Көңіл толмайтын көрсеткіштердің артында толып жатқан проблемалар басын қылтитатыны бар. Денсаулық сақтау саласындағы шешілмеген екі мәселенің бірі – жүкті аналар мен жаңа туған нәрестелер өлімінің азаймай отырғаны. Балалардың шетінеуі 100 000 балаға шаққанда 10,65 болыпты. Бұл көрсеткіш жаңа дүниеге келген нәрестелердің шетінеуі өткен жылғыдан көп екенін көрсетіп отыр.
Облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Еркін Дәуітбаев бала өлімінің себебін перинатальды мерзім жағдайына байланысты, іштен жетілмей кеміс туудан, ата-ананың нәрестеге дұрыс қарамауынан болатын бақытсыз жағдайлар деп үшке бөледі. Облыста бала көтеретін жастағы әйелдердің 70 пайызының ауыр акушерлік сырқаттары, күрделі гинекологиялық немесе жалпы созылмалы аурулары бар. Сала басшысының айтуынша, нәресте мен ана өмірін сақтап қалу үшін оларды тек қана үшінші деңгейдегі емдеу орнында, яғни облыстық ауруханада босандыру керек. Облыстық перзентханаға аса ауыр халде түскен ананы босандыру кезінде сәбилердің 89,5 пайызы шетінеп кетеді. Бұл әйелдердің қалалық, аудандық, ауылдық емханаларда тиісінше емделмегенін, аурудың алдын алмағанын көрсетеді.
– Бала өлімінің негізгі себебі әйелдің жүктілікке дейінгі денсаулығының қалай болғанына, жүктіліктің қалай өткеніне, туу жағдайына тікелей байланысты. Нәрестелердің шетінеу себептерін саралай келгенде, аналарының 87 пайызы құрсақ инфекциясын жұқтырғаны, 80 пайызының гинекологиялық созылмалы ауруы қабынғанын, 74 пайызы бұған дейін жасанды түсік жасатқаны, 48 пайызы анемиямен ауырғаны, 45 пайызы жүктіліктің түрлі сатысында түсік тастағаны, 45 пайызын жедел босандыруға тура келгені, 35 пайызы темекі шегу, араққа салыну немесе есірткі пайдалану секілді зиянды әдеттерге бой алдырғаны, 15 пайызы жыныстық жолмен жұқтырған жұқпалы аурулармен ауыратыны, 15 пайызы әлеуметтік-тұрмыстық ауыр жағдайда өмір сүретіні анықталды. Баласы шетінеген әйелдердің 10 пайызына осы айтылған факторлардың кемінде екеуі тән, – дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Еркін Дәуітбаев. Сонымен қатар бала өлімінің 20 пайызын құрайтын туғаннан бір жасқа дейінгі шетінеуі негізінен ата-ананың нәрестеге дұрыс қарай алмауынан, тіпті қарамауынан болады.
Жүкті әйелдердің денсаулығы бір сәтте нашарламайды. Бұл жүктілікке дейінгі тұрмыстық-әлеуметтік проблемалардың ғана емес, саламатты өмір салтындағы, қыздар тәрбиесіндегі кеткен кемшіліктер жиынтығы екені сөзсіз. Жергілікті жерлерде болашақ аналарға медициналық-санитарлық алғашқы көмек көрсету мен медициналық ағарту жұмыстары да мамандардың жетпеуінен ақсап қала береді. Соңғы жылдары облыста бала туу санының төмендегені де байқалады.
Ана денсаулығы – бала денсаулығы десек, айтылған көрсеткіштер көңіл құлазытады. Облыстық денсаулық сақтау саласында тығырықтан шығудың жолдары да қарастырылып жатыр, әрине. Өткен жылы 98 педиатр мен акушер-гинеколог республикалық және шетелдік клиникалық орталықтарда біліктілігін көтерді. Облыстық балалар ауруханасы базасында бала ауруларын интегралды жүргізу орталығы қайта қалпына келтіріліп, онда жүзден аса медицина қызметкері оқып шықты. Қостанай перинатальды орталығында 400-ден аса маман оқыды. Облыстық балалар ауруханасындағы жансақтау бөлімі екі есе дерлік кеңейтілді.
Облыста медициналық жабдықтар алу үшін 2 миллиард теңге қарастырылған болатын. Соның 680 миллион теңгесі перзентханалар мен балалар ауруханаларына жұмсалды. Қаржы да аз емес, жүргізілген жұмыстар да айтарлықтай ауқымды. Бірақ кадр тапшылығы әлі де бар. Қазіргі таңда облыс бойынша 85 акушер-гинеколог, педиатр, неонатолог, реаниматолог-анестезиолог мамандар жетіспейді. Әсіресе шалғай ауыл, аудандардағы медициналық мекемелер осындай мамандарға зәру.
Нәзира ЖӘРІМБЕТ,
«Егемен Қазақстан»
ҚОСТАНАЙ
