Елбасы ресми сапармен келуге шақырғаны үшін АҚШ Президенті Д.Трампқа алғысын білдірді. Қазақстанның АҚШ-ты сенімді серіктес, әлеуетті әріптес санайтынын жеткізген Н.Назарбаев алдағы уақытта екіжақты қарым-қатынасты нығайтудың маңыздылығын атап көрсетті.
«Сізді президенттік қызметіңіздің бір жылдығымен және экономикадағы зор жетістіктеріңізбен құттықтаймын. Қазақстан мен АҚШ арасында әрдайым екіжақты саяси қарым-қатынас орнаған. АҚШ тарапы алғашқылардың бірі болып Қазақстанның тәуелсіздігін мойындады. Содан бергі 26 жыл ішінде екі ел арасындағы байланыс жаңа белеске көтерілді. Менің бүгінгі сапарым ‒ соның айғағы. Алдағы әңгіме барысында екі елге де тиімді мәселелерді талқылайтынымызға және Қазақстан мен АҚШ арасындағы экономикалық әріптестіктің одан әрі нығая түсетініне сенімдімін», деді Елбасы.
Өз кезегінде Д.Трамп АҚШ тарапы Қазақстанды Орталық Азия өңіріндегі болашағы зор, стратегиялық әріптес деп есептейтінін мәлімдеді. Оның айтуынша, Қазақстан мен АҚШ арасындағы дипломатиялық, сауда-экономикалық қарым-қатынас жаңа сапаға ие болып отыр. Ақ үй басшысы Қазақстанды өңірлік бейбітшілік пен қауіпсіздіктің шешуші факторы ретінде бағалайтынын жеткізді.
– Сіздің осында келгеніңізге қуаныштымын. Сізге барлығы зор құрметпен қарайды. Екі ел арасындағы қарым-қатынас керемет жолға қойылған. Қазір Қазақстанның жағдайы өте жақсы. Біз үшін Сізді қабылдау зор мәртебе. Сіздің еліңіз үшін жасаған ісіңіз, шынында да, тамаша, – деді АҚШ Президенті.
Бұдан кейін мемлекет басшылары шағын құрамда келіссөздер жүргізді. Жиын аяқталған соң Н.Назарбаев пен Д.Трамп журналистерге арналған брифинг өткізіп, кездесудегі талқыланған мәселелермен таныстырды.
Президент Н.Назарбаев Ақ үй басшысына АҚШ-қа шақырып, қазақстандық делегацияға қонақжайлылық танытқаны үшін алғыс білдірді. Д.Трамппен телефон арқылы сөйлесуін, Эр-Риядтағы кездесуін және осы сапардың сенім, достық және өзара түсіністік туы аясында өтіп жатқанын атап көрсетті.
«Сапарымның нәтижесі Қазақстан-Америка қарым-қатынасы екі елдің игілігіне айналар кеңейтілген стратегиялық серіктестік деңгейіне көтеретіндігіне сенімім мол. Бүгін Астана мен Вашингтонның өзара қарым-қатынасының жаңа дәуіріне бастама болатын бірлескен саяси мәлімдеме қабылдаймыз. АҚШ біздің тәуелсіздігімізді алғаш мойындаған елдер қатарында. Содан бері саяси тұрғыда Қазақстанға қолдау көрсетіп келеді», деді Н.Назарбаев.
Елбасы АҚШ-қа сапарында Орталық Азиядағы бес мемлекеттің атынан келіп отырғанын айтты. Қазіргі уақытта Орталық Азияға алпауыт мемлекеттердің қызығушылығы зор. Солтүстікте Ресей, шығыста Қытай, оңтүстікте ислам әлемімен шектесіп жатырмыз. Бұл ретте АҚШ-тың «С5+1» форматына қатысуы өте маңызды. Мен Д.Трамп мырзадан бұл ынтымақтастықты жалғастыруды сұраймын, деді Мемлекет басшысы.
«Қазақстан 2001 жылы терроризмге қарсы күресте АҚШ-қа белсенді түрде көмек қолын созды және қазіргі таңда Ауғанстанда жүргізіліп жатқан ауқымды жұмыстарға қолдауын жалғастырып келеді. Бүкіл әлем терроризмнің жаңа ошақтарына қарсы тұруы тиіс. Қазақстан Ауғанстанға 75 миллион доллар көлемінде гуманитарлық және техникалық көмек көрсетті. Бұған қоса, мыңға жуық ауғандық жастар біздің жоғары оқу орындарында оқып жатыр. Бұл жұмыстарға 50 миллион доллар жұмсалды. Бұл жайында кеңінен айтып беруге уақыт жеткілікті болады деп ойлаймын», деді Президент Н.Назарбаев.
Елбасы Қазақстанның тәуелсіздік алған тұста ядролық қару арсеналынан бас тартып, Семейдегі сынақ алаңын жапқанын еске салып өтті. Ядролық қаруы бар елдерге бізден үлгі алуға шақыруға моральдық құқығымыз бар. Мұндай әңгімені Иранмен жүргіздік, қазір Солтүстік Кореямен келіссөз жүргізудеміз. КХДР мәселесін Қытай, АҚШ, Ресей тарапы бірлесе шеше алады, деді Мемлекет басшысы.
Президент Н.Назарбаев екіжақты қарым-қатынастағы экономикалық байланыстың маңызына тоқталды. Қазақстандағы америкалық компаниялар ел экономикасына 50 миллиард доллардан астам қаржы құйып, бес мыңға жуық жұмыс орнының ашылуына мүмкіндік жасады. Елімізге келетін АҚШ азаматтарына визасыз режім енгізілген. Елбасы визаға қатысты ендігі қадамды АҚШ тарапынан күтетінін мәлімдеді. Сонымен қатар алдағы уақытта екі ел арасында тікелей әуе қатынасы орнатылмақ.
«Бүгінгі дөңгелек үстелде 7 млрд доллар көлеміндегі 20 келісімшартқа қол қоюды жоспарлап отырмыз. Бұл ‒ бизнес өкілдері арасындағы өзара байланыстың жоғары деңгейін көрсетеді. Біз Боинг ұшақтарын сатып алуды, Қазақстанда 900 электровоз салуды және ауыл шаруашылығы саласындағы байланысты арттыруды көздейміз», деді Мемлекет басшысы.
Сөз соңында Д.Трампты АҚШ-тың экономика саласында қол жеткізген табыстарымен құттықтады. «Сіз таңғаларлық салық реформасын жасадыңыз. Бұл қадамыңызды қолдаймын, өйткені мұндай реформаны біз бес жыл бұрын қабылдаған болатынбыз. Бізде корпоративтік салық 20 пайыз, табыс салығы 10 пайыз», деп сөзін түйіндеді Н.Назарбаев.
Өз сөзін Елбасына алғыс айтудан бастаған Д.Трамп Н.Назарбаевтың Ақ үйге ресми сапармен келуін өзіне абырой санайтынын жеткізді.
«АҚШ тарапы ширек ғасырдан бері Қазақстанды Орталық Азиядағы тәуелсіз, егемен, әлеуетті стратегиялық әріптес ретінде есептеп келеді. Біз Қазақстанның тәуелсіздігін алғашқылардың бірі болып мойындауымызды мақтанышпен айтамыз. Содан бері көп уақыт өтті. Алайда бұл Қазақстан мен АҚШ тарапы халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін тізе қосып жұмыс істеген мерзімнен ұзақ емес. Қазақстан өздеріндегі ядролық қарудан бас тарту арқылы өз ұрпағы үшін қауіпсіз және бейбіт болашақ қалыптастырды», деді Д.Трамп.
Бұдан кейін Ақ үй басшысы АҚШ-тың Қазақстан экономикасының ең ірі инвесторы және негізгі сауда-саттық әріптестерінің бірі екеніне тоқталды. Д.Трамп Қазақстанды Орталық Азия өңіріндегі табысты дамудың моделі ретінде танитынын атап көрсетті.
«Біз алдағы уақытта Қазақстанға салынатын инвестиция көлемін арттыруды көздеп отырмыз. Әсіресе, энергетика секторына маңыз беру жоспарда бар. Қазіргі таңда Қазақстанмен стратегиялық әріптестігіміз алға жылжып келеді. АҚШ пен Орталық Азия арасындағы әріптестік көпшіліктің күткенінен әлдеқайда жедел жүріп жатыр. Қазақстан Ауғанстандағы біздің әскерімізге айтарлықтай көмек көрсетіп келеді», деген АҚШ Президенті екі арадағы әріптестіктің Қазақстанның БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі төрағасы қызметіне кірісуімен одан әрі нығайғанын атап өтті.
Д.Трамп Елбасы Н.Назарбаевпен бірге елдің әлеуетін арттыру, қарым-қатынасты жақсарту жөнінде талқылағанын мәлімдеді. Қазақстан Корея түбегінде ядролық қаруға қатысты мәселеде сенімді әріптеске айналып отыр. Ақ үй басшысының пікірінше, бірлесе жұмыс істеу арқылы Солтүстік Корея режімінің ядролық қару қаупінен қорғануға мүмкіндік мол.
«Президент Назарбаевқа Ауғанстандағы біздің әрекетімізге қолдау көрсеткені үшін алғыс айтамын. Қазақстанның ИЛИМ (ДАИШ) және Талибан содырларымен күресуде маңызды логистикалық қолдау көрсетуін жоғары бағалаймын. Осы орайда, Қазақстанның ауған азаматтарына білім беру мәселелерін қолға алуының, елдегі қауіпсіздікті нығайтуға белсене араласуының маңызы ерекше», деді АҚШ Президенті.
Содан кейін Д.Трамп Қазақстанды көршілеріне құрметпен қарайтын, өз тағдырына өзі жауапты егемен ел ретінде есептейтінін жеткізді. Оның айтуынша, Қазақстанда америкалық компаниялардың тиімді жұмыс істеуіне қолайлы жағдай жасалған.
«Америкалық кәсіпкерлер Қазақстан экономикасына инвестиция салу бойынша алдыңғы қатарда. Екі арадағы сауда және экономикалық байланысты нығайту мақсатында Н.Назарбаев АҚШ-тың іскер өкілдерімен кездеседі. Біз сауданы екіжақты және әділ болуы керек деп есептейміз», деді Д.Трамп.
Ақ үй басшысының айтуынша, бірқатар өнеркәсіп салаларында, азаматтық авиация, темір жол, медициналық қызмет көрсету, технология және энергетика саласында сапалы өнімдер мен қызмет жеткізу жөнінде ауқымды шаралар атқарылып жатыр. Сөз соңында Д.Трамп Қазақстанның егемендігі берік, келешегі жарқын болуына тілектестігін жеткізді.
Мемлекеттер басшылары сапар қорытындысы бойынша екі ел Президенттері кеңейтілген стратегиялық әріптестік туралы Бірлескен мәлімдеме қабылдады. Онда ХХІ ғасырдағы Қазақстан мен АҚШ арасындағы байланыстарды одан әрі тереңдету мәселелері қамтылған.
Мемлекет басшысының АҚШ-қа сапары жалғасуда. Сапар барысында Елбасы бірқатар екіжақты кездесулер өткізіп, бизнес-форумға қатысты. Бұл жөнінде газетіміздің келесі санында кеңірек жазылатын болады.
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан» –
Вашингтоннан (АҚШ)
Суреттер Президенттің баспасөз
қызметінен алынды
