Мысалы, Түркия Республикасымен жан-жақты байланыс тереңдей түсіп, қазақ-түрік инвестициялық форумы нәтижесінде 5 меморандумға қол қойылды. Екі ел арасындағы қарым-қатынастың арта түсуіне, өңірге инвесторлардың көптеп келуіне ықпал ету мақсатында құрылған Қазақ-Түрік кәсіпкерлер ассоциациясында бүгінде 50-ден астам қазақ-түрік кәсіпкерлері тіркелген. Жалпы, қазіргі кезде түркиялық инвесторлардың қатысуымен Оңтүстік Қазақстан облысында 13 жоба жүзеге асырылып жатыр. Инвестиция құны 18,8 млрд теңгені құрайды. Бүгінге дейін 4 жоба іске қосылып, өңір экономикасына 3,3 млрд теңге қаржы құйылды, 400 жаңа жұмыс орны ашылды. Негізі түрік кәсіпкерлері үшін Қазақстаннан бірлескен бизнес жобалар бастаудың тиімді тұстары мол. Еліміз Еуразиялық экономикалық одақтың мүшесі болғандықтан шығарған өнімдерді Ресей мен Белоруссияға кедендік салықтардан босатыла отырып, экспорттауға мүмкіндік алады. Дәл осы мақсатпен алюминий өнімдерін көрші елдерге шығарып, пайда тапқан «Gold Aluminum» зауыты биыл 2,6 млрд теңге көлеміндегі ПВХ профил дайындайтын екінші жобасына кірісті. Қосымша тағы 60 жұмыс орнын қалыптастыратын цех жыл соңында іске қосылмақ.
Елбасы бастамасымен Ордабасы ауданында 50 гектар аумақта құрылған қазақ-түрік индустриялық аймағының көлемін алдағы уақытта 250 гектарға дейін ұлғайту көзделуде. Қазіргі кезде мұнда «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы бойынша 1,8 млрд теңге бөлініп, инфрақұрылымдық жүйелер орнату жұмыстары жүргізілуде. Жоспарға сәйкес аталған индустриялық аймақта 14,6 млрд теңгені құрайтын 900 маманды жұмыспен қамтитын 8 жоба іске асуы қажет. Әзірге мұнда екі жобаға инвестиция салынып, құрылымдау жұмыстары жалғасып жатыр. Ал Түркістан қаласындағы индустриялық аймақтан құны 7766 млн теңге болатын, жаңа 183 жұмыс орны ашылатын 3 жобаны іске қосу жоспарланып отыр.
Ал Шымкент мұнай өңдеу зауытында жаңғырту жобасының бірінші кезегі аяқталды. Нәтижесінде зауыттағы жанармай сапасы Еуро-4 және Еуро-5 экологиялық стандартына көшті. Тарихи оқиғаға қатысты өткен салтанатты жиынға Қытай Халық Республикасының CNPC компаниясының бас директоры Биан Дыжы мен Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев қатысып, зауыт жұмысына сәттілік тіледі.
− Елбасымыз халыққа арнаған Жолдауында елімізді өз мұнай өнімдерімен қамтамасыз ету керектігін баса айтқан болатын. Осы тапсырмаға сай Шымкент мұнай өңдеу зауытында жаңғырту жұмыстары жүргізілді. Бұл жұмыстар индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында жүзеге асырылып отыр. Аталған бағдарлама аясында Қазақстанның үш ірі мұнай өңдеу зауытын жаңғырту және қайта жөндеу жұмыстары жүргізілуде, − деді Жансейіт Түймебаев.
Жаңғырту жұмыстарының бірінші кезегінде Шымкент мұнай өңдеу зауытында шикізатты ыдыстарға саңылаусыз құятын қондырғы іске қосылды. Мамандардың айтуынша, бұдан былай ауа ластанбайды. Ең бастысы, зауыттағы жұмыстардың бәрі қауіпсіз іске асырылатын болады. Кәсіпорын мұндай мүмкіндікке индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында қол жеткізіп отыр.
Екі кезеңнен тұратын Шымкент мұнай өңдеу зауытын жаңғырту жобасы индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында 2011 жылы басталған болатын. Жобаның бас мердігері – қытайлық СРЕСС компаниясы. Жобаны іске асыруға 30-дан аса жергілікті мердігер компаниялар тартылған. Бүгінде зауыт акциясы «ҚазМұнайГаз-ӨМ» АҚ пен қытайлық СNPC компаниясына тиесілі. Сондай-ақ, зауытта жылына 4 мың тонна күкірт шығарылады. Құрылымдау жұмыстарының екінші кезегі толық аяқталса, зауыт еліміздегі әлемдік талаптарға сай ірі кәсіпорынға айналатын болады.
Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев қытайлық CNPC компаниясының бас директоры Биан Дыжымен кездесуінде біраз мәселелер нақтыланды. Екі тарап Қазақстан мен Қытай арасындағы мұнай-газ секторын дамыту мен Шымкент мұнай өңдеу зауытын жаңа кезеңге шығару жайын сөз етті. Өңір басшысы зауытты жаңғырту және қайта жөндеу жұмыстарының бірінші кезегінің нәтижелі аяқталуымен құттықтап, алдағы уақытта қытайлық компанияны әлеуметтік жобаларға атсалысуға шақырды.
Биылдың өзінде зауыт жоғары октанды бензин өндіру көлемін жылына 460 мың тоннаға, дизель отынын 226 мың тоннаға, авиаотынды 27 мың тоннаға арттырмақ. CNPC компаниясының басшысы жаңғырту жобасының екінші кезегі анағұрлым күрделі екеніне әрі мұнай өнімдерінің көлемін 6 млн тоннаға дейін ұлғайтуға болатынына тоқталды.
«Бүгінде Қазақстан мен Қытай арасындағы сауда-экономикалық, бизнес әріптестік қарым-қатынас жоғары деңгейге көтеріліп отыр. Осының негізінде қытайлық компаниялар Қазақстанға жылына 40 млрд доллар көлемінде салық төлейді. Бұл үлкен жетістік. Алдағы уақытта Оңтүстік Қазақстан облысының әкімдігімен тығыз қарым-қатынас орнатып, бірқатар әлеуметтік жобалардың жүзеге асуына атсалысамыз деген ойдамыз», деді Биан Дыжы.
Енді жоғары сапалы жанармай мәселесімен қоса Оңтүстікте экологиялық ахуал да жақсарады.
Ғалымжан ЕЛШІБАЙ,
«Егемен Қазақстан»