Әлемнің көптеген мемлекеттерінде түрлі этнос өкілдері тұрып жатыр. Олардың өз тілін, мәдениетін, салт-дәстүрін дамытуға, жаңғыртуға біраз мемлекеттер жағдай жасап, олардың мәдени-этностық ұйымдарын құрған. Мемлекет тарапынан бір реттік қолдаулар да жасалып қояды. Бірақ біздегі, Қазақстан аумағында осы күнге дейін тұрып келген барлық этностардың мәдени дамуына, тілін, салт-дәстүрін жаңғыртуына мемлекет тарапынан назар аударылуы, тұрақты көмек көрсетілуі ерекше. Осы шаралардың негізгі ұйытқысы саналатын Қазақстан халқы Ассамблеясы – заңды тұлға құрмай, Қазақстан Республикасының Президенті құратын, басты міндеті мемлекеттік ұлттық саясатты іске асыруға, қоғамдық-саяси тұрақтылықты қамтамасыз етуге, мемлекеттік және азаматтық қоғам институттарының этносаралық қатынастар саласындағы өзара іс-қимылының тиімділігін арттыруға себін тигізетін маңызды құрылым болып табылады.
2018 жылдың бірінші тоқсанындағы мәліметке қарағанда қазір біздің елімізде, ҚХА-ның шаңырағында 29 республикалық, 75 аймақтық, сондай-ақ 530 жергілікті этно-мәдени бірлестіктер тіркелген. Осылардың ішіндегі республикалық бірлестіктерге жататын орыс, славян және казак ассоциациясы – 45, «Қазақстан украиндарының Радасы» – 11, армяндардың «Наири» ассоциациясы – 14, беларустардың бірлестігі – 12, гректердің «Филия» қоғамы – 17, корейлердің ассоциациясы барлық облыс орталықтарында, немістердің «Видергебурт» ассоциациясы – 20, чешендер мен ингуштардың «Вайнах» қоғамы – 16 бастауыш ұйымдардың басын қосып отыр.
Этномәдени бірлестіктердің жанынан жастар ұйымдары да құрылды. Бүгінгі таңда олардың саны 135-ке жетті. Қазір олар 22 мың жасты өз қатарына тартып отыр. Үстіміздегі жылдың 15 наурызында «Көшбасшы бол!» атты республикалық жастар конференциясы болып, онда этномәдени бірлестіктердің жастар ұйымдарының лидерлері «Жаңғыру жолы» атты қозғалыс құрды. Оның мақсаты Президенттің «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыруға жастарды тартуды мақсат етті.
Қазір Қазақстанның барлық түкпірлерінде еліміздің біртұтастық идеяларын, этносаралық келісімді, қазақстандық патриотизмді нығайту мен таратуды мақсат еткен 39 Достық үйі жұмыс істейді. Соның біреуі республикалық, 16-сы облыстық санатта. Осы Достық үйлерінде 139 этноағарту кешендері (жексенбілік мектептер) жұмыс істейді. ҚХА-ның мақсаттары мен жоспарларын іске асыру үшін Достық үйлері түрлі мәдени шараларды жиі өткізіп тұрады. Мәселен, 2017 жылы ондай шаралардың саны 6973 болған.
Қазақстан халқы Ассамблеясының аясындағы тағы айрықша институт – Аналар кеңесі. Ол өсіп келе жатқан ұрпақты қазақстандық бірлік пен рухани-адамгершілікке тәрбиелеуге өздерінің үлесін қосып келеді. 2015-2017 жылдары Аналар кеңесінің саны 823-тен 1714-ке дейін артты. Бұдан оның сұранысқа ие болып, қоғамымызда беделге ие болып келе жатқанын көруге болады.
ҚХА ұйымдары этносаралық келісім мен бірлікті ғана емес, қоғамдағы жалпы әлеуметтік мәселелерге, соның ішінде ортақ істегі келісімге, міндеттердің орындалуын бақылауға, өзін-өзі басқаруды жетілдіруге және т.б. істерге де белсенді түрде араласып келеді. Осындай жұмыстармен Ассамблея құрылымдарының арасындағы Қоғамдық келісім кеңестері айналысады. Қазір барлық облыс орталықтарынан ауылдық округтерге дейін олардың саны 2978-ге жетіп отыр.
ҚХА-ның жанынан 2009 жылдан бастап Ғылыми-сарапшылық кеңес пен Ғылыми-сарапшылық топтар да құрылған. Бұлар этносаралық қатынастар саласы бойынша қабылданатын шешімдерді сарапқа салып, олардың ғылыми негізі дұрыс бағытта болуын қадағалап отырады. Бұл кеңестер жалпы саны 48 ғалымды қатарларына тартқан, соның ішінде 31 ғылым докторы, қалғандары ғылым кандидаттары мен ғылыми-зерттеу институттарының басшылары. Кеңестер барлық облыстардың орталықтары мен Астана және Алматы қалаларында құрылған. Олардың ғылыми базалары аймақтық жоғары оқу орындары.
Парламент Мәжілісінде ҚХА қатарынан сайланған 9 депутат және саяси партиялардан мүше болып енген 22 халық қалаулысынан тұратын депутаттық топ бар. Бүгінде бұл топтың жұмысы қызу жүріп, бірнеше заңнамалық құжаттарға бастамашы болды.
Ассамблея қайырымдылық акцияларының да ұйытқысы болып, бірнеше шаралар жасады. Соның ішінде былтыр, «Қайырымды ел – 2017» жобасын қолға алып, отбасылық үлгідегі балалар үйін қолдау акциясын жасады. Ал «Аялы алақан» шарасында ешқайдан көмек ала алмайтын науқас жандарға қайырымдылық акцияларын ұйымдастырды.
Бүгінгі таңда Қазақстан халқы Ассамблеясы өзінің белсенді қызметімен әлемге танылған ұйым екенін жоғарыда айттық. Ол ТМД елдерінде құрылған өзінің әріптес ұйымдарымен тығыз ынтымақтастықтар жасауда. Ал 2017 жылы Бейбітшілік пен келісімнің қазақстандық үлгісінің тұсаукесерін ҚХА БҰҰ штаб-пәтерінде жасады. Осыдан кейін және оған дейін де 36 елдің өкілдері қазақстандық тәжірибені үйренуге ықылас білдірді.
Міне, Қазақстан халқы Ассамблеясының бүгінгі айшықты қадамдары, қысқаша айтқанда, осындай.
Жақсыбай САМРАТ,
«Егемен Қазақстан»
