Жыл сайын турнир өтеді. Мұхтархан Ділдәбековтің жүлдесі үшін. Халықаралық. Қазақстаннан бөлек Ресей, Украина, Өзбекстан, Әзербайжан бар. Жиыны он бес шақты мемлекеттен жастар келген. Өз елінің кілең чемпиондары.
Біздің жігіттер мықты екен. Былтыр Азия чемпионатын Өзбекстан чемпионатымен шатастырып алған ала топылы ағайындардың ең соңғы үміті ауыр салмақтағы боксшысында. Алтыны жоқ. Жоқ болуы да мүмкін еді. Алматылық бозбала мықты шықты. Соққылары жойқын. Таза ұрады. Жеңгеніне шүбәсіз едім, рефери өзбек боксшысының қолын көтерді.
– Әй, мыналарың не?
Мұхтархан, ақкөңіл інім кеңкілдеп күледі.
– Обал ғой, аға. Біздің жігіттердің алтынға өкпесі жоқ. Мыналар да еліне жарқырап барсын да...
Осы енді. Сөйтсек, облыстық бокс мектебінің директоры, кезінде айтулы боксшы болған Заңғар Қасқаев інім де ашуланып тұр. «Олар мынадай жекпе-жекте бізге өлсе де жеңіс бермейді» дейді.
Сосын Мұхтархан туралы әңгіме кетті. Сиднейде ол Кубаның ғана емес әлемдегі ең алып боксшылардың бірі – Алексис Рубалкабаны есеңгіретіп тастағанын дүние жүзі көрді ғой.
Бірақ, сол Рубалкабаның Сиднейден екі жыл бұрын Қазақстанға келіп Азияның супер алыптарын жамсатып кеткенін көп адам біле бермейді.
Оқиға Қарағандыда Ғалым Жарылқаповты еске түсіруге арналған халықаралық жарыста болған. Ол кезде Өзбекстан құрамасының бетке ұстары Әлем кубогінің жеңімпазы Ләшкер Закиров болған. Рустам Саидов екінші. Қазақстаннан Мұхтархан Ділдәбеков бар. Алексис Рубалкаба бәрін дырдай қылып сабапты. Арбаға таңып қоймаған. Бес батпан жұдырығымен алдымен Закировті құлатқан. Сосын Сабировты. Мұхтарханмен ақтық сында айқасыпты. Бокстың «Әліппесін» оқымай-ақ құрамаға өтіп кеткен біздің батыр қайқалаңдап қаша ұрыс салды дейді.
Рубалкаба төрт раунд бойы еңкілдетіп қуған.
Заңғар айтады. Мұхтарханмен бір бөлмеде жатамын. Жарыстан соң қараймын, Мұхтархан жоқ. Бапкерлер де, боксшылар да таппай жатыр. Бөлмеге келсем Мұхтарханның бір қолында қойдың құйрығы, бір қолында пышақ. Қиялап турап жеп отыр.
Артық сөз айтсам ұрып тастауы мүмкін. Қорқып та отырмын. Бірақ, үнсіз отыра беруге болмайды. Сөз табу керек.
– Мұхтархан, сен маладессің.
Мұхтархан маған тесіле қарады. Кекетіп отырма деп. Қасында пышақ. Сыр білдірмедім.
– Мұхтар, өзің қара. Ана екі өзбекті Рубалкаба талдырып тастады. Саған төрт раунд бойы ештеңе істей алмады ғой.
Әлі де бойымда қорқыныш бар. Ашуланып бір ұрса сүйегің шашылып қалады.
Жоқ, ұяттан өртеніп отырған Мұхтархан ептеп жадырады.
Қолындағы құйрықтан бар білем кесіп алып ұсынды.
– Мә, Заңғар, май жейсің бе?
Осыны айтып, Заңғар кеңкілдеп күледі. Батыр аңғал деген осы. Жеңілгенін Мұхтархан білмей отырған жоқ. Бірақ, аналар құсап құлап қалмағаны дәтке қуат. Тауып айтылған сөз іштей тығылып отырған батырдың құлағына майдай жаққаны анық.
P.S. Мұхтархан Ділдәбеков. Азия чемпионаты, Азия ойындарында алдына жан салған жоқ. ТМД-нің жеңімпазы болды. Әлем чемпионатында және Олимпия ойындарында ақтық сынға жетті.
Бір қызығы, осынау жетістіктерге ол қазақша құлаштап ұрып-ақ жетті. Оны Елбасы да айтып күлген. Бапкері Нұрғали Сафиулин, Рубалкабадан сескеніңкіреп бокстасып жатқанда, алыс Аустралияның шаршы алаңында, бүкіл әлем көз алмай қарап отырған айқаста «қазақ емессің бе?!» деп жағынан тартып жіберетін. Нұрғали көкеміздің айтқаны бар. «Мұхтархан бокстаса білмейді, бірақ, қалай жеңуді біледі» деген. Қанатты сөз. Ол ойдың бір кілті бар еді.
Намыс. Қазақтың, ердің намысы. Елдің тілеуін орындау. Мұхтархан намыс жолында қабырғасын біртіндеп сөксең де қабағын шытпайтын ердің сойы ғой.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан»
