Мұнайлы аймақтың мүмкіндігі мол
Отандық ірі инвесторлар үшін де, шетелдік инвесторлар үшін де тартымды аймақтардың бірі – Атырау. Қазақстандағы инвестиция көлемінің үштен бірге жуығы осы өңірге тиесілі. «Сондықтан да, осы тақырыптағы басқосуымызды Атырауда өткізуді жөн көрдік» деді комитет төрағасы Ольга Перепечина.
Жиынға қатысқан облыс әкімі Нұрлан Ноғаев бүгінде мұнайлы аймақтың әлемнің 50 елімен байланыс орнатып отырғанын, 1 мыңға жуық біріккен кәсіпорын құрылғанын атап өтті. «Елбасының әр өңірдің мүмкіндігін пайдалана отырып, экономиканы диверсификациялау туралы тапсырмасы бар. Атырау облысы өнеркәсіптік өндірісте көшбасшы, яғни, республикалық көлемнің 25% – мұнайлы өңірдің еншісінде. Ауыл шаруашылығы, өңдеу өнеркәсібі секілді басқа салаларға да инвестиция тартуға мүдделіміз» деді Нұрлан Асқарұлы.
Сыртқы істер министрлігі Инвестиция комитеті төрағасының орынбасары Лариса Жұмағалиеваның айтуынша, 2019 жылдың қаңтар-наурыз айларында негізгі капиталдағы инвестиция мөлшері 7%-ға артып, 2,1 трлн теңге болды. Атырау облысында инвестиция осы уақыт аралығында 10,3%-ға жоғарылап, 1 трлн теңгеге жетті.
– Облыстағы шетелдік инвесторлардың қатысуымен қолға алынған жобалар қатарында 11,4 млрд доллар сомасындағы 7 жоба бар, оның ішінде 4,7 млрд доллардың 4 жобасы жүзеге асып жатыр, 3 жоба дайындалуда, – деп нақтылады Л.Жұмағалиева.
Индустриялық-инновациялық дамудың екінші бесжылдығы шеңберінде аймақта құны 3,1 трлн теңгенің 31 жобасын іске асыру жоспарланған. Инвесторлармен байланысты нығайту мақсатында «Kazah Invest ҰК» АҚ, «Atyrau Innovations» ЖШС, «Атырау» ӘКК» АҚ жұмыс істейді. Облыс әкімдігі жанынан «Инвесторлар тарту және инвестициялық ахуалды жақсарту жөніндегі» өңірлік кеңес құрылды. Мұнайлы аймақта атқарылып жатқан осындай шаралардың ел экономикасының дамуына айрықша үлес қосып отырғанын дөңгелек үстелге қатысушылар да атап өтті.
Жақын болашақта – жаңа жобалар
Энергетика вице-министрі Әсет Мағауов мұнайхимия саласындағы ірі жобалар – полипропилен және полиэтилен өндіру кешені туралы айтты. Полиэтилен жобасының стратегиялық серіктесі – Borealis компаниясы. Қазіргі уақытта жобалық құжаттамасы дайындалуда. Құрылыс 2021 жылы басталады.
– Өз кезегінде, инвесторлардың жобаға кіруінің басты шарты – үкіметаралық келісімге қол қою екенін атап өткім келеді. Келісімде мемлекеттік қолдау шаралары, преференциялар, инвестицияны қорғау заңнамасының тұрақтылығы, инвесторлардың басқа да талаптары көрсетілуі тиіс, – деді Ә.Мағауов.
Ал «Kazakh Invest» ҰК» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Рустам Исатаевтың айтуынша, бүгінде компанияның ақпараттық-мониторингтік жүйесінде шетелдік инвесторлардың қатысуымен 157 жоба бар, жалпы сомасы 40 млрд доллар. Сонымен қатар 123 жоба төңірегінде келіссөздер басталған. «Бұл жерде Қытай, Түркия, Үндістан, АҚШ, Франция, Германия, Қатар елдерінің белсенділік танытып отырғандарын атап өтуіміз керек», деді Р.Исатаев.
Дөңгелек үстелге қатысқан ТШО компаниясы мен NCOC консорциумының мұнай-газ жобаларының ірі инвесторлары да ойларын ортаға салды. Шарада инвесторлар үшін заңнаманың тұрақтылығы, валюталық тәуекелді сақтандыру механизмі, салықтық құқық бұзушылықтағы кемсітушілік мәселесіне қатысты инвестициялық климатты жетілдіру бойынша ұсыныстар айтылды. Шетелдік жұмыс күшін тарту төңірегіндегі рәсімдерді оңайлату, мемлекет-жекеменшік әріптестікті дамыту, жаңа өнім түрлері нарығына мониторинг жүргізу, тиімділігі төмен арнайы экономикалық аймақтарға инвестициялар ағынын ұлғайту мәселелері де сараланды. Жиынды қортындылаған Ольга Перепечина: «Барлық ұсыныстар қаперге алынып, іс жүзінде жүзеге асуы үшін Үкіметке жолданады», деді.
Алдын ала келісімшарт мәселені шеше ме?
Елбасының «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Қазақстан халқына Жолдауында берген тапсырмасына сәйкес Үкімет «Ұлттық инвестициялық стратегия» инвестицияларды тарту бағдарламасын» дайындап, бекіткен болатын. Енді инвестициялық ахуалды жақсарту мақсатында кәсіпкерлік, бюджет және салық салаларындағы заңнамаларды жетілдіруге бағытталған жұмыстар жүріп жатыр. Соның бірі – алдын ала келісімшарт жүйесін енгізу. Сенатор Ғұмар Дүйсембаев отандық өндірушілердің инвесторларға қажет шетелдік технологиялармен қамтамасыз ете алмай отырғандарын жасырмады. Нәтижесінде тендерлерді шетелдік компаниялар ұтып алады, ал жобаларды қазақстандық қамту мәселесі сөз бола қалса, «Қазақстанда мұндай өнім шықпайды» деп жауырды жаба тоқуды әдетке айналдырған. «Осы жағдайдан шығу үшін инвесторлармен off-take қағидасы бойынша жұмыс істеудің маңызы зор», дейді сенатор. Жаңа жүйе бойынша инвестор алдын ала тендер жариялайды, яғни белгілі бір уақытта қажет технология өндірісі жұмыс істеуін бастауы керек. Инвестор қазақстандық немесе біріккен кәсіпорын құруды міндетіне алады және 10-15 жыл көлемінде сол кәсіпорынның өнімін ғана алуы тиіс. Шетелдік инвесторлардың қатысуымен жаңа өндірістер ашуға мүмкіндік беретін мұндай жобалар жүзеге асса, әрине жақсы. Қазақстанға инвестиция салуға мүдделі елдер қатарының толығып келе жатқаны болашаққа деген сенімді нықтай түседі.
АТЫРАУ
