Бір жұма бойы жалғасқан бірегей бағдарламада көптеген мәдени және спорттық шаралар қарастырылды. Елорда тұрғындары мен қонақтары үшін қарағандылық әртістер алты спектакль көрсетіп, ұлттық спорт түрлері бойынша сайыстар өткізді. Сондай-ақ, танымал әншілердің қатысуымен гала-концерт ұйымдастырылды. Бұдан бөлек, Астана ЭКСПО-2017 көрмесінің аумағында өтетін «KAZAKH INVEST» алаңында өңірдің инвестициялық әлеуеті таныстырылды. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасына «Сарыарқа кітапханасы» 100 томдығы, Ә.Бөкейханның шығармалар жинағының 15 томдығы және «Қаздауысты Қазыбек би» кітабының 2 томдығы салтанатты түрде табыс етілді.
«Этноауылдағы» ел сыйы
«Этноауылдағы» мереке басталмас бұрын ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесі аясында инвестициялық форум өтті. Жиынға қатысушылар Қарағанды облысының әлеуметтік-экономикалық ахуалын сараптады. Аймақтағы бизнестің бүгіні мен ертеңін талқыға салды. Форумда қаражат құюға ниетті тұлғаларға түрлі салалардағы тиімді ұсыныстар жасалды. Мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге, инвесторларға қолжетімді жеңілдіктер ұсынылды.
Басқосуға Қарағанды облысымен бұған дейін әріптестік орнатқан, Қарағанды өңіріне қаражат құюға қызығушылық танытқан жеке және заңды тұлғалар қатысты. Олардың қатарында аймақ экономикасының дамуы-на сүбелі үлес қосушы «Қазақмыс» корпорациясы мен «АрселорМиттал Теміртау» кәсіпорнының басшылығы бар. Сондай-ақ, «Қазақинвест» басқармасы басшылығы мен көптеген елдердің Қазақстандағы елшілік өкілдері форумға қатысып, өз пікірлерімен бөлісті.
Баршаға мәлім, Қарағанды облысы – кәсібін ашып, бюджетке қаражат құямын деген жанға әбден қолайлы өңір. Тоғыз жолдың торабындағы Қарағанды – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын, Еуропа мен Азияны жалғаған алтын көпір.
Өндірісті өлкемізге ішкі жалпы өнімнің 10%-ы тиесілі көрінеді. Соңғы ресми деректер бойынша, облыстағы бір ғана «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймағының өзі кәсіпкерліктің көкжиегін кеңейтуге зор ықпал етуде.
Астана қаласындағы ЭКСПО-2017 қалашығы іргесінде өткен Қарағанды облысы күндерінің салтанатты ашылуы тарихтан тамыр тартқан театрландырылған көрініспен шымылдығын түрді. Бұл салтанатты шара, яғни ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесі өз бастауын тарихтағы Қоянды жәрмеңкесінен алатыны тарихи шындық. Қасиетті Қарқаралы топырағында өткен ол тарихи оқиға ел есінде мәңгі жаттаулы.
«Этноауылдағы» осынау шараға қатысқан ел Қарағанды облысы қала-аудандарының дастарқанынан дәм татып, қолөнер шеберлерінің туындыларына таңдай қақты. Қазақ күресі, Тоғызқұмалақ және басқа да ұлттық ойындарымыз осы күннің мазмұнын ба-йыта түсті. Алтыбақан теуіп, садақ тартқан жұрттың жөні бір бөлек.
– Әрине, қасиетті Қарқаралыдағы Қоянды жәрмеңкесі ХІХ ғасырдың жаңалығы болса, ХХІ ғасырдағы Қазақстан жасампаздығының бір белгісі – осы ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесі. Қарағанды облысы – Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев еңбек жолын бастаған өңір. Біз Астана қаласындағы Қарағанды облысының күндеріне ерекше әзірлікпен келдік. Делегация құрамында бір мың бес жүзден астам адам бар. Астана тұрғындарына және елорда қонақтарына Қарағанды облысының ауқымды жетістіктерін паш ететін боламыз, – деді Ерлан Жақанұлы.
Аймақ басшысы айтқандай, ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесіндегі облыстар күндерін Қарағанды аймағы түйіндеді. Бұл да елордаға ең жақын орналасқан өңірге артылған сенім болар.
Көрме шеңберіндегі Қарағанды облысының мәдениет күндерінің бір тармағы Астанадағы «Этноауылда, яғни «Қазанат» ипподромында өтті.
– ЭКСПО-ға 200 мыңнан астам қарағандылық келіп қатысқан. Бүгінгі күні біздің делегация 1400 адамнан құралған. Олардың қатарында белгілі әртістер, суретшілер, қолөнершілер, спортшылар бар. Қарағанды облысының мәдени күндерінде Астана қаласының көптеген алаңдарында біздің шеберлеріміз өнер көрсететін болады, – деді Қарағанды облысының әкімі Ерлан Қошанов салтанаттың ашылу рәсімінде.
Қарағандылықтар «Этноауыл» аймағында бауырсақ және қымыз фестивалін ұйымдастырды. Барлық қалаған адам тоғызқұмалақ және асық ату бойынша сайыстарға қатыса алатын болды. Облыс әкімі Ерлан Қошанов та көпшілікпен бірге асық атуға қатысты.
Театрландырылған қойылымда қонақтар ерте заманға қайта оралғандай болды. Жоғарыда айтқан «Қоянды жәрмеңкесі» қойылымы көрермендердің көңілінен шықты. Ол шаралардан бөлек «Өнер көзі – халықта» фольклорлық бағдарламасы ұсынылды.
Басқосулар нәтижелі болды
«Kazakh Invest» ұлттық компаниясының алаңында аймақтың инвестициялық әлеуетінің тұсаукесері өтуі жаңа белестің жаршысындай ауыз толтырып айтарлық ауқымды істердің бірі болды. Іскерлік кездесуге шетелдік елшіліктердің, өнеркәсіптік кәсіпорындардың өкілдері мен инвесторлар қатысты.
– Кездесудің негізгі мақсаты – біздің аймақтың әлеуетін көрсету. Біз шетелдік инвесторларды тартуда бәсекелеспіз. Қарағанды облысының географиялық орналасуы тұрғысынан бірқатар артықшылықтары бар. Осы кездесуге артықшылықты салаларда – металлургия, химия, фармацевтика, машина жасау салаларында, агроөнеркәсіптік кешенде және басқаларында 70-ке жуық жоба іріктелген, – деді облыс әкімінің орынбасары Алмас Айдаров.
Ол өз сөзінде аймақтың инвестициялық тартымдылығына толығырақ тоқталды.
– Біздің міндетіміз – жобаларды үйлестіру, жер телімдерін беру, іске қосу әдістері. Бизнесте туындайтын қарыз мәселелерінің шешімін табу. Жобаларды нөлдік циклдан бастап іске қосылғанға дейін қолдау көрсетеміз, – деп айтып кетті облыс әкімінің орынбасары. Ел экономикасында Қарағанды облысының үлесі 10%-ға жуық. Жалпы, аймақтық өнім 3,7 трлн теңгеге жеткен, жан басына шаққанда 2,7 млн теңгені құрайды. Еңбек өнімділігі 65 мың АҚШ долларын құрайды, бұл мемлекеттегі ең жоғары көрсеткіштердің бірі. Облыстың минералды-шикізаттық әлеуеті бар екені кездесуде айтылып өтті. Бүгінгі таңда қатты пайдалы қазбалардың барланған қоры 758 млрд АҚШ долларын құрайды. Аймақ инвесторларға 48 бос кен орнын ұсынуға дайын. Қазіргі сәтте облыстың жер қойнауының тек 25%-ы ғана қолданылады. «Сарыарқа» АЭА инвесторларға ұсынуға дайын 270 бос учаске бар. Учаскелерді бір ай ішінде ресімдейміз, – деп Алмас Айдаров инвесторларға тағы бір даму нүктесін ұсынды.
Тұсаукесерде сондай-ақ, қарағандылықтар аймақтағы шағын және орта бизнестің мүмкіндіктері, агроөнеркәсіптік секторды дамыту туралы айтты.
Сарыарқа сахнасының салтанаты
Ұйымдастырушылардың болжамы бойынша, сол күні ЭКСПО амфитеатрына 10 мыңнан астам көрермен жиналды. Қарағандылықтардың Қараөткел бойында салтанат құруы Есіл жағасындағы елдің мерейлі мезеттері еді. Домбыраның үні дауылға айналып, қоңыр жел қобыздай күңіреніп кетті.
Біз айтып отырған өнер жәрмеңкесі те халықаралық ЭКСПО-2017 мамандандырылған көрмесі аумағында Қарағанды облысының мәдениет күндері аясында шымылдық түрді. Салтанатты кештің көрігін қыздырған Арқаның арқалы өнер майталмандары мен қазақ эстрадасының Қарағанды топырағында туған жұлдыздары еді.
Аталмыш концерттің құрметті қонақтары қатарында Мемлекеттік хатшы Гүлшара Әбдіқалықова, Қазақстан Президенті Әкімшілігі басшысының орынбасары Оңдасын Оразалин, Премьер-Министрдің орынбасарлары Ерболат Досаев пен Асқар Жұмағалиев, Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаев, Қаржы министрі Бақыт Сұлтанов, Энергетика министрі Қанат Бозымбаев, Бас прокурор Жақып Асанов, «Астана ЭКСПО-2017» Ұлттық компаниясы» АҚ басқарма төрағасы Ахметжан Есімов, Астана қаласының әкімі Әсет Исекешев болды. Сондай-ақ, көрермендер қатарында сенаторлар мен мәжілісмендер, қоғам қайраткерлері болды.
Гала-концертке 400-ден астам қарағандылық өнерпаз атсалысты. Көзіқарақты көрермендер бір сахнада бірден үш оркестрдің, яғни симфониялық, академиялық және джаз оркестрінің қосылып орындаған өнер туындыларын аса бір таңданыспен тамашалады. Оны біз әуеннің шарықтау шегінде оркестрлерді басқарып тұрған екі дирижердің тайталасынан аңғардық. Бұл, шын мәнінде өнер жарысы болатын. Ол қатарда еліміздегі жалғыз музыкалық комедия театрының қойылымы да жоғары дәрежеде өнерлерін ортаға салды. Бірі біріне ұқсамайтын әртүрлі сала сахнада үйлесім тауып жатқаны да көрме қонақтарының көңіл көкжиегін кеңейтті. Айталық, хореографиялық би ансамбльдері ұлы даладағы ежелгі көшпенділер биінен бастап, бүгінгі қазақ ұлтының «Қаражорғасына» дейін тарихи дәстүрді берік ұстанып отырды.
Аталмыш шарада Қазақстан эстрадасының жұлдыздары қауырт жұмыс кестесіне қарамастан ЭКСПО алаңында өнер көрсетіп, жерлестеріне қолдау білдірді. Гала-концертте халықтың көзайымына айналған Бекболат Тілеухан, Қарақат Әбілдина, Қыдырәлі Болман, Ерлан Көкеев және «К-7» тобы, «Ұлытау», «Ақанай» топтары, Болат Құсайынов, Жәмилә Баспақова, Жан Тапин, Қайрат Баекенов және «Формат» тобы, Роман Ким, Нұржан Керменбаев, «Арнау» дуэті болды.
– Шақыртуды қуана қабылдадым. Мен өзімнің талай өнерпазды тудырған Қарағандымды ерекше бағалаймын. Бүгінгі кеш – жұлдыздар шеруі іспеттес шара, – деді Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Жәмилә Баспақова. – Бұл мен үшін әріптестермен бірге жасаған гастрольдік сапарым сияқты. Өзімнің туып-өскен Теміртау және Қарағанды қалаларымда жиі боламын. Жерлестерді қолдауға әрдайым қуанамын және құрметпен қараймын.
«Астана Операның» жетекші солисті, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Жан Тапин де Сарыарқа жерін салқар жүрегінде сақтап келе жатқан белгілі өнерпаз.
– Қарағанды облысы әрқашан жоғары шығармашылық әлеуетпен ерекшеленді. Бұл аймақтан шыққан талай дүлдүл әлемдік аренада өнер көрсетіп жүр. Мен дәл сондай жұлдызды жолды жалғап, осы сахнада тұрғаным үшін бақыттымын, – деді ол.
ЭКСПО – бұл қазақ өркениетінің алты құрлық алдында салтанат құрған алып сахнасы. Біз өз жерімізде дәл осындай көрмені сәтті өткізгенімізбен мақтануымыз керек. Ғасырлар тоғысындағы ғаламат кештен алған бір әсеріміз осы болды.
Мирас АСАН,
«Егемен Қазақстан»
Қарағанды облысы
Суреттерді түсірген Дмитрий Кузьмичев
