2013 жылы Алматыда төрт бірдей қазақ оғланы әлем чемпионы атанды. Оларды кейін телеарнаға дидарласуға шақырыпты. Әлем чемпионатының жетістіктері мен кемшіліктерін саралауға төрт сарапшы шақырылған. Ол жерге спортты біледі, ішінде бірге қайнап жүр деген адамдар келеді ғой. Бір әріптес қарындасымыз Даниярдың бокс мәнерін сынға алды. «Маған Мерей Ақшалов қатты ұнады. Ол қарсыласынан қаймықпай қарсы айқасқа шығады. Ал Данияр, көңіліңе келмесін, сен қашып бокстасасың. Неге сен Мерей сияқты бокстаспайсың?».
Даниярдың мінезі жылдам. Әлгі әріптесімізді орынды уәжімен түйреп тастады. Боксты білмейтіндігін айтып, бесінші бұрышты іздетіп жіберді.
2010 жылы Қытайдың Гуанчжоу қаласында Азиада ойындары өтті. 64 кило салмақта сайысқа түскен Данияр бес жекпе-жек өткізіп, чемпион болды. Осы жекпе-жекте Данияр бар болғаны екі-ақ соққы өткізген. Кейіннен әлемнің айтулы мамандары қазақтың баласы туралы жақсы сөздер айта бастаған.
Лондон олимпиадасында ішкі бір түйсігіміз Елеусіновтің медаль алуға тиістігін аңғартқандай еді. Болмады.
Ширек финалда италиялық Винченцо Мангиакапреге қарсы шаршы алаңға шыққан Данияр Елеусіновке қиянаттың жасалғаны анық. Бүгінде ол ашық айқастан гөрі қорғаныста көбірек болды, тактикалық жоспары дұрыс болмады дегендер табылып жатыр. Мамандардың көзқарасы тұрғысынан дұрыс шығар. Бірақ Даниярдың аянып қалған жері жоқ. Аса сезімтал боксшыда бәрі секундтың тіліндей есептеулі. Қорғанысы берік. Үзіліс арасында экранда қайталап көрсететін сәттерде Даниярдың анық тиген соққылары көрсетіліп жатты. Өзіміздің боксшы болған соң тек соның ұрғанын ғана көрдік пе деп бейтарап төрешілерден сұрап көрдік. Қазақ боксшысы қарсыласына қарағанда жеңіске лайық, оның көп соққылары есептелген жоқ дегенді айтады. Лондон Олимпиадасының алғашқы күндері Юрий Цхайдан сұхбат алғанымызда «осындағы шетелдік мамандар Елеусіновті мақтады. Бәрін ақылға салып ойнайтын зиялы, боксты төбелес емес өнерге айналдырған мұндай боксшыны көптен көрмеген едік деседі» деп көңілімізді көтерген еді.
Олимпиада ойындары спорттың төресі ғой. Лондон Олимпиадасындағы сәтсіздік болаттай берік Даниярды қатты қайраған екен.
– Мен жеңілуді ұнатпаймын, – деген ол. – 69 кило салмақты әлемде қазақ салмағы деген атау қалыптасты. Мен соны дәлелдегім келді. Үш бірдей ағам алтыннан олжа салған салмақта еліме жеңіс сыйлағым келді. Мен алтын медаль алуға тиістімін. Риода жолым болмаса, Токиоға барамын.
Ал Риода оңай жеңіс болған жоқ. Жартылай финалда қарсыласының басы кездейсоқ шекесіне тиіп, сүйекті шытынатып ырситып жарып жіберген. Кешірек бас бапкер Мырзағали Айтжановқа хабарласқанымызда, екі жерден тіктірдік. Жарақаты ауыр, дәрігерлерден қауіптеніп отырмыз. Әйтпесе, Данияр тас түйін дайын» деген. Финалдағы қарсыласы өзбекстандық Шахрам Гиясов өте мықты боксшы. Соққысы ауыр. Финалға дейін талай мықтының кеудесін басты, жарыс жолынан шығарып тастады.
Алтынның шеті көрініп тұрғанда жанын неге аясын. Оның үстіне Елеусіновтің ауыр жарақаты бар, дәл сол жерден ұра берсе дәрігерлер жарыстан алып тастайды ғой. Ішінде тағы басқа қандай қиял болғанын білмесек те ойын осылай жобаладық. Солай болды. Шахрам жақыннан ұрыс салғанда сол жарақатқа қатты ұруды көздеп жүргендігі белгілі болған. Әйтпесе, оңайлықпен соққы дарытпайтын Данияр шегіне ұрыс салып шалдырмай кетеді. Шахрамды ол үшін жазғыра алмайсың. Бапкерінің де таңған тактикасы осы. Данияр өте сезімтал, қарсыласының ұрған соққысының қай шамаға жететініне дейін шайқасып жүріп есептеп үлгереді.
Шахрамның дөп тисе атан өгізді мұрттай ұшыратын соққылары Даниярдың иегіне иненің жасуындай қашықтықта тимей жатты. Негізінде Даниярдың шегініп ұрыс салуы қарсыласынан қаймығу емес, ауыр соққыларға шалдырмайтын тактикалық амалы. Қандай да мықты қарсылас болсын, мұндай бопсаға шыдай алмай жіптей тартылып тұрған жүйкесі сыр бере бастайды. Соққылардан жалтарып қана қоймай өзін ауыр жұдырықтарымен көміп тастайтын Даниярға есесі кеткен Шахрам өршелене алға ұмтылады. Екеуі де былайғы өмірде сыйлас болғанымен өзі үшін де, өзіне сенген халқы үшін де өліспей беріспейтін ұрыс салып жүр. Соңғы раундта Шахрам жеңіліп жатқанын сезіп соңғы күшімен ұрып жүрді. Біздің жігіт сынаптай сырғып тигізбей жүр. Жанасқан сәтте қолы алмас қылыштай жарқ ете қалады. Күмәнсіз жеңді. Үш төреші де Данияр жеңді деп таныған. Даниярдың ғана емес, біздің де арманымыз орындалды.
Даниярдың әкесі Марат Елеусінов баласының спорттағы ең үлкен аламанда жеңіске жеткеніне өте қуанышты. «Даниярдың жартылай финалда қатты жарақат алғанын білесіздер. Қарсыласының дәл сол жерді көздеп ұратындығын білдік. Екінші жарақат ашылса Даниярды жарыстан алатындығы белгілі.
Сондықтан оған аяқпен жұмыс жасап, алыстан ұрып ұпай жинау тапсырылды. Даниярдың осы тапсырманы өте жақсы орындағаны бізді жеңіске жеткізді. Ұлымның бүкіл қазақстандықтардың арманын жүзеге асырғанына әке ретінде шексіз разымын». Шахрам да жігіттің төресі екен. Баспасөз мәслихатында Даниярға үлкен құрметпен қарайтындығын айтты. «Бұл өте мықты жекпе-жек болды. Үшінші раундта күшім жетпей қалды. Бірақ кім қалай десе де біз түбі бір халықпыз, сондықтан туысқан қазақ халқын тағы бір алтынымен құттықтаймын», деді ол.
Риодан соң Данияр кәсіпқой боксқа ауысты. Аустралиялық «MJA Entertainment’s» промоутерлік компаниясымен келісім сәтсіз аяқталған соң ол британиялық әлемге әйгілі Эдди Хирнмен үш жылдық келісімшартқа қол қойды.
Бір қызығы, Эддидің боксқа қатысы жоқ, бокс қолғабын қолына кимеген адам. Заңгер, кәсіпкер. Әкесі Барри Хирн промоутерлік компания ашып, кейіннен ұлына өткізеді. Кәсіпкер әрі заңгер Эдди бірнеше талантты боксшылармен сәтті келісімшартқа отырып, Англияда үлкен беделге ие болады.
Лондон Олимпиадасында жартылай финалда біздің Иван Дычконы жеңген ағылшын боксшысы Энтони Джошуа бүгінде аса ауыр салмақта әлемде көш бастап тұр. Джошуадан бөлек Дэниел Джейкобс, Тайсон Фьюрри, Келл Брук секілді сайыпқырандарды жеңіске жетелеп жүрген Эдди осы жұлдыздар шоғырына біздің Данияр Елеусіновті де қосып алды. Қатардағы көптің біреуі болады деген жоқ, қазақ ұланының аздаған жылдарда әлемдегі ең үздік боксшылардың бірі боларына құдайдай сеніп отыр.
«Даниярдың үш жылда әлем чемпионы боларына 100 пайыз кепілдік беремін», дейді Эдди Хирн.
Қазақ мұндайда «ауызыңа май, астыңа тай, әумин» дейді.
Данияр бір сұхбатында отандасы Геннадий Головкиннен асып түскісі келетіндігін айтқан. Көпшілік жанкүйерлердің шамына тиген де осы сөз. Орыс халқында «Генерал болуды армандамаған солдат солдат емес» деген жақсы мәтел бар. Данияр – тума талант. Бос сөзге жоқ. Айтты – орындайды. «Олимпия ойындарында еліме бір алтын сыйламай шаршы алаңнан кетпеймін» деген жігіт кәсіпқой бокста отандасының биігінен асып жатса неге қуанбасқа. Оның бұл ойын Гена да қуаттайды. Шаршы алаңда қарсыласының ес-түсін алып, ойламаған жерден ойрандап кететін жасындай жылдам Данияр айтқанында тұрады. Бұған көзіміз жеткен. Сондықтан жел сөзді қойып сайыпқыранымыздың тілеуін тілейік.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан»
Қызылорда облысы
