Негізінен мұндай ұсыныс өңір бойынша жобалық кеңсе тарапынан болған еді. Осыған орай облыстық мәдениет басқармасы, «Киелі Қазақстан» ғылыми-зерттеу орталығы және орталық сараптама кеңесінің мүшелерінен жасақталған арнайы топ Қазақстандағы қасиетті мекендердің тізіміне «Тоғыз әулие» зиратын да қосу үшін бірінші зерттеу экспедициясына аттанатын болып шешілген. Елбасы өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында арнайы жобалардың бірі ретінде «Қазақстанның киелі жерлері» жобасы туралы ерекше атап кеткен болатын. Сондағы мақсат – мәдениетті, өзіндік ұлттық кодты сақтау. Бұл ретте патриотизмнің ең маңызды белгісі – туған жеріне, мәдениетіне және салт-дәстүріне деген ерекше көңілді қалыптастыру. Еліміздегі ескерткіштерді, ғимараттарды, құрылыстарды қалпына келтіріп қана қоймай, қасиетті мекендерді ұлттың санасына біртұтас киелі ұғым ретінде сіңіре алу да үлкен жетістік болғалы тұр. Олай болса бұл топқа қосуға болатын Қазақстандағы қасиетті мекеннің бірі – Астанадан 150 шақырым жердегі «Тоғыз әулие» зираты.
Аталған киелі орынға қазақ даласының белгілі ағартушылары мен қайраткерлері жерленген. Олардың бәрі – ұлттық сана-сезімнің ояну кезінде өмір сүріп, еңбек етіп, діни тақырыпқа құрмет көрсеткен қазақ зиялыларының өкілдері. Сондай-ақ исламның рухани-зияткерлік мектебі – тасауф (сопылық жолын) ұстанған, соның көмегімен қазақтар ислам дінін қабылдаған. Осы ежелгі «Тоғыз әулие» зиратында отызға жуық қажы мен өз заманындағы белгілі ғалымдар және бірнеше рет қажылыққа барғандар да жерленген. Соның бірі – Ақмола округінің аға сұлтаны Ибраһим қажы Жайықбай. Олардың ішінде осы уақытқа дейін халыққа белгісіз Жанбатыр хазірет, Құтан хазірет, Алдажар хазірет, Жантас хазірет, Әлтә хазірет, Мұса хазірет, Құранды жатқа білген Шернияз қари, Нұртаза хазірет, Садуақас хазірет, Сопы Көпей хазірет, Бақберген хазірет және басқалар жатыр.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»
Ақмола облысы
