Фото: Ерлан ОМАР, «Егемен Қазақстан»
Іс-шараға ҚХА Төрағасының орынбасары – Хатшылық меңгерушісі Дархан Мыңбай, Мәжіліс Төрағасының орынбасары Владимир Божко, бірқатар депутаттар қатысты. Отырысты Қазақстан халқы Ассамблеясы депутаттық тобының жетекшісі Сауытбек Абдрахманов жүргізді.
Жиында алғаш болып сөз алған Д.Мыңбай Елбасының қазақстандықтардың алдына жыл сайын жаңа міндеттер қойып, бір биіктен соң келесі биікті бағындыруға жетелеп отыруының астары – мәңгілік қозғалыс, үздіксіз даму философиясын көрсететініне тоқталды.
Еліміз Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың басшылығымен мемлекетті, қоғамды, экономиканы ең ауқымды үшінші жаңғыртуға кіріскенін тілге тиек ете отырып, ҚХА Төрағасының орынбасары Мемлекет басшысының Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық табыстарға қол жеткізуінің негізгі бастауы ынтымақ пен бірлікті, ұлтаралық және конфессияаралық келісімді сақтауы екенін ерекше атап көрсеткеніне назар аудартты. Қазақстанның шежіресіне, отандық тарих ғылымына үлкен үлес ретінде қосылған «Тәуелсіздік дәуірі» кітабының жарық көруі – тәуелсіздігіміздің 26 жылдығына тамаша сыйлық қана емес, бүкіл ел үшін айтулы оқиға болғанын атап өтті. Ол туындыда еліміздің небір «тар жол, тайғақ кешуден» өткен сәттері, дәуірге татитын жетістіктері мен жеңісті күндері, экономиканың қалыптасу, өркендеу сатылары, мемлекеттік құрылыс пен дамудың қазақстандық моделі жан-жақты көрсетіліп, терең сарапталғанына тоқталды.
«Тәуелсіздік дәуірі» еліміз үшін маңызды кезеңде жарық көрді. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың басшылығымен Қазақстан халқы мемлекетті, қоғамды, экономиканы ең ауқымды, үшінші жаңғыртуға кірісті. Бұл жолда белгіленген меже – әлемдегі ең озық дамыған отыз елдің қатарына ену», деді Д.Мыңбай.
Бұдан бөлек ҚХА Төрағасының орынбасары «Тәуелсіздік дәуірі» кітабының тағы бірқатар маңызды тұстарына тоқталды. Жаппай қарулануға қайта бет бұрған жаңа орталықтар пайда болып, геосаяси текетірес ушығып, этносаралық және конфессияаралық шиеленістер өршіп, босқындар легі арта түскен әлемде бейбіт өмірдің бесігі деп танылған Қазақстан басшысының түрлі этностар мен діндер мекендеген елде қоғамдық келісімді сақтау жөніндегі әр пікірі салмақты екенін атап көрсетті. Сонымен қатар кітаптың қоғамдық сананы жаңғыртуда, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру барысында әдістемелік негізге алынатын хрестоматия саналатынын жеткізді.
Жиын барысында баяндама жасаған С.Абдрахманов: «Елбасының кітабы – дәуір туралы эпос, дәуір сагасы. Біздің тәуелсіздік жылдарындағы бастан кешкеніміз, өткен жолдарымыз, асқан белестеріміз, тындырған істеріміз, көрген қиындықтарымыз, ұйқысыз күндеріміз бен түндеріміз, қазіргі асуға, бүгінгі биікке жетуіміз жөніндегі дәуірнама. Президент осы кітабында дәуір сөзінің ерекше мағынасын жаңа деңгейге көтеріп отыр. «Тәуелсіздік дәуірі» атауы арқылы қазақтардың, қазақстандықтардың және еліміздің тарихы 1991 жылғы 16 желтоқсаннан бастап қазіргі заманға дейінгі тұтас дәуір екенін ерекше атап көрсеткен», деді.
Бұдан соң сөз алған Мәжіліс Төрағасының орынбасары В.Божко «Тәуелсіздік дәуірі» кітабының маңыздылығы туралы айта келіп, тәуелсіз Қазақстанның мемлекеттік құрылысы басталғаннан бергі кезеңде Елбасының мемлекеттігімізді нығайту жолындағы қайраткерлігіне тоқталды.
«Мен ылғи: «Президенттің Қазақстан тәуелсіздігінің алғашқы жылдарында және мемлекет құрудың барлық кезеңінде танытқан алып күш-қуатының сыры неде?» деген ойға қаламын. Мұның бәріне жауапты Мемлекет басшысының жаңа кітабынан тағы да тауып отырмын. Елбасының күші оның қоғамда болып жатқан процестердің қиындығын терең бағалай отырып, оны жүзеге асыруда дұрыс шешім қабылдай алатындығында», деді В.Божко.
Сонымен қатар В.Божко Президенттің Қазақстанның әлемнің саяси картасынан алар орнын айқындау процесін егжей-тегжейлі суреттегеніне де назар аударды. Елбасының сыртқы саясатты қалыптастырудағы қадамдары таңғалдырады. Ол кезеңде Қазақстан шекарасының бүкіл периметрі бойынша жағдай тынышсыз еді. Бірқатар посткеңестік республикалардағы қарулы қақтығыстар, Ауғанстан мен Тәжікстандағы өзара соғыс, Қазақстандағы және мемлекетіміздің шегінен тыс жерлердегі бірқатар тұлғалардың әрекеттері, ел аумағында орналасқан ядролық әлеуетке деген ұмтылыс, алпауыттардың ресурстарымызға қызығушылығы, көптеген елдерде ядролық қаруы бар және тұрақсыз жағдай қалыптасқан ислам мемлекеті етіп көрсету арқылы біз туралы жағымсыз пікір қалыптастыруға талпынысы біздің дипломаттардан белсенді қарқынды әрекеттерді талап етті, деді ол.
Мәжіліс депутаты Қуаныш Сұлтанов мемлекеттік шекараны делимитациялау туралы мәселе кітапта бірнеше сөйлеммен берілсе де, оның арғы жағында орасан жұмыс жүргізілгенін еске алды. Мәселен, Қытай мен Қазақстан арасындағы шекараны шегендеуде Елбасының үлкен рөл атқарғанына тоқталды. Өткен дәуірге көз жүгірткен халық қалаулысы сол уақытта атқарылған жұмыстардың ауқымын әңгімеге қосты.
Өз кезегінде депутат Наталья Жұмаділдаева егеменді мемлекеттің іргесін қалаудан бастап, оны құру сатылары түгел сипатталғанын, тәуелсіз Қазақстанды қалыптастыру кезеңінде маңызды шешімдер қабылдау тетіктері негізделгенін сөз етті. Оның айтуынша, еңбекте «қазақстандық даму моделінің» мән-жайы егжей-тегжейлі сипатталып, оның негізгі қағидаттары, тетіктері мен қозғаушы күштері ашып көрсетілген. Сонымен қатар ол білім саласының жай-күйіне де терең талдау жасалғанын айтты.
«Қазіргі заманда экономика мен қоғамның жаңа сапасын қалыптастырудың негізгі факторы саналатын білімнің маңызы күн өткен сайын ұлғайып келеді. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бергі қысқа уақыт ішінде экономикада, әлемдік өркениетке кірігуде, жаңа прогресшіл технологияларды пайдалануда үлкен серпіліс жасады. Осы тұрғыдан алғанда, заманауи білім беру жүйесінің рөлі мен маңызы артып, оның даму көрсеткіші қоғамдық даму деңгейінің өлшем шартына айналады. Елдің экономикалық қуаты мен ұлттық қауіпсіздігінің маңызды факторына айналып, оның әлемдік қоғамдастықтағы орнын да айқындап береді», деді Н.Жұмаділдаева.
Жиында сөз алған Альберт Рау кітапты еліміздегі әр саланы қамтыған бірегей туынды деп есептейтінін жеткізді. Ол туындының әр бөлімінде тәуелсіз даму кезеңдеріне қатысты құнды деректердің мол екеніне, осы тұшымды пікірлер мен мағыналы ойлардың халыққа жетуі қажеттігіне тоқталды.
«Жоғары оқу орындарында осы кітапқа қатысты қандай да бір пән оқытылуы керек деп есептеймін. Өйткені жастардың көбі тәуелсіздік жылдары атқарылған ерен еңбектен хабарсыз. Олар еліміз үшін жасалған маңызды шешімдер жөнінде көп біле бермейді», деді А.Рау.
Іс-шарада сөз алған Мәжіліс депутаты Абай Тасболатов Елбасы кітабының маңызын айта отырып, егемен ел атанған тұста Н.Назарбаевтың қауіпсіздік мәселесіне ерекше көңіл аударғаны көрегендік болғаны жөнінде әңгімелеп берді.
«Президенттің Тәуелсіздік туралы Жарлығынан кейін Қарулы Күштер мен басқа да күш құрылымдарының офицерлері Қазақстан халқы мен Президент алдында қайтадан ант қабылдау керек деген пікір пайда болды. Сол кезде Елбасы офицерлер антты бір рет қана қабылдайтынын, Отанын, халқын, өзі тұратын жерін қорғау міндетін біржолата мойнына алатынын, офицерлер өздері туып-өскен Қазақстанда қызмет етуге қалып, өздерінің әскери борыштарын адал ниетпен орындайтыны және ол үшін қайтадан ант берудің қажеті жоқ екенін мәлімдеді», деп өткенді еске алды А.Тасболатов.
Депутат Ахмет Мурадов өз сөзінде «Біз жолы болған ұрпақпыз, бәрін көзімізбен көрдік, құрдық және нығайттық. Ендігі сәтте келер ұрпақтың міндеті – Тәуелсіз Қазақстанның туын биік ұстап, ғасырдан ғасырға алып өту. Осы жолда не істеуіміз керектігі Нұрсұлтан Әбішұлы кітабында кеңінен баяндалған», деп атап көрсетсе, Шаймардан Нурумов «Тәуелсіздік дәуірі» кітабын басқа тілдерге аудару қажеттігін алға тартты.
Жиын барысында Президент Н.Назарбаевтың еліміздің жаңа тарихындағы және болашағындағы рөлі, егемен мемлекет пен отандық парламентаризмді құрудың негізгі кезеңдері, жаңғырту мәселелері, қоғамдық келісім мен жалпыхалықтық бірліктің «қазақстандық моделін» жетілдірудегі өзекті мәселелер, оның дамуы мен эволюциясы, негізгі қағидаттары, тетіктері, қозғаушы күштері және тағы да басқа мәселелер талқыланды.
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»
