Mıllıonnan asa turǵyny bar megapolısterdiń mańaıyndaǵy eldi mekenderde úısiz-kúısiz jandarǵa jalǵa beriletin baraktar men jataqhanalardy jıi baıqaýǵa bolady. Keıbirinde ishinde ydys-aıaq jýatyn bir buryshy bolady. Qaltasy jetkeni árıne jýynatyn ornyna deıin salyp beredi. Biraq bul baspanalardyń bir kiltıpany bar. Uıyqtaıtyn ornyńyz da, as isher ornyńyz da – qurqyltaıdyń uıasyndaı bir bólme. Iаǵnı dastarhanyńyzdy jıyp, ornyna tósek salyp jatýǵa týra keledi. Qalaǵa nápaqa izdep kelgen aýyl qazaǵynyń basym bóligi bul qıyndyqpen betpe-bet keledi. Bul ásirese qoldy-aıaqqa turmaıtyn kishkentaı balasy bar otbasylarǵa qıyn tıetini jasyryn emes. Qalaı aınalsańyz da, bir buryshta sháýgim qaınap tur nemese qyp-qyzyl bolyp elektrli plıta qosylyp tur. Taǵy bir buryshta teledıdaryńyz, telefondaryńyz qosýly turady. Al osyndaı ortada órt qaýipsizdigin saqtaý, kúıip qalmaý úshin janyńyzdy shúberekke túıip otyrýǵa týra keledi.
Jalpy «barak» degen sózdiń tórkinine úńilsek, bul sonaý XVII ǵasyrdyń sońynda Fransıada ýaqytsha kazarma retinde salynǵan qurylystyń ataýy eken. Keıinnen túrli soǵystarda bul qurylys formasyn jeldetý men juqpaly dertten saqtaný úshin negizinen gospıtaldar paıdalanǵan. Al XIX ǵasyrdyń sońy men ХХ ǵasyrdyń basynda baraktardy iri óndiris oryndarynyń jumysshylary men áskerı maqsatta, eldi mekenderden shalǵaı jerlerde qyzmetkerlerdi ýaqytsha ornalastyrý maqsatynda saldy. Sondaı-aq ekinshi dúnıejúzilik soǵysta konslagerlerde tutqyndardy ustaý úshin de qoldandy.
Stýdenttik jyldarmen qosh aıtysyp, eńbekke bet burǵanda Almatynyń shetindegi «Dýman» shaǵyn aýdanynan osyndaı baraktyń bir bólmesinde turǵanymyz bar. Úlken aýlanyń shetindegi qorshaýynyń ornyna túgelimen uzynnan uzaq baraktar salynǵan edi de, qojaıyny osy baraktardyń ortasynda záýlim úıde turýshy edi. Sonda baraktyń bir bólmesin jalǵa alǵan úsh jas, bir shetinde birimiz dıvanda, birimiz quraq kórpe jaıyp janynda, al úshinshimiz jaı ǵana jerde uıyqtaǵanymyz esimde. Qý tildi dosymyz dıvandy shahardyń joǵary taý jaǵynda turatyn kottedjderdiń, ortasyndaǵy quraq kórpe ıesin qalanyń ortalyǵyndaǵy kópqabatty úılerdiń, al tósenishsiz edenge qulaı ketetin úshinshisin qalanyń tómengi jaǵynan boı kótergen ınfraqurylymy joq aýyldardyń ıesine uqsatyp qaljyńdaýshy edi. Árıne ázil – biraq túbi zil. Bul áleýmettik alshaqtyqtyń, áleýmettik bólinistiń zili bolatyn.
Sodan beri 15 jyldaı ýaqyt ótse de, álgi baraktardyń ornyn ishinara zamanaýı ispetti jataqhanalar aýystyrǵanymen jalpy qoldanystan túsken joq. Naryq zańy boıynsha, suranys barda usynys bar. Iаkı, tabysyńyz bir basyńyzǵa nemese otbasyńyzǵa jetpese, turǵynjaı retinde osy ispetti omalyp otyratyn oryndy qanaǵat tutýǵa týra keledi.
Elimizde tıisti vedimister baraktardyń jalpy tizimin jasap, onyń qaýipsizdigi men jaılylyǵyn, salyq tóleýin jolǵa qoıýǵa, sol arqyly kóleńkeli naryqtan shyǵarýǵa bolmas pa edi degen oıǵa qalasyz. Bul memlekettik qazynaǵa da qomaqty úles qosar edi. Tipti qoldanystaǵy zańnama arqyly jalǵa beriletin turǵynjaılardyń jalpy aýdany men shekti baǵasyn engizý de halyqtyń básekege qabileti tómen tobynyń ókilderi úshin aıtarlyqtaı qoldaý bolar edi.
Jýyrda Memleket basshysy Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda turǵyn úı saıasatyna jáne jastar jylynyń jarıalanýyna qatysty halyqtyń kókeıindegi sózdi aıtty. Bul – jalǵa beriletin turǵyn úı sanyn arttyrý. Iаǵnı, qyzmet babymen bir qaladan ekinshi qalaǵa mobıldi jyljý bolýy úshin de bul úılerdiń qajettiligi óte ózekti bolmaq.
Dál osy sıpattaǵy qoldaýdy kópbalaly otbasylarǵa, áleýmettik sala qyzmetkerlerine, ózin ózi jumyspen qamtýshylarǵa, basqa da tabysy basyna tartsa aıaǵyna jetpeıtin, áleýmettik turǵydan az qamtylǵan azamattarǵa qoldanýǵa ábden bolady. Bul el turǵyndarynyń birinshiden turmystyq jaǵdaıyn, ekinshiden, adam kapıtalynyń ósimin qamtamasyz etedi. Iаǵnı, adamnyń densaýlyǵyn saqtaýǵa, bilim alýyna, ózin ózi jetildirýine múmkindik týady. Osynaý kúnde ózgerip kele jatqan qym-qýyt dúnıede mundaı memlekettik qoldaýǵa ishki áleýetti jumyldyrý tolyǵymen jetkilikti.
