Қазақстан • 14 Қыркүйек, 2017

Көне үрдістің көркем үлгілері

559 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Бүгінгі таңда Әулиеатаның тарихи-өлкетану музейі қорында бірегей құнды күміс әшекей бұйымдар сақталған. Музей ішіндегі «Этнография» залын аралап көргенімізде, көне заманның көркем үлгілеріне куә болдық. Зал экспозициясында XIX-XX ғасырлармен мерзімделген жалпақ, жіңішке және бұрама білезіктердің де бірнеше түрі орын алған екен.

Көне үрдістің көркем үлгілері

Облыстық музейдің ғылыми-экспо­зициялық жұмыс және қорды есепке алу бөлімі меңгерушісінің міндетін атқарушы Мөлдір Қыздарбекованың айтуынша, негізінен бұл әшекейлерді музейге жер­гілікті халық тапсырған екен. Мәселен, 1970 жылы Тараз қаласының тұрғыны өткізген күміс білезіктің тілімі жалпақ, дөңгелек ұштары қосылмаған. Оның орта тұсы өсімдік-зооморфтық өрнектермен ауы­сып отыратын томпақша келген үш жарты сфералық фигуралармен әшекейленген. Білезіктің шеттері сызықтармен сәнделіп жасалған. Сондай-ақ 1979 жылы Тараз қаласының тұрғыны анасынан қалған күміс қос білезікті облыстық музейге сыйға тартыпты. Бұл білезіктің ерекшелігі – жалпақ, көлемді етіп жасалған. Музейдегі ең құнды әрі салмағы ауыр білезіктердің бірінен саналатын бұл әшекейде зергер қазақтың ою-өрнектерін, жалпы рухани байлығын көрсете білген. Шеттерін иректеу, үшбұрышты фигуралар салу және ширату, өру техникасымен әртүрлі өрнектер салынған. Өкінішке қарай, мұны жасаған зергердің аты-жөні белгісіз болып отыр. Ал 1989 жылы Тараз қаласының тұрғыны әжесінен қалған XIX-XX ғасырларға жата­тын көзді білезікті де осы жерге табыстаған екен. Бұл әшекейге жұмыр немесе жалпақ күмістен бетіне бедерлі өрнектер жасап, алты қызыл түсті асыл тас көздері орнатылған. 

Музей қорын толықтыру мақ­сатында, 2005 жылы арнайы музей қызмет­кер­лерінен жасақталған экспедиция тобына Б.Момышұлы ауылының тұрғыны қос күміс білезікті сыйға тартыпты. Қос білезік қолға тағуға арналып жасалғандықтан, жартылай дөңгелек болып келеді. Білезіктің екі жағы сегіз санымен көлденеңінен бедерленген.

Хамит ЕСАМАН,

«Егемен Қазақстан» 

Жамбыл облысы