Қазақстанның оңтүстігі екі бастан мақта, бау-бақша, көкөніске көбірек көңіл бөледі. Ал атақты Сырдарияның пұшпағын еміп отырған Қызылорда облысы – ақ күріштің мекені. Шиелі ауданында «Дала күні» дәстүрлі семинар-кеңесі өтті. Шаруалар «Ақмая» инновациялық шаруа қожалығының жұмысымен танысып, агросекторды дамыту мәселелері бойынша тәжірибе алмасты.
Жиын барысында облыс басшысы Қырымбек Көшербаев «Аkmaya Smart Farm» ақылды фермасы» жобасымен танысты.
Күріш алқабына алғашқы дән себу рәсімі өтіп, «Ақмая» шаруа қожалығының егіс алқабында ауыл шаруашылығы саласын цифрландыру, агродрондарды егіншілікте пайдалану, ауыл шаруашылығының жаңа техникалары мен технологияларын өндіріске енгізу, әртараптандыру бағытында ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру мақсатында жаңа сұрыптарды пайдалану мен ауыл шаруашылығы дақылдарын суландыруда су үнемдеу технологияларын қолдану мәселелері қаралды.
– Биылғы дән себу рәсімін өткізуде Шиелі ауданындағы Ақмая ауылын бекер таңдаған жоқпыз. Себебі күріш өсіру тарихында ауыл 16 Еңбек Ерін шығарған қасиетті мекен. Биыл да күріш тұқымын сауықтыру, әртараптандыру бағытында майлы, малазықтық, картоп, бақша дақылдарының өнімділігін жоғарылату және суармалы жерлерді қалпына келтіру бағытында бірқатар жобаларды қаржыландыруды қолға алдық. Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы бойынша елімізде аграрлық салада маңызды жобалар іске асырылуда. Осы орайда, Сыр өңірінде де ауыз толтырып айтатын жұмыстар жүзеге асырылуда. Бір ғана мысал, мемлекеттік қолдауларды ұтымды пайдаланған диқандар соңғы жылдары ақ күрішті молайтуда табысты еңбек етіп, жыл сайын ел қамбасына жарты миллион тонна астық құйып келеді. Сонымен бірге өткен жылы орын алған су тапшылығын болдырмау үшін артық егілетін күрішке суармалы су жеткізіп беруді әкімдік мойнына алмайтынын шаруашылық басшыларына тағы да ескерткім келеді, – деді аймақ басшысы.
Облысқа 2019 жылға бекітілген ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастыру сызбасына сәйкес тұрақты суаруға 4,2 млрд текше метр су қажет. Биыл диқандар судан тапшылық көрмейтін сыңайлы. Өйткені Шардара су қоймасында 5,1 млрд текше метр, Көксарай су реттегішінде 2,1 млрд текшеметр су жиналды. Сондай-ақ облыс әкімі су үнемдейтін суару технологияларын белсенді енгізуді және басқа елді-мекендерде «ақылды фермаларды» құру тәжірибесін қабылдауды тапсырды.
«Ақмая» шаруа қожалығы FMIS – «ақылды ферма» зияткерлік геоақпараттық форманы қолданатын қанатқақты шаруашылық саналады. Ол жедел навигацияны, өріс деректерін толық талдауды және өндірістік процестер мониторингін қамтиды. Болашақта жер бедерінің карталарын, егістіктердің әртүрлілігін, аурулардың, арамшөптердің және зиянкестердің таралуын, топырақ карталарын және шаруашылық қызметін цифрландыру саласындағы басқа да іс-шараларды қамтитын кеңістіктік деректерді цифрлау бойынша жұмыстарды жүргізуді ұйымдастыру жоспарлануда.
Биыл облыста 178,6 мың гектар ауыл шаруашылығы дақылы, оның ішінде 93,5 мың гектар дәнді дақыл, 7,2 мың гектар майлы дақыл, 60,7 мың гектар азықтық дақыл, 17,2 мың гектар картоп, көкөніс, бақша дақыл-дары егіледі. Сонымен қатар 83 мың гектардан астам күріш егу жоспарланған.
Ағымдағы жылы облыста мал азығының мол қорын жинау мақсатында ылғал сақтайтын жаңа технологияларды пайдалана отырып, құнарлы жерлерде мал азықтық дақылдар өсіру жобасы іске асырылуда. «Бесарық» шаруашылық базасында аквасорбенттерді қолдану арқылы 3 га бидай және 2 га мақсары егілді. Жоба Ы.Жақаев атындағы «Қазақ күріш шаруашылығы ғылыми зерттеу институтының» ЖШС ғалымдарымен бірлесіп жүзеге асырылуда. Алдағы уақытта олардың тәжірибесі облыстың басқа шаруашылықтарына да таратылады. Биыл көктемгі егіс жұмыстарын жүргізу үшін қажетті техника, тыңайтқыштар мен жанар-жағармай қоры дайындалған.
Суармалы және жайылымдық жерлер жыл сайын азайып келеді. Адамдардың немқұрайдылығы салдарынан кешегі сулы жазираның шөп шықпас айтақырға айналып жатқаны да бар. Оның бір мысалы, бір кездері «балығы тайдай тулаған, бақасы қойдай шулаған» Арал теңізі. Бүгінде сол қателіктерден сабақ алып, табиғатты жаңғырту соңғы технологиялар жетістігі арқылы жасалып жатыр.
Шиелі ауданындағы көшпелі жиында талқыланған мәселелер қолда бар мүмкіндіктерді соңғы технология көмегімен аз шығын жұмсап, көп пайдаға шығуды көздейді.
Бүгінде Қытай жекелеген азық түрлерін қолдан жасап, әлемді таңғалдырып отыр. Ал оның адам ағзасын қалай улайтыны белгілі. Сондықтан таза табиғи өнім өндіріп отырған Қазақстан тауарларына қай кезде де сұраныс жоғары.
Қызылорда облысы
