Өңірлік БАҚ форумын Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаев ашты. «Өңірлік масс-медиа өкілдерінің басын қосып отырған форум «Astana Media Weeк-2018» аясында өтіп жатқаны баршаңызға белгілі. Журналистер үшін, баспасөз қызметі мен ақпарат саласының басқа да мамандары үшін көптеген семинар-тренингтер өтті. Мемлекеттік мүддені халыққа жеткізіп, қоғамдағы өзгерістерге сай көзқарас қалыптастыруда аймақтық медианың маңызы зор. Осы орайда қазіргі күні өңірлік ақпарат құралдарының алдында үлкен мақсат-міндеттер тұр. Ол – Мемлекет басшысының тапсырмасымен жүзеге асырылып жатқан саяси, экономикалық және рухани жаңғыру жөніндегі кешенді реформаларға жұртшылықты жұмылдыру», деді министр.
«Өңірлік БАҚ форумы биыл үшінші жыл қатарынан өтіп отыр. Аталған форумда жыл сайын өңірлік ақпарат құралдары тарапынан түрлі мәселелер айтылып келеді. Ақпарат және коммуникациялар министрлігі форумда айтылған ұсыныс-пікірлерді зерделеп, өңірлік медиа сапасын арттыру бойынша шешім табуда. Соған сәйкес министрлік қазіргі күні эфирлік-цифрлық ақпарат, телерадиохабарларды таратуды ұйымдастыру жұмыстарын жүргізіп жатыр. Осы орайда министр: «Алдағы уақытта аймақтық форум өзара пікір мен тәжірибе алмасудың тұрақты алаңына айналады деп сенемін. Ақпарат және коммуникациялар министрлігі өңірлік масс-медианың сапасын арттыратын кез келген бастаманы қолдауға әзір. Министрлік жиі жүргізетін зерттеулер нәтижесінде қоғамымыздың күннің локальды ақпаратын оқығысы келетінін анықтап отыр. Бұл сіздердің дамуларыңыз үшін таптырмас жағдай. Оның үстіне, жыл сайын аймақтық ақпарат өкілдерінің жаңа технологияны игеріп, сапалы да сауатты журналистік жұмыс пен менеджмент арқылы республикалық деңгейдегі үздіктер қатарынан жиі көрінуі қуантады. Біз кез келген ұсынысты қарастыруға, қолдауға әзірміз», деді Д.Абаев.
Биылғы Өңірлік бұқаралық ақпарат құралдары форумына еліміздің барлық аймағынан өкілдер келді. Бір қызығы, 2018 жыл көптеген өңірлік масс-медиалардың мерейтойына толы болған екен. Дәстүрлі өңірлік БАҚ-тардың кейбіреулері 85-90 жылдық немесе ширек ғасырлық тойын тойласа, екінші бірі 20-30 жылдық асуын атап өткен. Сол себепті Өңірлік БАҚ форумының ашылу салтанаты барысында оларға құрмет көрсетіліп, министрлік тарапынан алғыс хаттар тапсырылды. Олардың қатарында «Рудный Алтай», «Атырау», «Тоқырауын тынысы», «Есіл-Нұра», «Жаңақорған тынысы», «Заман жаршысы», «Ақжол», «Халық радиосы», «Жаңаарқа», «Вечерняя Алматы», «Маңғыстау», «Сарыарқа», «Алматы ақшамы» газеттері бар.
Марапаттау шарасы кезінде сөз алған «Алматы ақшамы» газетінің бас редакторы Қали Сәрсенбай аймақтық БАҚ өкілдерінің басын қосқан шараның маңыздылығына мән беріп, Ақпарат және коммуникациялар министрлігіне ризашылығын білдірді. «Үшінші рет өткізіліп жатқан Өңірлік БАҚ форумы шын мәнінде үлкен ақпарат алаңына айналды. Мемлекет басшысының қолдауымен, Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің бас болып ұйымдастыруымен еліміздің медиа кеңістігін дамытуда үлкен қадамдар жасалып жатыр. Мұндай форумдардың халқымыздың медиа мәдениетін қалыптастыруда ықпалы өте зор. Әсіресе жергілікті жердегі БАҚ-тың жұмысын дамытуға зор серпін беретініне сенімдіміз. Тәуелсіздіктің елең-алаң жылдарында үлкен тартыспен шыққан, зиялы қауым өкілдерінің қолдауымен өмірге келген «Алматы ақшамы» мен «Вечерняя Алматы» газеттеріне форум аясында көрсеткен құрметтеріңізге рахмет. Бұл құрметтің астарында газеттің мыңдаған авторларына, жанашырларына, жалпы Алматыға деген ыстық ықылас жатыр деп ұғамыз», деді Қали Сәрсенбай.
Қостанай облыстық «Алау-тв» телерадиокомпаниясының басшысы Алмат Сүлейменов те өңірлік масс-медиаға үнемі көрсетіп жатқан қолдауы үшін Ақпарат және коммуникациялар министрлігіне алғыс айтты. «Басқарып отырған телеарна компаниясының жұмысының нәтижесі бойынша айтарым, министрлік көрсетіп отырған жан-жақты қолдауының арқасында біз «Отау-тв» пакетіне ендік. Дер кезінде сіз қабылдаған көптеген шешімдер өңірлік БАҚ-та орын алып отырған кедергілерді жойды деп нақты айта аламын. Бұл орайда бізге келешекте мемлекеттік тапсырыс бойынша да қолдау көрсетіледі деген үмітіміз бар», деді А.Сүлейменов.
«Astana Media Week» аясында Өңірлік БАҚ альянсы ұйымдастырып жатқан Өңірлік БАҚ форумының алғашқы сессиясы «Медианың сандық трансформациясы: нарық, өндіріс және контент дистрибуциясы қандай болмақ?» тақырыбына арналды. Жиынға «Айқын» газетінің бас редакторы Нұртөре Жүсіп, Өңірлік БАҚ альянсының президенті Ержан Сейтқазинов, TNS Central Asia бас директоры Татьяна Старцева, «Отырар» телеарнасының басшысы Жанар Нұрсейітова, «Nur.kz» ақпарат порталының бас директоры Қуат Бахридинов қатысты. Сессия барысында қазақстандық медианарыққа шолу жасалып, түйткілді мәселелер көтерілді.
«Кез келген контент табысты болуы үшін аудиторияның ығына жығылуы, ыңғайына бұрылуы белгілі нәрсе. Осы орайда мен қалалық жерде тұратын ақпарат тұтынушылардың бағыты, олардың қаншалықты жылдам өзгеріске түсіп жатқаны туралы сөз қозғағым келеді», – деп бастады өз сөзін Т.Старцева. Оның келтірген деректері бойынша, Қазақстандағы қала тұрғындарының 76 проценті күніне кемінде бір рет теледидар көреді екен. Ал олардың 51%-і ғаламторды қолданып, 36 проценті радио тыңдаса, басылым оқитындар көлемі – 10%. Дегенмен соңғы үш жылда бұл көрсеткіштер біршама өзгеріске ұшыраған. Мәселен, ғаламторды күнделікті қолданушылар саны артып, 14 процентке жеткен. Ал телеарналарды тамашалайтындар 5%-ке, баспасөз оқитын аудитория 5%-ке кеміген. Бір қызығы, зерттеулерде радио аудиториясы тұрақты болып шыққан.
«Бүгінде ақпарат тұтынушы азаматтарымыз теледидар қарауға өзінің 200 минутын жұмсаса, ғаламторды ақтаруға 150 минутын сарп етеді. Ал радиотыңдармандар радиожиілікті қосқан соң кемі 2 сағатқа жуық тыңдайды. Сонымен бірге интернеттен ақпарат іздейтіндер саны азайған. Бұл ғаламторды қолданушылардың артуынан туындап отыр. Бұрын интернетке белсенді қолданушылар жиі кірсе, қазір қысқа уақытқа кіретіндер саны басым. Сонымен бірге дәстүрлі баспасөзді оқитындар саны мен теледидар қарайтындар саны қатты қысқарып кетті. Қорыта айтсақ, бұқаралық ақпарат құралдарына жұмсайтын уақыттың 50 проценті телеарналарға тиесілі. Екінші орында – интернет, содан кейін радио, дәстүрлі баспасөз», деген Т.Старцева еліміздегі медиа трансформацияның жедел жүзеге асып жатқанын қуаттап өтті.
Ал «Бәсекелестік жағдайында дәстүрлі БАҚ-тың жеңіске жетуі» тақырыбында «Aiqyn» газетінің бас редакторы Нұртөре Жүсіп жаңа медиа мен дәстүрлі баспасөзді қатар дамыту керек екенін атап өтті. «Біздің дәстүрлі БАҚ нарық жағдайына төтеп бере ала ма, өмір сүре ала ма, болашағы қалай болады деген мәселе әлемде де, оның ішінде Қазақстанда да көптен бері әңгіме боп келе жатыр. Оқуды қойған адамдардың қатары көбейді. Газет те, кітап та оқылмайды. Сонда не үшін шығарып жатырмыз? Қазақстанда жыл сайын мемлекеттік тапсырыспен әлеуметтік бағдарланған қаншама кітап шығады. Соларды кім оқып жатыр? «Мәдени мұра» аясында 100 томдық «Бабалар сөзі» атты ғаламат энциклопедиялық еңбек жинақталып, сөрелерге қойылды. Қазір бетін ашатын адам бар ма? – деген ол қазақтілді басылымдардың мемлекеттік тілді дамытудағы рөліне айрықша тоқталды.
Ал түстен кейін медиапталық қатысушыларына Жоғарғы сот баспасөз қызметінің жетекшісі Болат Қальянбеков, «Egemen Qazaqstan» газетінің басшысы Дархан Қыдырәлі, «Время» ақпарат агенттігінің Астана қаласындағы тілшілер қосынының жетекшісі Асқар Жалдинов салалық тақырыптарда шеберлік сабақтарын өткізді.
Astana Media Week апталығының аясында өңірлерден келген тілшілермен кездескен «Egemen Qazaqstan» газетінің басшысы Дархан Қыдырәлі бас басылымды заман талабына сай жаңғырту тәжірибелерімен бөлісті.
Қазіргі ақпарат айдынында дәстүрлі баспасөз бәсекеге қабілетті болуы үшін оқырман талғамына сай сапалы материалдар беруге икемделу, әлемдік медиа кеңістіктегі озық тәжірибелер мен ізденістерді елеп-екшеу және қолданысқа енгізе білу аса маңызды. «Egemen Qazaqstan» газетінде жүзеге асырылған дизайндық-форматтық және мазмұндық өзгерістер осы бағыттағы ізденістердің көрінісі. Басылым басшысы атап өткендей, бұл қадамдар өз жемісін берді. Материалдар көлемін мейлінше ықшамдау, оқырмандардың сапалық құрамы мен олардың талғамдарын ескеру, соған орай арнаулы беттер ашып, өзекті мақалалар, сапалы сараптамалар мен сарапшылар пікірін, инфографикалық материалдарды көптеп ұсынудың нәтижесінде газеттің тартымдылығы артты. Сәйкесінше, аудиториясы кеңейіп, таралымы көбейді. Бұл ретте, әйгілі New York Times-пен жасалған келісім негізінде америкалық алпауыт газет бетіндегі айтулы сараптамалар мен шолулардың «Егеменде» жариялана бастауы да отандық баспасөз тарихындағы елеулі жаңалық болғаны анық.
Сонымен қатар, газеттің интернет-сайтына да айрықша көңіл бөлініп, контент сапасы күшейтілді. Нәтижесінде, сайт оқырмандарының қатары айтарлықтай ұлғайып, қолданушылар географиясы кеңейді.
«Егеменнің» осындай елеулі жаңалықтарымен бөліскен Д.Қыдырәлі өңірлік БАҚ өкілдерін қызықтыратын бірқатар сұрақтарға жауап берді. Жиын соңында аймақтық медиа өкілдері басылым редакциясына келіп, тәжірибе алмасуға ниетті екендіктерін білдірді.
Жалпы, медиа апталықтың екінші күнінің еншісіндегі Өңірлік БАҚ форумында бұдан басқа көтерген тақырыбы өзекті бірқатар панельдік сессиялар өтті. Мәселен, олар «Қазақстандағы медиа сауаттылық пен медиа білімді дамытудың келешегі мен кедергілері», «Дилемма: журналистика саласындағы кәсіби стандарттар қажеттілігі» және «Қазақстанда медиа этика бар ма?», «Отандық масс-медиа қызметіне қатысты заңнама саласындағы реформалар» тақырыптарына арналды.
Венера ТҮГЕЛБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
