Қазақстан • 03 Қазан, 2017

Бүгін Түркітілдес елдердің ынтымақтастық күні

715 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Түркі тілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесін құру туралы Нахчыван келісіміне қол қойылған 3 қазан Түркітілдес елдердің ынтымақтастық күні ретінде аталып келеді.

Бүгін Түркітілдес елдердің ынтымақтастық күні

2009 жылдың 3 қазанында Әзірбайжан Республикасының Нахчыван қаласында өткен Түркітілдес мемлекеттер басшыларының IX саммитінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев түркі дүниесін зерттейтін халықаралық ғылыми орталық құру туралы ұсыныс жасады. Бұл келісімнің қабылдануы түркі халықтарының бірлігін нығайтуды көздеген аймақтық һәм еларалық бірлестікті құруға негіз қалады. ТМЫК ұйымына Қазақстан, Әзербайжан, Қырғызстан және Түркия мүше. Хатшылықтың штаб-пәтері Ыстамбұл қаласында орналасқан.

Ал Түркі тілдес мемлекеттердің Ақсақалдар кеңесі ТМЫК аясында жұмыс істейтін, тұрақты түрде әрекет ететін консультативтік-кеңесші институт ретінде жұмыс атқарып келеді. Бауырлас төрт елдің ерікті түрде құрған бірегей халықаралық ғылыми ұйымы — «Халықаралық Түркі Академиясы» 2014 жылдың 28 тамызынан бастап халықаралық мәртебеге ие болды. 

Халықаралық Түркі Академиясы қазірге дейін 40-қа тарта ғылыми-зерттеу институт, түркологиялық орталықтармен байланыс орнатып, меморандум бекітті. Сонымен бірге 100-ге тарта шетелдік белгілі түрколог ғалымдармен бірігіп іргелі жобаларды жүзеге асыруда. Халықаралық Түркі Академиясы Түркі кеңесі, ТүркПА, ТҮРКСОЙ және ЮНЕСКО халықаралық ұйымымен, сондай-ақ Ислам тарихы, өнері мен мәдениетін зерттеу орталығымен (IRCICA) де әріптестік орнатты.

Түркі тілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесі тараптар арасындағы өзара сенім, достық пен тату көршілікті нығайту; өңірде және тұтас әлемде бейбітшілікті қолдау және қауіпсіздік пен сенімді нығайту; ортақ мүдде тудыратын сыртқы саяси мәселелер бойынша, оның ішінде халықаралық ұйымдар шеңберінде және халықаралық форумдарда ортақ көзқарасты іздестіру; түркі халықтарының ұлы мәдени-тарихи мұрасын насихаттауда, көпшілікке танытуда және таратуда бұқаралық ақпарат құралдары арасындағы өзара іс-қимылды және байланыстарды көтермелеу сынды бірқатар міндеттерді мақсат еткен.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Түркі тілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесінің екінші саммитінде: "Түркі Академиясының, Мәдени мұра қорының құрылуы біздің жастарымызды жақындастыру, ортақ мұраны зерделеу үшін тарих пен тілді бірлесіп үйренуге деген ықыласымызды білдіреді," деген болатын .