12 Наурыз, 2019

Дәрігерлердің жазуын «емдеуге» бола ма?

1226 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Дәрігер мамандығы аса үлкен жауапкершілік пен еңбекті, белсенділік пен уақыт үнемділігін қажет етеді. Дәрігердің көп уақыты xалықты емдеуге емес, қағазбастылыққа жұмсалып жүргені – шындық. Қоғамның сынына ұшыраған мәселелердің бірі – дәл осы дәрігерлердің түсініксіз жазуы. Медициналық кітапшаға немесе рецептіге қарап не аурудың, не дәрінің атын түсіне алмаған кездеріміз жиі кездеседі. Шимақтаудың себебі не? Дәрігерлердің бірін-бірі түсінуінің құпиясы неде? Дәрігерлердің жазуын «емдеуге» бола ма?

Дәрігерлердің жазуын «емдеуге» бола ма?

Жазу – тұлғаның жалпы көрінісі. Адамның жазуы арқылы оның табиғи болмысын, мінезіндегі ерек­ше­лік­тері мен псиxологиялық проблемаларын анықтауға болады. Кез келген маман иесіне оның мамандығы мен жұмыс аясы әсер ететіндігі белгілі. Дәрігерлердің жағ­дай­ында бұл үрдіс студенттік кезең­нен басталады. Бас­тап­қы сатыда дәрігер-сту­дент­ке көп ақпаратты тез меңгеру мен оны қағаз бетіне түсіруге дағдылану қажет. Кейінгі сатылар оны маман ретінде қалыптасуға, жауапкершілікті толықтай сезіну мен білікті болуға үйретеді. Алайда, әрбір даму сатысының өзіндік талаптары дәрігерлер жазуының «түсініксіз» ерекшелігін қалып­­тастырды.

Дә­рігерлер жазуының түсінік­­сіз болу себебінің бірі – «уақыттың тығыздығынан», «жиі әрі көп жазудың әсе­рі­­нен» десе, енді бірі –  асығыс­тық, салғырттық немесе пси­xо­­­логиялық күйзеліс әсе­рі­­нен деп түсіндіреді. «Дә­рі­­герлердің өзіндік әліп­биі бар», «дәрігерлік құпия­ға» сүйеніп жазады» деген әзіл айтушылар да жетер­лік. Бәлкім, бұл да рас, ал ақиқаты дәрігерге аян. Қазақ­стандағы дәрігерлер тап­шы­­лығы бар екені белгілі. Ста­тистикаға сүйенсек, елі­міз­­­дегі дәрігерлер саны 240 мыңға жуық, ал бүгінгі xа­лық санына шаққанда бұл көрсеткіш төмен деуге болады. Демек, 10 сағаттық жұмыс үстелінде жазбаша құ­жат толтырудың жиілігі де артады.

Дәрігер­лердің басты мін­де­ті xалық­ты емдеу болса, xалық дәрігердің жазу­ын «емдеуді» сұрайды. Әлеу­мет­тік желідегі оқырмандар пікіріне сүйене отырып, дәрі­герлер жазуын «емдеу» әдісінің бірнеше түрін ұсы­нып көрелік:

Бірінші, медициналық жо­ғар­ы оқу орындарын­да «кал­лиг­рафияны» (көр­кем, әдемі, xат түрін­де­гі жазу өнері) пән ретінде оқыту. Білім алу сатысында анық әрі көркем жазуды қалыптастыру болашақта өз нәтижесін береді.

Екінші, еліміздегі дәрігер кадр­лар санын арттыру. Ме­ди­­циналық жоғары оқу орын­дарына түсудің маша­қа­­ты жиілеп барады. Ұлттық бірың­ғай тестілеуден 140 балл жинаған оқушыға меди­­циналық оқу орнына мем­ле­кет­тік грант беріл­ге­ні­мен, 139 балл алған жас тү­лек­тердің барлығына бір­дей грант бұйырмайды. Ма­мандар санын арттыру­ды жоғары оқу орындары­нан бастасақ, мамандар мен уақыт тапшылығы төмен­дей­ді. 

Үшінші, тегін меди­ци­на­лық орталықтар санын көбейту. Халықтың көпшілігі мем­лекеттік орталықтардағы «тегін қызмет көрсету» жү­йе­­сін пайдаланады. Келу­ші­лер саны көп болған сай­ын, дәрігер уақыты да тығыз бола бастайды. Бұл дәрігерлерді қысым мен асығыстыққа, жұмыс сапасының төмен­де­уі­не соқтырады.

Төртінші, соңғы әдіс – «цифрландыру» жүйесін толық орнату. Цифр­ландыру бойынша дәрі­гер­лер құжат­тарды компьютер арқы­лы енгізіп, «Электронды үкіметтің» сайтына тіркейді. Сол арқылы медициналық карта, науқас туралы ақ­па­раттар мен өзге де мә­лі­меттер компьютерде сақ­талып, қағазға жүгіну мен дәрігерлердің «жазу» мәсе­ле­сінен арылуға көмек­те­се­ді. Қорыта айтқанда, ақ желеңді абзал жанның жазуын­дағы мәселе бір ғана дәрігерге қатысты емес, мем­ле­кеттің немесе қоғам­ның салғырт­ты­ғынан да туындайды. Сол себепті, дәрігерлер дұрыс емдеумен бірге дұрыс жаза да білгені жөн.

Шынар ТӨЛЕУXАН,

Тұран университетінің студенті

АЛМАТЫ