Мемлекеттік департамент (АҚШ) бұл сауданы жалпымемлекеттік қару сату емес, тек жекеменшік фирмаға берілген рұқсат екенін айтып, жақауратуға тырысуда. Сыртқы саясат ведомствосының арнайы өкілі Хизер Науэрт СNN телеарнасына берген сұхбатында Мемлекеттік департаменттің Украинаға ататын қару мен оның жарақтарын сату туралы экспорттық лицензия беруді мақұлдағанын және өз шешімдерін Конгреске жеткізгенін мәлімдеген.
Кім қалай десе де АҚШ-тың Украинаға қару беру кезеңі басталған сияқты. Осыған дейін Ресейдің түрлі қысымымен (соның ішінде жауап шаралар жасалатынын мәлімдеуімен) АҚШ үкіметі Украинаға қару босатудан тайқақсып келген. Енді Ресей тарапынан сәл ғана жұмсақтық лебі ескендей болып еді, қару сату туралы әңгіме қайта шыға келді. Ал жұмсақтық – Ресейдің Санкт-Петербург қаласында теракт жасамақшы болғандардың АҚШ Орталық барлау басқармасы (ОББ) берген деректің арқасында ұсталғанына байланысты жасалған. Ресей президентінің баспасөз қызметі «kremlin.ru» сайтында осы оқиғаға байланысты Владимир Путиннің АҚШ Президенті Дональд Трампқа алғыс айтқаны да жуырда ғана жарияланған. В.Путин АҚШ-қа қарсы террористік әрекет жасалатыны Ресейдің арнаулы қызметтеріне де белгілі болса, оны дереу Д.Трампқа жеткізетінін атап өткен.
АҚШ-тың хабарламасының арқасында Ресейдің Федералдық қауіпсіздік қызметі 16 желтоқсанда Санкт-Петербургте бірнеше, соның ішінде Қазан Соборында жарылыс жасамақшы болған жеті бірдей лаңкесті ұстады. Бұл жүздеген адамның өмірін сақтап қалды деген сөз.
Әрине, АҚШ ОББ-сының ИЛИМ/ДАИШ (Қазақстанда тыйым салынған) баскесерлерінің Санкт-Петербургте жарылыс жасамақшы болған мақсатын қалай біліп қалғаны белгісіз. Сондықтан оларды өздері дайындап, артынан Ресейден жақсы ат алу үшін өздері ұстап беруі де мүмкін-ау деген де күдік туады...
Қалай десек те осы оқиға екі алыптың арасына жылылық ұшқынын жүгірткендей болған еді, енді мына қару сату жаңалығының алдан шыға келгені сол ұшқынды қайта өшіретін сияқты...
Бір газеттер жекеменшік компанияға қару сату туралы лицензия бергенімен, АҚШ әлі нақты шешім қабылдаған жоқ деп жазады. Бірақ The Washington Post газеті Украинаға сатылатын мергендер винтовкасының маркасы Model M107A1 екенін және осы қару мен оның жарақтарының жалпы құны 41,5 млн долларға бағаланған көлемі Украинаға сатылатынын айтты. Бір винтовканың базардағы бағасы 11,9 мың доллар болғанда, оның 41 млн-ға 3500-дейі келетінін де анықтау қиын емес.
Barrett компаниясы жасайтын М107А1 үлкен калибрлі мергендер винтовкасы – осындай қарулардың ең соңғы, жетілдірілген модификациясы. Ол бұрынғы М107-ге қарағанда 2 кг жеңіл әрі төзімді деп есептеледі. Оның үстіне көздегенді мүлт жібермейді және дыбысты өшіретін құрылғымен жабдықталған.
The Washington Post газетінің жазуына қарағанда, Трамптың жанындағы және Конгрестің көптеген жоғары шенді шенеуніктері бұл шешімді қолдайтындарын айтқан. Сонымен бірге басылым оның Трамп пен Путиннің арасын салқындатып жіберетінін де атаған.
«РИА Новости» агенттігінің хабарлауына қарағанда, Ресейдің БҰҰ-дағы тұрақты өкілінің орынбасары Петр Ильичев АҚШ пен Канаданың Украинаға қару сатуы – шиеленісті одан әрі ширықтырып, адамдардың өлімін көбейтуге алып келеді деп мәлімдеген.
Айта кететін жайт, «Украинаның бостандық жолындағы күресін қолдау туралы» заңды АҚШ Конгресі тіпті ерте күнде, 2014 жылы қабылдаған. Бірақ Барак Обаманың әкімшілігі оны жүзеге асыруға асықпаған еді. Енді сол заңның қосалқы авторларының бірі, сенатор Боб Коркер әкімшіліктің Украинаға қару сату туралы шешімін қуана қабылдағанын жариялады. «Бұл Украинаны Ресей агрессиясынан ұзақ мерзімді қорғау туралы біздің байламымызды іске асыруға мүмкіндік береді», деді ол. Ал аты-жөнін атауды қаламаған конгрессмен «Біз Украинаға ататын қару-жарақ беретін деңгейге де жеттік. Меніңше, бұл қару-жарақ берудің басы ғана», деген. Сөйтіп Ресей мен Украина арасындағы кикілжің жаңа деңгейге көтерілген сияқты. Әрине Қазақстан барлық кикілжіңнің келіссөз үстелінде шешілгенін қалайды. Бұл екі мемлекеттің де біз үшін маңызы зор.
Жақсыбай САМРАТ,
«Егемен Қазақстан»
