• 21 Маусым, 2012

Денсаулығымыз бен абыройымызды бірге көтерейік

346 рет

көрсетілді

5 мин

оқу үшін

Egemen Qazaqstan

Денсаулығымыз бен абыройымызды бірге көтерейік

Бейсенбі, 21 маусым 2012 7:43

Жыл сайын жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы (ЖИТС) құрбандарын Дүниежүзілік еске алу күні атап өтіледі. Бұл жолғы еске алу «Денсаулығымыз бен абыройымызды бірге көтерейік» деген тақырыпта ұйымдастырылды.

Акцияны өткізудің мақсаты ЖИТС-тан қайтыс болған адамдардың проблемаларына әлемдік қоғамдастықтың назарын аудару, сондай-ақ жыныстық қатынас тәртібін сақтамайтын және есірткі тұтынатын адам-дардың ауыру мүмкіндігі жоғары екенін халықтың есіне салу болып табылады.

Бейсенбі, 21 маусым 2012 7:43

Адамның иммун тапшылығы вирусы (АИТВ) мен жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы (ЖИТС) туралы осыдан 20 жылдан астам уақыт бұрын айтыла бастады. Өткен ғасырдың 80-жылдарының басында медициналық журналдарда гомосексуалистердің арасында анықталған аурудың белгілері сипатталып, сондай-ақ нашақорлардың ортақ шприцті пайдаланғаны туралы мақалалар жарияланды.

Жүре пайда болған иммун тапшылығының синдромы, көбіне ЖИТС ретінде танымал, адамзаттың едәуір көп бөлігінің өміріне қауіп төндіреді. ЖИТС-тың қоздырушысы АИТВ (адамның иммун тапшылығының вирусы). Бұл атау 1986 жылы ЖИТС тудырушы вирустың белгісі үшін термин ретінде қабылданды.

Адамның иммун тапшылығы вирусының көлемі жаһандық сипатқа ие және көптеген әлем елдерінің әлеуметтік экономикалық дамуына шынымен қауіп төндіріп отыр. Вирус циркуляциясы нашақорлар ортасынан шығып, бірте-бірте дамудың жаңа сатысына өткені, оның ішінде әйелдердің үлес салмағының артқаны туралы да деректер бар.

Әлемде АИТВ жұқтырғандарды кемсітушілік байқалады. АИТВ жұқтырғандардың құқығы жиі бұзылады: оларды жұмысқа қабылдамайды, балаларды мектепке дейінгі мекемелерге орналастыру қиын.

Бүгінгі күнге дейін ЖИТС вирусына қатысты біраз жайлардың беті ашылды десек те, жұмбақ жайлар да аз емес. АИТВ тосыннан пайда болады әрі тез тарайды. Әлі күнге дейін оның пайда болу себебі де анықталған жоқ.

Біз АИТВ-ның қан құю кезінде жұғатынын білеміз. Сол сияқты ағзаның түрлі биологиялық сұйықтықтары арқылы, органдар мен тіндерді алмастыру барысында қауіп күшейеді. АИТВ жұқтыру оқиғасы бүйрек алмастыру кезінде, сондай-ақ донорлардан экстракорпоральды ұрықтандыру кезінде орын алған фактілер де бар.

АИТВ бірден пайда болмайды, оның алғашқы белгілері жұқтырғанан кейін 3-6 ай өткен соң ғана білінеді. Бұған дейін адам өзін жақсы сезініп, аурудың белгісін байқамайды да. Біз өзімізді және жақындарымызды осы дерттен қорғау үшін барлық шараларды жасауымыз қажет. Ал, қоғамның міндеті – АИТВ жұқтырған адамдарға толыққанды өмір сүру жағдайын жасау, оларға қатысты әр түрлі формадағы кемсітулерге жол бермеу.

Әлемде барлығы 40 миллионға жуық адам осы дертке шалдыққан. Олардың үштен екісінен көбі африкалықтар. Бұл жерде індет 1970 жылдардың соңында – 1980 жылдардың басында пайда болды. АИТВ/ЖИТС жөніндегі БҰҰ (ЮНЭЙДС) және Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымымен (БҰД) бірлескен бағдарламасының бағалауы бойынша, әлемде АИТВ жұқтырған және ЖИТС-қа байланысты 25 миллионнан астам адам қайтыс болған.

Елімізде осы жылдың 1-ші мамырына дейінгі дерек бойынша АИТВ жұқтырған 18 459 және ЖИТС-пен ауыратын 1 561 науқас тіркелді. АИТВ-ға оң нәтижелі статуспен тіркелген адамдардың 47,5 пайызы 15-29 аралығындағы жастар. Астана қаласында АИТВ жұқпасына қатысты 520 оқиға тіркелген. 100 мың тұрғынға көрсеткіш 71,4 құрады. Соңғы уақытта АИТВ-ның жыныстық жолмен берілуінің үлес салмағы жұқтырғандар санына әйелдердің тартылуы есебінен артқаны байқалады. Тағы бір айта кетерлік жай, бұл ауру әйелдерде көбірек кездесіп отыр. 14 жасқа дейінгі балалар арасында АИТВ жұқпасының 4 оқиғасы тіркелді.

Осы жылдың «Денсаулығымыз бен абыройымызды бірге көтерейік» ұраны кездейсоқ емес. Тек қана бірлескен күш арқылы індетті тоқтатуға болады.

Салтанат МУСИНА,

ЖИТС-тың алдын алу және оған қарсы бас дәрігерінің орынбасары.

Астана.