлемнің 93 елінен 8000-нан астам делегат қатысты. Форум барысында әртүрлі пішінде пленарлық және панелдік сессиялар, конференциялар мен конгрестер, жалпы саны 55 іс-шара өткізілді. Нәтижесінде, 50-ден астам ынтымақтастық келісімі мен меморандумға қол қойылған. Сонымен қатар, G20 көшбасшыларына ұсыныстар әзірленген.
Астана экономикалық форумымен қатар айтылатын маңызды жобаның бірі – «G-Global». Бұл Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасын жүзеге асыру мақсатында 2012 жылдың қаңтарында «Ғалымдардың Еуразиялық экономикалық клубы» қауымдастығының ықпал етуімен www.group-global.org сайтында «G-Global» коммуникативті интернет-алаңы пішінінде іске қосылған зияткерлік желі. G-Global – әлемдік сарапшылар қоғамдастығына әлемдік экономика мәселелері бойынша интерактивті, ашық және көпшілік алдында пікірталастар, дебаттар өткізуге жағдай жасалған көп функциялы тұғырнама. Жоба әлемдік қаржылық дағдарыстан шығу жолдарын іздестіретін тетіктерді табу, талқылауға және дағдарысқа қарсы жолдарды іздестіретін қатысушылардың санын арттыруға бағытталған. G-Global коммуникативтік алаңы қысқа мерзім ішінде әлемнің 160 елінен 90 000 пайдаланушыны біріктірді. Ал 2013 жылы өткен алтыншы Астана экономикалық форумы «G-Global форматына теңестірілген эконо-микалық дамуды қамтамасыз ету» тақырыбын әлем назарына ұсынды. Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдармен бірлесіп бастамашылық еткен және БҰҰ Бас Ассамблеясының қолдауымен өткен I Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы конференция 2013 жылғы форумның аса маңызды іс-шарасына айналды. Оның қорытындысы бойынша Астана декларациясы және БҰҰ-ға мүше мемлекеттерге арналған Әлемдік Дағдарысқа қарсы жоспар жобасының негізгі бағыттары қабылданды.
ІI Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы конференция 2014 жылы VIІ Астана экономикалық форумы аясында БҰҰ-ға мүше мемлекеттердің қаржы, экономика министрлері мен орталық банктері басшыларының деңгейінде өтті. Оның қорытындысы бойынша БҰҰ-ға мүше мемлекеттерге арналған Әлемдік Дағдарысқа қарсы жоспар тұжырымдамасы қабылданды. 2015 жылы VIІІ Астана экономикалық форумы «Инфрақұрылым: экономиканың орнықты өсімінің драйвері» тақырыбын арқау етті. Оған 3 мыңнан астам делегат қатысты. Форум барысында Қазақстан Президентінің бес институционалдық реформасын жүзеге асыруға арналған «100 нақты қадам» атты Ұлт жоспары жоғары баға алғанын атап өткен жөн. Ал өткен жылғы жиын «Жаңа экономикалық шынайылық: әртараптандыру, инновациялар және білім экономикасы» деген тақырыпқа арналды. Экономикалық форумға әлемге танымал ірі қаржылық құрылымдардың жетекшілері, халықаралық ұйымдардың басшылары, Нобель сыйлығының лауреаттары, жалпы саны үш мыңға жуық делегат қатысты. 2016 жылғы форумның бір ерекшелігі, оның коммерциялық сипат алуы еді. Форумға қатысу бұрын тегін болса, өткен жылдан бері қатысушылар тіркеуден ақылы өтетін болды. Мәселен, 35 және 100 мың теңге көлеміндегі ақы төлейтін екі түрлі тіркелу жүзеге асты. Бұл биыл да жалғасын тапты.
Биылғы форум аясында да әдеттегідей ірі шарттар мен келісімдерге қол қойылады деп күтілуде. АЭФ-2017-нің мінберлерінде әлемдік экономиканың ағымдағы даму ерекшеліктері, тұрақты экономикалық өсімнің жаңа модельдері, жаһандық әріптестікті нығайту, әлемдік сауда мен инфрақұрылымды дамыту, «жасыл экономика» болашағы және оны жаңғыртудың инновациялық әлеуеті атты кешенді тақырыптар талқыланады.
Динара Бітікова,
«Егемен Қазақстан»
