Отырысқа Мәжіліс Төрағасының орынбасары Владимир Божко, Білім және ғылым вице-министрі Асхат Аймағамбетов және депутаттар Юрий Тимощенко мен Наталья Жұмаділдаева қатысты.
«Елбасымыздың «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» деген сөзі бар. Осыған байланысты еліміздегі жалпы білім беру мектептерінде мемлекеттік тілді оқытудың жағдайы бізді алаңдатады», деп атап өтті отырысты ашқан депутаттық топ жетекшісі Сауытбек Абдрахманов. Оның айтуынша, орыс тілінде білім беретін мектептер тұрмақ, қазақ мектептерінің өзінде қазақ тілін оқытудың жағдайы нашар. Орыс мектептерінде білім алып жатқан балалардың қазақ тілін біліп шығып жатқаны некен-саяқ. Оған қоса еліміздің оңтүстік өңірлеріндегі қазақ мектептерінде орыс тілін оқыту ісі көңіл көншітпейді. Орыс тіліндегі хабарларды түсіне алмайтын, күрделі ғылыми әдебиетті оқи алмайтын балалар қазақы өңірлерде өсіп келе жатыр. Сондықтан мемлекеттік тілдің әлеуметтік-коммуникативтік қызметі аясын кеңейту керек.
Осыдан соң арнайы баяндама жасаған Білім және ғылым вице-министрі Асхат Аймағамбетов қазақ тілін дамыту, оқыту сапасын арттыру әрі орта білім беру бойынша жаңартылған мазмұнға көшу ісі министрліктің басты назарында тұрған мәселе екенін айтты. Вице-министрдің мәліметінше, республика бойынша оқушылардың 67 пайызы қазақ тілінде оқиды. 1991 жылы бұл көрсеткіш 30 пайыз ғана болған. Қазақ балаларының 90 пайызға жуығы ана тілінде, ұлты қазақ емес 45 мыңға жуық оқушы қазақ тілінде білім алып жатыр. 910 мыңға жуық бала орыс тілінде оқыса, соның ішінде 612 мыңға жуығы өзге ұлт өкілдері.
«Осы балалар қазақ тілін 11 жыл бойы оқыса да, олар үшін сағат санын көбейтсек те олар қазақша емін-еркін сөйлеп кете алмады. Себебі бізде қазақ тілін жан-жақты, жедел, тиімді үйрететін әдістеме болған жоқ. Біз мұны өзгерту үшін біраз жұмысты қолға алдық. Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің бастамаларымен жаңа идеялар іске асырылып жатыр», деген Асхат Аймағамбетов бірнеше базалық принцип негізінде жаңа әдістеме дайындалғанын айтты.
«Паретто принципіне негізделген деңгейлі-коммуникативті әдістемесі әлем тәжірибесінде қолданылады. Министрлік тапсырмасына сәйкес А.Байтұрсынұлы атындағы тіл білімі институты және Ақпараттық технологиялар университеті жасаған зерттеулер бойынша қазақ тілінде де паретто принципі қолданылады. Мысалы М.Әуезов шығармаларының 65 пайызында 700 сөз қайталанады. Осы ескеріліп, тұңғыш рет жалпы білім беруге арналған қазақ тілінің жиілік сөздігі әзірленіп, шығарылды. Жиілік сөздікте ең жиі қолданылатын сөзден бастап, ең аз қолданылатын сөздер жинақталған.
Ағылшын тілін үйренуде бұл тәжірибе бұрыннан қолданылып келе жатқан дүние. Жиілік сөздік негізінде лексикалық, грамматикалық минимумдар әзірленді. Біздің зерттеуіміз бойынша, 2 800 сөзбен 87 пайыз ақпаратты түсінуге болады. Енді әр балаға берілетін қазақ тілі мен әдебиеті, оған электронды қосымшалар лексикалық, грамматикалық минимумдарды қолдану негізінде жазылатын болады», деді А.Аймағамбетов. Осы ретте вице-министр орыс мектептерінде тиісті минимумдар сақталмай келгенін, осы бағытта тиісті жұмыстар атқарылатынын атап өтті.
«2016 жылы орыс тілін 1-сыныптан оқытылу енгізілді. Бұған дейін тек 3-сыныптан бастап оқытылатын. Бастапқы деңгейде балалар қарым-қатынас жасау үшін ең қажетті сөз тіркестері мен сөздерді меңгереді, келесі деңгейде біртіндеп сөз саны көбейе береді. Жаңа әдістеме бойынша негізгі екпін ауызша, жазбаша еркін қарым-қатынасқа құрылған», деген вице-министр ендігі оқулықтар аталған тәсіл бойынша даярланатынын айтты.
Ұлттық білім беру дерекқорының мәліметіне сәйкес республика бойынша 285 996 мұғалім жұмыс істесе, оның 28 мыңы қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері. Олардың 86 пайызы жоғары және бірінші санатты мұғалімдер.
Ая ӨМІРТАЙ,
«Егемен Қазақстан»
