Қазақ музыка өнерінің хас жұлдызы Роза Рымбаеваның «Батырхан өз өнерімен әлемге қазақ халқын танытты. Ол біздің шетелдердегі төлқұжатымыз еді» дегені көп жайды аңғартса керек.
Қызылордада Батырхан Шөкенов атындағы «Отан-Ана» ІІ республикалық әншілер конкурсының алдында өткен баспасөз конференциясында атақты әнші жайында біраз мәселелер айтылды.
Сағынай Абдуллин «Арай» ансамбліне Батырханның қалай қабылдағаны жайында естелік айтты.
– Ол тек талантты әнші, композитор, кәсіби саксафоншы ғана емес жаны сұлу, адамдарға нұрын шашып жүретін азамат болатын. Ондай кісілер біздің ортада өте сирек. Батырды біз ғана емес, ТМД елдері, шетел жақсы көреді. Әндерін сүйіп орындайды.
Осындай біртуар азаматқа Қызылорда облысының әкімдігі қолдау көрсетіп ескерткіш қойғанына кереметтей қуанып отырмыз.
Б.Шөкенов атындағы қордың директоры, музыкант Олжас Байқанов Батырханның жаңа альбомын құрастыру бағытында жұмыс жасап жатқандықтарын айтты. Бұдан бұрын еш жерде орындалмаған 11 жаңа әні еніпті. Мәскеуде жинақталған ән топтамасына тек Қазақстан ғана емес, көптеген елдердің мамандары еңбек сіңіріпті. Батыр рухына құрмет үшін.
Батырхан Шөкеновпен тығыз жұмыс жасаған композитор Ринат Ғайсин де әншінің біраз әндерін өңдеп жатқандығын жеткізді.
– Біз ұзақ уақыт бірлесіп жұмыс істедік. Мен Батырға арнап бірнеше ән шығардым. Осы конкурста оған арнап жазған «Астана» әні орындалды. Ендігі жоспарым – Прагаға барып, студия архивінде сақтаулы Батырдың бірнеше әнін жаңартып, қайтадан өңдеймін. Қандай ән екенін әзірге айтпаймын, құпия болып қала берсін, – деді ол.
Ал Батырхан Шөкенов атындағы «Отан-Ана» ІІ республикалық әншілер конкурсына еліміздің барлық өңірлері мен Өзбекстаннан келген әншіні қосқанда үміткерлердің ұзын саны 25-ке жеткен. Конкурс талабы бойынша екі ән айтуға тиіс болған әншілер біріншісін өз талғамына салса, екіншісінде Батырханның репертуарындағы шығармаларды орындады. Талапкерлер эстрадалық симфониялық оркестрмен бэнд, джаз-бэнд стиліндегі әндерді жанды дауыста шырқады.
Талай конкурстарды байқап жүрміз ғой. Бүгінде әлемді әнімен тербеп тұрған Димаш Құдайберген сияқты хас таланттарға елдегі байқауда «мен осы әйел дауысты еркектерден қорқамын» деп баға беріп сүріндірген, құлағын аю басып кеткен кездейсоқ қазылар бұл конкурста болған жоқ.
Қазақстанға еңбегі сіңген қайраткер Ержан Әбдірахманов төраға болған қазылар құрамында елімізге белгілі Сағынай Абдуллин, Дильназ Ахмадиева, Ринат Ғайсин, Рүстем Нұржігіт, Олжас Байқанов сынды өнер қайраткерлері енді.
Олар әрбір әншінің тембрі, дауыс күші мен артистік қабілетін саралап ортақ шешімге келді.
– Біздегі негізгі мақсат – Батырханның әндерін жаңартып, шықпаған әндерін өңдеп, жастарға тыңдату, – деді композитор, қазылар алқасының мүшесі Ринат Ғайсин. – Бүгінгі байқау – кәсіби байқау. Тек қана әндерді орындау емес, жалпы Батырхан әндерінің тарихын білу, халыққа жеткізу. Ол деген үлкен еңбек. Батырхан қалдырған із – өшпес із. Қызылордалықтар бізді қатты қуантты. Өйткені марқұмның туған өлкесінде мұндай байқау өткізу шынымен мықтылық, таланттың бағасын білу, асылымызды ардақтау.
Сонымен жиырма бес жүректі қобалжытқан байқау да аяқталды. Қазылар бас жүлдеге оңтүстікқазақстандық Ерік Төлеповті лайық деп таныды. Ал бірінші орын қарағандылық Гүлнар Көшеноваға бұйырса, екінші орынға Батыс Қазақстаннан келген Айымбек Сартықов ие болды. Екі үшінші орынды қызылордалық Индира Байырбаева мен астаналық Күлайым Қайырбаева бөлісті.
Шөкеновтер отбасы дайындаған арнайы жүлде алматылық Сырымтай Еңсеновке берілді.
– Батыр ағамыз мен үшін әлемдік деңгейдегі орындаушы, композитордың бірі болатын. Ол кісіні нағыз музыканттар бағалады, түсіне алды. Бірақ көзі тірісінде көптеген еңбектері бағаланбады. Қазақстандағы музыканттар, жалпы өнерді оқып, білетін адамдардың барлығы ол кісіге тағзым жасайтын. Ол кісіні сыйламау, жақсы көрмеу, әндерін сүймеу мүмкін емес. Батырхан ағаның рухына мен басымды иемін, – деді байқау жеңімпазы Ерік Төленов.
Сол күні конкурс лауреаттары мен қазылар алқасындағы әншілер орталық алаңдағы гала-концертте өнер көрсетті.
Келесі күні қала жұртшылығы мен қонақтар Батырхан Шөкенов атындағы саябақта орнатылған әнші ескерткішінің ашылу салтанатына қатысты.
Бұған Батырхан Шөкеновтің туған-туысы, достары мен жерлестерімен қатар өнердегі жақын досы Байғали Серкебаев арнайы келді.
Ескерткішке Батырхан Шөкеновтің «Отан-Ана» клипіндегі қолында саксофон ұстап тұрған бейнесі алынған. Ескерткіштің жалпы биіктігі 3,6 метр, мүсіннің биіктігі – 2,2 метр, материалы – қола; тұғырдың биіктігі 1,6 метр.
– Байқауды ұйымдастырып, ескерткішті орнатуға атсалысқан барлық азаматтарға үлкен рахмет. Облыс әкімі Қырымбек Көшербаевқа аналық жүрегімнен алғыс айтамын. Батырдың өнерін бағалап, оның құрметіне саябақтың атын бергендеріңізге де өте қуаныштымын, – деді Батырхан Шөкеновтің анасы Диляра Шөкенова, ескерткіштің ашылу салтанатында:
– Батырхан Шөкеновтің әр әні – нағыз хит. Бір ғана «Отан-Анасын» алайық. Алғашқы нотасы ойналған сәттен-ақ, Алтай мен Атырау арасындағы ұлан-ғайыр даланы еріксіз көз алдыңа әкелетін әннің әсері ерекше емес пе? Елбасының өзі бір кездесуде әншіге «Отан-Ана» – еліміздің екінші Әнұраны» деген екен. Міне, осындай талантты перзентіне Сыр елі мәңгілік ескерткіш орнатып, ілтипатын білдіріп жатыр. Бұл ескерткіш оның туған қаласының төрінде жарқырап, көркіне көрік қосары сөзсіз. Оның үстіне осы саябақ Батырханның есімімен аталып, келешекте жастардың, әншіні құрметтейтін тұрғындардың жақсы бір демалыс орнына айналар деп сенеміз. Сыр бойының талантты ұлы, өнер тарланы Батырхан Шөкеновтің есімі қазақстандықтардың жүрегінде мәңгі сақталады, – деді облыс әкімінің орынбасары Руслан Рүстемов.
Баспасөз конференциясында біз қазылар алқасының төрағасы, облыс әкімінің кеңесшісі Ержан Әбдірахмановтан Батырханның Америкадағы ұлы жайлы сұрағанбыз.
– Келеді, міндетті түрде келеді, – деді ол. – Қазір ол оқуда. Әкесінің туған топырағынан алыс қайда кетсін. Батырдың ағайындарымен байланысып тұрады. Облыс басшысы Қырымбек Елеуұлы да бұл жайттан жақсы хабардар. «Елге келгенде туған жерін түгел аралатыңдар. Байқоңыр ғарыш айлағын көрсін. Өзінің қазақ, мықты азаматтың ұлы екендігін жадынан шығармасын» деп тапсырма берді.
Біз де бұл хабарға сүйсіндік. Ән өнерінде әлемге танылған Батырдың жалғыз тұяғының табаны туған жерінен ажырамауы керек қой.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан»
Қызылорда облысы
