Жиынға Сенат Төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаев, Премьер-Министрдің орынбасары Асқар Жұмағалиев, Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаев, Инвестициялар және даму министрінің орынбасары Тимур Тоқтабаев, Сенат және Мәжіліс депутаттары, министрлік өкілдері қатысты.
Іс-шараны ашқан Сенат Төрағасы Қ.Тоқаев цифрландырудың маңызына, оның ел дамуына тигізер ықпалына тоқталды. «Бүгінде цифрлы технологиялар жаһандық экономикалық дамудың негізгі факторларының біріне айналып отыр. Цифрландыру ел экономикасының болмысын түбегейлі өзгертіп, еңбек өнімділігінің артуы мен өмір сапасының жақсаруына зор ықпал етіп келеді. Мемлекет басшысы айқындап бергендей, цифрландыруды кеңінен қолданысқа енгізу – елімізді жаңғыртудың басты бағыты», деді Қ.Тоқаев.
Сенат Төрағасы келтірген деректерге сүйенсек, 2025 жылға қарай цифрландыру арқылы ішкі жалпы өнім 19 пайыздан 34 пайызға көтеріледі. Болжам бойынша, 2020 жылға қарай цифрландыру әлем экономикасының төрттен бірін құрамақ.
Қ.Тоқаев цифрлы технологиялар заман талабы екенін, олардың қоғам өміріне оң әсер етіп отырғанын, цифрлы технологиялар нәтижесінде денсаулық сақтау мен білім беру, қала тіршілігі, жалпы адамның күнделікті өмірі айтарлықтай өзгеріп, жаңа сипатқа ие болғанын атап өтті. «Серпінді дамып келе жатқан алдыңғы қатарлы мемлекеттер цифрлы экономиканы дамытуға белсенді түрде басымдық беріп отыр. Бұл – жаһандық күн тәртібінің аса маңызды бағыты. Цифрлы экономиканы қалыптастыруда айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізген елдерге тән ортақ сипат бар. Ол – инновацияны енгізуге қолайлы жағдай туғызып, цифрлы технологиялар мен инфрақұрылымға қомақты инвестиция салу», деді Сенат Төрағасы.
Сондай-ақ Қ.Тоқаев мемлекеттік қызметшілердің бойында «цифрлы менталитет» қалыптасу қажеттігін, сол арқылы тиімді жұмыс істеу қабілетін қалыптастырудың маңызды екенін атап өтті. «Біз цифрлы сауаттылықты дамытып, мемлекеттік қызметтерді одан әрі цифрландыра отырып, халықты цифрлы экономикаға жаппай тартуымыз қажет. Отандық білім беру жүйесін экономиканың сұранысына лайықтап жаңғыртуға, цифрлы дәуір талаптарына жауап беретін мамандар даярлауға, болашағы бар жаңа технологияларға икемді жүйе қалыптастыруға тиіспіз», деді Қ.Тоқаев.
Бұдан кейін Премьер-Министрдің орынбасары Асқар Жұмағалиев баяндама жасап, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы бойынша атқарылып жатқан жұмыстармен таныстырды.
А.Жұмағалиевтің айтуынша, бағдарлама елдегі бәсекелестікті арттырып, халықтың өмір сүру сапасын жақсартады. Осылайша, цифрлы трансформация әр салада өтіп, білікті мамандарға сұраныс артпақ. «Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 11 мың грант техникалық мамандықтарға бөлінеді. Бұл қосымша мамандар даярлауға серпіліс беретіні анық. Оған қоса, бастауыш сыныптарда IT сабақтар өтеді. Университеттерге арналған жаңа бағдарлама енгізіледі», деді А.Жұмағалиев.
Вице-премьер электронды үкімет саласының қызметіне тоқталды. Оның айтуынша, бұл бағытта да қыруар жұмыс атқарылды. Мәселен, қазіргі таңда 447 қызмет электронды түрде көрсетіледі. Тағы бірқатар анықтама түрлері қысқарып, оларды цифрлы жолмен алуға мүмкіндік туады. Сонымен қатар А.Жұмағалиев 2021 жылға дейін көрсетілетін қызметтердің 80 пайызы тек электронды жолмен берілетінін мәлімдеді.
Бұдан бөлек, ол экономиканы цифрландыру бойынша атқарылған жұмыстар төңірегінде әңгімелеп берді. Вице-премьердің сөзіне қарағанда, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын кешенді жүргізудің арқасында 2022 жылға дейін өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі мен бәсекелестік артып, шығындар азайып, пайда көбейеді. Сондай-ақ ол Үкімет 2021 жылға дейін барлық елді мекендерді интернетпен қамтамасыз ету жөнінде шешім қабылдағанын хабарлады.
Парламенттік тыңдауда Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаев «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру барысы туралы баяндады. Ведомство басшысы бағдарламаның негізгі бес бағыт – экономика салаларын цифрландыру, цифрлы мемлекетке көшу, цифрлы Жібек жолын жүзеге асыру, адами капиталды дамыту, инновациялық экожүйені құрудан тұратынын атап көрсетті. «Жалпы алғанда, жүзеге асырылатын жобалардың толық экономикалық әсері 2025 жылы 2 триллион теңгеге жуықтайды деген болжам бар. Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру мақсатында Қазақстан Президентінің жанынан Цифрландыруды енгізу мәселесі жөніндегі комиссия құрылды. Комиссияның алғашқы отырысында бағдарламаға байланысты мемлекеттік органдардың үш айда атқарған жұмысы қарастырылды. Бағдарламаның жүзеге асуын қадағалау осы комиссияның құзырында», деді министр.
Д.Абаевтың айтуынша, бұдан бөлек цифрландыру кеңселері құрылған. Қазір министрліктер мен әкімдіктерде жалпы саны 36 кеңсе орналасқан. Осыларға ұқсас цифрландыру кеңселері квазимемлекеттік сектор компанияларында да бар. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясындағы жобалардың орындалуын мониторингтеу мақсатында нақты жол карталары дайындалды. «Қазір біз атқарылған жұмыстардың алғашқы нәтижелерін көре бастадық. Мысалы, электрондық сауданы дамытуға ынталандыратын және электрондық сауда субъектілерінің санын арттыратын өзгертулер Салық кодексіне енгізілді. Отандық ақпараттық технология саласын дамыту мақсатында арнайы жол картасы бекітілді. Еліміздегі цифрландырудың сараптамалық бағасын беру ұсыныстарын әзірлеу үшін халықаралық сарапшылар кеңесі құрылды. Отандық ІТ-нарықпен жоспарлы жұмыс жүргізіледі. Әр тоқсан сайын ІТ-компания өкілдерімен кездесулер өтіп тұрады», деді ведомство басшысы.
Сонымен қатар министр «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы бойынша жүзеге асқан жобалар жөнінде айтып берді. Мәселен, электронды коммерция және қолма-қол ақшасыз төлемдер тиімді жұмыс істеп келеді. «Қазпошта» АҚ Астана мен Алматы қалаларында мамандандырылған электронды коммерция орталықтарын ашты. Д.Абаевтың пайымдауынша, мұның бәрі жеткізу мерзімін қысқартып, тауар жөнелту қызметтерін жетілдіру арқылы интернет сауданы дамытуға ықпал етеді. Мемлекеттік қызметтерді электронды форматқа ауыстыру аясында әкімшілік кедергілер мен қағаз құжат айналымын жоюға көмектесетін тәсілдер қабылданды. Бұдан бөлек, министр барлық облыс орталықтарында Халыққа цифрлы қызмет көрсету орталықтарын ашу жоспарда бар екенін жеткізді. «2018 жылдың қаңтар айынан бастап Қазақстан бойынша электронды еңбек биржасы өнеркәсіптік қолданысқа енгізілді. Бұл – мемлекеттік сектор жүйелеріне кіру рұқсатын ашудың көмегімен іске асқан алғашқы жоба. Қазір 38 мың жұмыс беруші, 45 еңбекпен қамту агенттіктері, 5 БАҚ пен 5 онлайн алаң жұмыс істеп тұр. Ең бастысы, электронды биржа азаматтардың жұмысқа орналасу үрдісін жылдамдатады», деді министр.
Бұдан кейін Инвестициялар және даму вице-министрі Т.Тоқтабаев «Индустрия 4.0 негізінде өнеркәсіпті жаңғырту» тақырыбында баяндама оқыды. Астана қаласы әкімінің орынбасары Малика Бектұрова «Смарт Астана» тұжырымдамасын іске асыру барысымен таныстырды. Сондай-ақ «Зерде» Ұлттық ақпараттық-коммуникациялық холдингінің басқарма төрағасы Руслан Еңсебаев «Инновациялық экожүйе құру», Назарбаев Университеттің профессоры Майкл Льюис «Жаһандық трендтер және олардың Қазақстандағы қолданысы», «Қазақстан темір жолы» АҚ басқарма төрағасы Қанат Алпысбаев «Цифрлы темір жол», «Қазақтелеком» АҚ басқарма төрағасы Қуанышбек Есекеев «Цифрлы стратегия – табысты даму негізі» тақырыбында баяндама жасады.
Жиын соңында қатысушылар «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының атқарылуы бойынша сұрақтарын қойып, оның орындалу барысын талқылады. Парламенттік тыңдау қорытындысы бойынша Үкіметке, Бас прокуратураға және жергілікті атқарушы органдарға ұсыным енгізілді.
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»
