«2015 жылы 14 мамырда Төле би ауылдық округінің әкімі Ербол Даберовпен келісіп, 4200-ге тарта үй тұрғындарын көгілдір отынмен қамтамасыз етпекші болған «Париев» серіктестігі жердің үстімен әр үйге кіргізуге 380 мың теңгеге хаттама жасасып, «ҚазТрансГаз Аймақ» акционерлік қоғамынан техникалық шарт алады. Бірақ оны екі жылдан кейінгі 2017 жылғы 14 маусымдағы Шу аудандық сотының отырысында «черновой вариант» деп, елді тағы алдайды. Дәл сол 14 мамырда жердің астымен жүргіземіз, полиэтилен құбырлар болат құбырлардан 2-3 есе арзан, әрі 2-3 есе аз жұмсалатындығына қарамастан қымбатқа түседі деп, әр үйге 420 мың теңгеден екінші хаттама жасайды. Қулықпен арттырылған 40000 теңгені ауылдағы 4200 үйге көбейтсек, 168 миллион теңге болады екен. Келісімшарт амалымен әр үйге қосымша «ҚазТрансГазАймақ» бөліміне тіркелуге төленетін 40000 теңгедей қаражат тағы да бар», дейді ауданның құрметті азаматы Мәкен Уақтегі.
Тұрғындардың сөзіне сүйенсек, бұл мәселелерден кейін тағы да «Париев» компаниясы 2016 жылы құбырлардың бағасы қымбаттады деген сылтаумен әр үйге газ кіргізу бағасын 570 мың теңгеге бірден қымбаттатқан. Алайда халық көгілдір отынға қосыла қоймаған соң 2016 жылы одан 62000 теңгені алып тастап, мердігер басшылары амалсыз әр үйді газдандыру құнын 508000 теңгеге түсіреді. Шу қаласы мен көрші ауылдарда әр үйді газға қосу құны 330-350 мың теңге көлемінде болғандықтан, бағаның бұлай аспандауы жұртшылық наразылығын тудыруда. Халықтың әлеуметтік жағдайының бірдей емес екенін алға тартқан ауыл тұрғындары көпшіліктің бұл қаражатты төлей алмайтынын айтып мәселе көтеруде.
Аталған мәселеге орай, М.Уақтегі бастаған ауыл тұрғындары Жамбыл облысының әкімі Асқар Мырзахметовке де хат жазыпты. «Алайда 1200-дей ауыл тұрғындарының әкімге жазған өтініш хатымен тұрғындар әрекеттенгенде, ауылдық округ әкімі Ербол Даберов және тағы да басқа атқамінерлердің ықпалымен «Париев» серіктестігі түкпір-түкпірдегі көшелердің бәрін қазып тастап, көпшіліктің талап-тілегіне кедергі келтірді. Өзіміз таңдаған «Еркебұлан и К» серіктестігіне Төле би ауылындағы 4200 үй орналасқан 136 шақырымдық көшелер мен аулаларға жер астымен жүргізілетін жұмыстарының жобалық-сметалық құжаты бойынша 1 миллиард 029 миллион теңге қажет. Сонда әр үйге 368000 теңгеден келеді. Ал, париевтіктер 1 миллиард 491 миллионмен әр үйге шаққанда 475000 теңгеден талап етуде. «ҚазТрансГазАймаққа» қосылу үшін келісімшарт қулығымен сыртқа шығарылған 40000 теңгемен сонда тұрғындарға 515 мың теңгеден айналады. Сонда әр үйге айырма 147000 теңгеден келеді. Қазіргі кезде бұл да халыққа оңай емес», дейді М.Уақтегі.
Тұрғындардың айтуынша, «Париев» мекемесі технологиялық талаптарды дұрыс орындамай, құбырларды қалай болса солай орналастырғандықтан, орталық көше маңындағы «Жандос» дүкенінің алдында өткен жылы 11 ақпанда жарылыс орын алған екен. Газға қосылған 400-дей үй қақаған суықта 2-3 күндей жылусыз қалыпты. Сондықтан да төлебилік тұрғындар «Париев» компаниясының жұмысынан бас тартып, өзге серіктестікпен жұмыс істеуге ниетті. Алайда, бұл да мүмкін болмай тұрған көрінеді.
Бұл орайда Жамбыл облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы да кезінде ауыл тұрғындарының қатысуымен «Париев» ЖШС мен әр тұрғын үй иесі арасында келісімшарт жасау және әр үйге газ тарту құнын 420 мың теңге деп белгілеу туралы хаттама қабылданғанын және 2015 жылдың мамыр айында «ҚазТрансГазАймақ» АҚ Жамбыл өндірістік филиалы ауылдық округ әкімі Ербол Даберовтың сенімхаты негізінде мердігерге жоба бойынша техникалық шарт бергенін растап отыр. Басқарманың мәліметінше, 2015 жылдың маусымы мен 2016 жылдың қаңтары аралығында мердігер ұйым 88 абонентпен келісімшартқа отырған және 2016 жылдың тамыз айынан бастап алғашқы абоненттер газ тұтына бастаған. «2016 жылдың қаңтар айында мердігер ұйым ауыл тұрғындарына құрылыс материалдарының қымбаттауына байланысты әр үйге газ тарту құнының 570 мың теңгеге көтерілгенін мәлімдеген. Ауылға газ келтіретін құбыр құрылысына 60 мың, ауыл ішінде газ тарату құбырлары құрылысына 390 мың, үйге кіргізуге 120 мың теңге. Кейінгі бағамен 2016 жылдың қаңтары мен 2017 жылдың сәуірі аралығында 22 абонент қана келісімшартқа отырған», дейді аталған басқарманың газдандыру және өнеркәсіптік қауіпсіздік бөлімінің басшысы Бақтыбай Қырықбаев.
2017 жылғы сәуір айында бағаны төмендету мақсатында, облыстық бюджеттен 251,1 миллион теңге бөлініп, Шу қаласы маңындағы жоғары қысымды газ құбырынан Төле би ауылының іргесіне дейінгі ұзындығы 8,7 шақырымды құрайтын мердігер жүргізген жоғары қысымды газ құбыры аудан әкімдігінің теңгеріміне сатып алынған. Осы шарадан кейін әр үйге газ тарту құны 95 мың теңгеге арзандатылып, нәтижесінде баға 475 мың теңгеге тоқтаған. Енді «Париев» серіктестігі 2017 жылдың сәуір айынан бастап, ауыл тұрғындарына алғаш 100 мың теңге төлеп, қалған соманы 1 жыл ішінде бөліп төлеу мүмкіндігін ұсынған. Сонымен қатар, алғашқы соманы төлеген тұрғынға бірден газ қосып беруге келісетіндігін мәлімдеген. Бұл жеңілдік өткен жылдың басында қайта қаралып, алғашқы төлем тағы да 50 мың теңгеге түсіріліп, қалған соманы төлеу мерзімі бір жарым жылға ұзартылған. Бүгінгі таңда Төле би ауылында 4200 үй бар болса, соның ішінде 954 үй газ тұтынуда екен. «Мердігер ұйымның мәліметіне сәйкес, бүгінге жоба бойынша жалпы ұзындығы 136 шақырым құбырдың 106 шақырымы жүргізілген. Қалған 30 шақырымның басым бөлігі аулаларға тартылатын құбырлардың есебінен қалып отыр. Қазіргі уақытта Төле би ауылында алғашқы төлем 50 мың теңге, енді қалған соманы 18 айға бөліп төлеу әр айға 2 3611 теңгеден айналады», дейді Бақтыбай Қырықбаев.
Ал Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаменті 2017 жылғы 17 қазан және 2018 жылғы 4 қаңтар аралығында Төле би ауылы тұрғындарының ұжымдық арызы негізінде «Париев» ЖШС-не қатысты тексеріс жүргізген. Тексеру қорытындылары бойынша, мердігердің 2016 жыл мен 2017 жылдың 6 айында 292 абоненттің есебінен 4 миллион 905 600 теңге негізсіз пайда тапқанын анықтаған. Яғни, аталған серіктестік әр абоненттен 16800 теңгеден тапқан. Аталған департамент басшысының орынбасары Жандос Әзімовтің айтуынша, департамент тарапынан мердігерге қатысты әкімшілік іс қозғалып, материалдар Меркі аудандық сотына жолданған. Ал Меркі аудандық соты 2018 жылғы 9 ақпанда істі қарау нәтижесі бойынша әкімшілік құқық бұзушылық белгілері жоқтығына байланысты Қаулымен өндірісті тоқтатқан. Осыдан кейін департамент Меркі аудандық соты шешімінің күшін жою туралы талаппен Жамбыл облыстық прокуратурасына жүгініпті. Облыстық прокуратура істі Меркі ауданына жолдаған. Ал аудандық прокуратура нысанның аяқталмағандығына байланысты прокурорлық акт енгізуге негіз жоқтығын хабарлаған.
«Мұндай мәселелерді біз бірінші өз құзірет шегімізде қараймыз. Тергеу-тексеру жұмыстарын ашамыз. Қорытынды бойынша «Париев» серіктестігін монополды үлкен баға деп анықтап, хаттама толтырдық. Негізінен аталған мекеме заңды түрде Меркі ауданында тіркелген. Өзіміз газ тарту құнын 470 мың теңге болу керек деп шештік. Қазіргі кезде тұрғындардың үйіне дейін газды кіргізіп беру құны 458 200 теңге болады», дейді Ж.Әзімов.
Тұрғындар үшін түйткілге айналған газ тарту мәселесінің енді қашан шешімін табатыны белгісіз. Биыл төртінші жылға аяқ басқан көгілдір отын дауы көпшіліктің көңіліне күдік ұялатуда.
Хамит ЕСАМАН,
«Egemen Qazaqstan»
Жамбыл облысы
