Алатау мен Қаратаудың тоғысқан жерінен орын тепкен қала жасыл тал-дараққа көмкеріліп, көшелерінің тазалығына көз қызығарлық еді. Кеңес дәуірінде бүкілодақтық жарыстарда «Ең көрікті таза қала» деген атаққа бірнеше рет ие болғаны да есімізде. Жылдар келе заман, уақыт ағысына бейімделіп қала бірте-бірте бұрынғы бейнесін, әсемдігін жоғалтып, біраз өзгерістерге ұшырады. Бұрынғы сыртқа шықсаң сарайыңды ашатын көрікті тал-дарақтар мен жасыл-желектер сиреп, кең көшелер бірте-бірте қолдан, жауапсыздықтан тарылып қала бұрынғы көркінен, архитектуралық ансамблінен айырылды. Қазір бұрынғы кең тынысты көшелер ығы-жығы соғылған сандаған ғимараттармен тарылып, жауыннан кейін жарыса шыққан саңырауқұлақтай қаптап барады. Бәзбір мәліметтер бойынша, қалада қазір 300-ден аса кафе, тойхана, сырахана бар екен. Жыл сайын олардың саны көбеймесе азаяр емес. Мейлі, болсын. «Қазақ – тойшыл халық» деп өзімізді қолдап, жарнамалап жүрміз ғой. Бірақ, солардың айналасына көлік қояр алаң жоқ. Тойға келгендер көлігін көше бойына қоюға мәжбүр. Ол болса көше қозғалысына, әрине, кедергі жасайды, ыңғайсыздық тудырады.
Осыдан біраз бұрын «Тараздың дәулетіне сәулеті сай ма?» деп облыстық «Ақ жол» газетіне (6 сәуір 2017) қала сәулеті туралы жанайқайымызды жазып едік. Бірақ, уақыт өте келе одан ешбір өзгеріс келмегеніне көзіміз жетті. Баяғы жартас – сол жартас. Әлгі «Ит үреді, керуен көшеді» дегендей, дел-сал болдық та қалдық. Тиісті мекемелердің басшыларына шыбын шаққандай әсері болмады.
...Кезекті еңбек демалысымнан жұмысқа шығып, облыстық ауруханаға келдім. Аурухана ауласы азан-қазан шу, тракторлар мен машиналардан аяқ алып жүре алмайсың. Шаң-тозаң жағармай иісімен қосылып қолқаңды алады. «Бұл не болды екен? Ауруханаға жаңа ғимарат тұрғызу биылғы жоспарда жоқ еді ғой?» деп ішке еніп, не болып жатқанын сұрап білдім. Аурухана ауласындағы бұрынғы жөндеуге келмейтін атам заманнан тұрған ескі ғимаратын таяуда бұзып, орнын тегістеп тастаған болатынбыз. Оның орнына кір жуатын бөлімше, мекемеміздің автомашиналарын қоятын гараждар, қызметкерлердің жеке көлігін қоятын көлеңкелі автотұрақ орнатамыз деп жоспарлап жүргенбіз.
Содан «бәрін айт та, бірін айт» дегендей, сол жерге бір дөкейдің көзі түсіпті де «бұл жерге «мұз сарайын жасаймыз» деп аурухана аумағына қол салыпты. Сөйтіп аурухана қызметкерлерінің уәжіне құлақ аспай, тез арада апыл-ғұпыл құрылыс жұмысын бастап кетіпті.
– Ескі ғимаратты бұзып неміз бар еді? Басымызға бәле болып жабысты. Жерден айырылдық. Бізді адам деп жүрген, құлақ асатын жан жоқ. Кімнен көмек сұрарымызды білмейміз, – деп қынжылады аурухана басшылығы.
Ауруханананың тыныштығын бұзып жатқан іске жанымыз түңіліп, облысымыздың бас архитекторы Асқар Рыспаевқа телефон шалдық:
– Солай болды... Қала орталығына мұз сарайы өте қажет деп.., басшылықтың таңдауы сол жерге түсті.., – деді бас архитектор сөзінің артын жұтып.
– Асеке-ау, қалада басқа ашық жерлер бар емес пе? Орталықта болсын десе анау «Ардагерлер» үйінің жанында қоршалып, қазір ешкімге керек болмай, шөп өсіп, бос тұрған теннис алаңы мен саябақта біраз жылдардан бері қызмет істемей қаңтарылып тұрған жекеменшік кафенің төңірегі болмас па еді? Анау ТарМУ-дің ескі ғимаратының батыс жағындағы бос жатқан алаң, тіпті болмаса, орталық гастрономға қарсы, көп жылдардан бері қоршаулы, қимылсыз тұрған құрылыс алаңы бар емес пе? Айналайын-ау, анау «Тараз-арена» спорт сарайының маңы, өздеріңіз жарыса жазып жатқан қазіргі автовокзал төңірегіндегі жаңа шағын ауданнан «Мұз сарайын» салуға кім қарсы болады? Ел көзінше «Барлығы адам үшін, халық игілігі үшін» дейміз де, бұрыла бере адамға қарсы қызмет істейміз. Келешекте оның сұрауы жоқ па? Қалқам-ау, ана басшылар соны неге ойламайды?, – деп уәжімізді, ой-пікірімізді айтып, дәлелдеп бақтық.
Бас архитекторымыз бұл ұсыныстарымызды тыңдап болып:
– Айтқандарыңыз орынды, келісемін. Ұсыныстарыңыз да дұрыс. «Мұз сарайының» орны аурухана территориясы емес еді. Бірақ, бізде амал жоқ. Шешім қабылданып қойылған..., – деп қауқарсыздығын білдірді.
Міне, күнбағыстай күнге қарап бас иген қазіргі басшылардың жауабы. «Қазаншының өз еркі, қайдан құлақ шығарса» демекші, барлығы «қазаншының» қолында екен. Ал «қазаншы» кім?
Бәзбіреулер, «осы кісіге не керек, өзіне тиісті жұмысымен айналысып жүре бермей ме? Жазатын адамдар онсыз да жетеді ғой» деп те ойлар. Мен өзімді тұрып жатқан шаһардың патриотымын деп есептеймін. Оның тұрғындарымен ыстығы мен суығын 40 жылдан астам бірге өткеріп, халыққа барынша, аянбай қызмет етуді парызым деп есептеймін. Қалада болып жатқан жағымды жаңалыққа жүрегім жылып, мерейім тасып жүреді. Ал жағымсыз, теріс, заңға томпақ келетін іс болса, оған шыдамсыздықпен қараймын, әділетсіздікке төзбеймін, тіпті көзге ұрып тұрған кемістікті көрсем жүрегім қысып, жаным ауырады.
Қала басшылығы, тиісті сәулет-құрылыс қызметкерлері біз көтерген мәселеге көңіл аударып, ой таразысынан өткізіп, мына келеңсіздікті тоқтатып, таяу арада тиісті шешім қабылдар деген ниеттеміз.
Сағындық ОРДАБЕКОВ,
Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау ісінің үздігі, медицина ғылымдарының докторы, профессор,
Қазақстан Журналистер одағының мүшесі
ТАРАЗ
